Aloes zwyczajny / Aloes barbadoski Aloe vera

Aloes zwyczajny (Aloe vera), znany także jako aloes barbadoski (Aloe barbadensis), należy do rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae). Roślina ta pochodzi z suchych i gorących regionów Afryki oraz Azji, choć jej dokładne miejsce pochodzenia pozostaje niejasne. Współcześnie uprawiany jest na całym świecie, głównie w celach dekoracyjnych, leczniczych i kosmetycznych.

Jak rozpoznać aloes zwyczajny od innych – co go charakteryzuje?

Aloes zwyczajny to wieloletnia bylina o charakterystycznym wyglądzie. Jego pokrój opiera się na zwartej rozecie liści wyrastających bezpośrednio z podstawy rośliny. Liście są mięsiste, szarozielone, pokryte woskową warstwą chroniącą przed nadmiernym parowaniem wody. Osiągają długość do 40-50 cm i szerokość kilku centymetrów. Ich brzegi są delikatnie ząbkowane, a na powierzchni mogą występować białe plamki. Po przecięciu liścia widoczny jest żółtawy sok (aloina) oraz przezroczysty, galaretowaty miąższ, bogaty w cenne substancje odżywcze i lecznicze.

Aloes zwyczajny w warunkach domowych rzadko zakwita. W naturalnym środowisku, a także przy odpowiednich warunkach uprawy, może wypuszczać wysokie, kilkudziesięciocentymetrowe pędy kwiatowe, na których pojawiają się drobne, rurkowate kwiaty o żółtym kolorze.

Wymagania uprawowe aloesu zwyczajnego

Aloes zwyczajny jest rośliną łatwą w uprawie, jednak wymaga spełnienia kilku podstawowych warunków:

• Stanowisko: Roślina potrzebuje bardzo dużo światła. Najlepiej rośnie na parapecie okna południowego lub południowo-zachodniego. W półcieniu jego liście stają się wydłużone i tracą swój jędrny kształt.
• Temperatura: Optymalna temperatura latem wynosi 20-25°C, a zimą 8-10°C. W okresie spoczynku warto zapewnić roślinie chłodniejsze warunki, co może pobudzić ją do kwitnienia.
• Podłoże: Najlepsza jest ziemia dla kaktusów i sukulentów, wzbogacona piaskiem lub perlitem. Podłoże musi być przepuszczalne, ponieważ aloes nie toleruje zalegającej wody.
• Mrozoodporność: Roślina absolutnie nie jest odporna na mróz – ginie już przy temperaturze około 5°C.
• Rozmnażanie: Najprostszy sposób rozmnażania to oddzielanie odrostów korzeniowych oraz sadzonki pędowe. Najlepiej pobierać je pod koniec lata (sierpień-wrzesień), choć możliwe jest to przez cały rok.

Pielęgnacja – jak dbać o aloes?

Aloes zwyczajny jest rośliną, która dobrze znosi okresowe przesuszenie i nie wymaga częstego podlewania. Latem należy podlewać go umiarkowanie, dopiero gdy podłoże dobrze przeschnie. Zimą natomiast podlewanie należy ograniczyć do minimum – wystarczy nawadniać roślinę raz na kilka tygodni, aby nie dopuścić do całkowitego wyschnięcia gleby.

Nawożenie aloesu przeprowadza się około raz w miesiącu, najlepiej stosując nawozy przeznaczone dla kaktusów i sukulentów. Można również używać nawozów do roślin ozdobnych z liści, ale w zmniejszonej dawce. W okresie zimowym aloesu nie nawozi się wcale.

Przesadzanie zaleca się co 2-3 lata, choć roślina dobrze radzi sobie także w tych samych warunkach przez dłuższy czas. Gdy korzenie zaczynają wychodzić poza doniczkę, warto zapewnić aloesowi większy pojemnik i świeże podłoże.

Przycinanie aloesu zwyczajnego zazwyczaj nie jest konieczne. Wykonuje się je jedynie w przypadku, gdy roślina nadmiernie się rozrośnie lub jeśli chcemy usunąć uschnięte liście.

Choroby i szkodniki zagrażające aloesowi

Aloes zwyczajny jest rośliną wyjątkowo odporną na choroby i szkodniki. Właściwa pielęgnacja sprawia, że nie wymaga oprysków ani ochrony chemicznej. Korzenie i podstawa łodygi mogą gnić z powodu przelewania, a ze szkodników, które pojawiają się na aloesie wymienia się przędziorki, wełnowce lub mszyce. Można je zwalczyć łagodnymi preparatami owadobójczymi lub domowymi metodami.

Zastosowanie aloesu – w domu i... apteczce!

Aloes zwyczajny ma szerokie zastosowanie, zarówno jako roślina ozdobna jak i zioło. Jego niewielkie wymagania sprawiają, że świetnie sprawdzi się zarówno u doświadczonych miłośników zieleni, jak i u początkujących. Jest jedną z topowych roślin doniczkowych dla osób zapominalskich i zabieganych. Dobrze się prezentuje zarówno jako soliter na parapecie, jak i w bliskim sąsiedztwie z innymi, pozwalając na tworzenie "domowych skalniaków".

Jego miąższ jest stosowany w kosmetyce, dermatologii i medycynie naturalnej. Najczęściej wykorzystywany jest do pielęgnacji skóry – przyspiesza gojenie ran, łagodzi oparzenia i podrażnienia, nawilża skórę i działa przeciwzapalnie.

W przeszłości stosowano go również wewnętrznie, jako środek wzmacniający i wspomagający odporność, jednak spożywanie aloesu wymaga ostrożności, ponieważ w dużych ilościach może powodować efekty przeczyszczające i nie jest zalecane dla kobiet w ciąży oraz osób z problemami żołądkowymi.

Ciekawostki – Aloe vera ważną rośliną leczniczą

Aloes zwyczajny jest jednym z niewielu gatunków aloesów o udowodnionych właściwościach leczniczych (dowiedz się więcej). Chociaż istnieje prawie 300 różnych gatunków aloesu, tylko kilkanaście z nich zawiera bogaty zestaw bioaktywnych substancji, a Aloe vera jest wśród nich najlepiej przebadanym i najczęściej wykorzystywanym.

• Miąższ aloesu zwyczajnego jest niezwykle bogaty w substancje aktywne, m.in. witaminy A, C, E, z grupy B, minerały (wapń, magnez, cynk, potas), polisacharydy, enzymy, aminokwasy i kwasy organiczne.
• Zawiera aloinę – substancję o działaniu przeciwbakteryjnym i przeczyszczającym. W innych gatunkach może występować w mniejszych ilościach.
• Jego miąższ ma silne właściwości regenerujące skórę, nawilżające, łagodzące i przeciwzapalne, dlatego jest szeroko wykorzystywany w kosmetykach i medycynie.

Zdjęcia: tanya, Pixel-Shot, TatjanaMeininger, Tupungato, Christian Horz / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!