Topinambur / Słonecznik bulwiasty Helianthus tuberosus

Topinambur, nazywany też słonecznikiem bulwiastym (Helianthus tuberosus) to okazała bylina z rodziny astrowatych. Gatunek pochodzi z Ameryki Północnej, ale jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna i użytkowa.

Jak wygląda topinambur? Jak rozpoznać słonecznika bulwiastego?

Topinambur w porze kwitnienia może dorastać do 2-3 m wys. W sezonie rozwija wysokie, sztywne, czerwono-nabiegłe, pojedyncze lub słabo rozgałęzione pędy, pokryte szorstkimi włoskami. Liście wyrastające w dolnej części pędów są duże, sercowate, ząbkowane na brzegach i ułożone naprzeciwległymi parami, liście u góry pędu są mniejsze, szeroko-lancetowate i ułożone naprzemianlegle. Wszystkie liście są szorstko owłosione.

Słonecznik bulwiasty kwitnie w drugiej połowie lata (k. VIII-X), rozwijając na szczytach pędów pojedyncze, duże, koszyczkowe kwiatostany, złożone z wąskich, długich, żółtych kwiatów języczkowych otaczających żółte kwiaty rurkowe. Na jednym pędzie może rozwiać się do kilkunastu kwiatów. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w owocostany zawierające nasiona (niełupki), które jednak w naszym klimacie rzadko dojrzewają.

Topinambur tworzy pod ziemią rozbudowany system korzeniowy, złożony ze zgrubiałych, wypełnionych białawo-szklistym miąższem bulw, cienkich, włóknistych korzeni i długich, białych rozłogów. Roślina ma tendencję do intensywnego rozrastania się po okolicy za pomocą podziemnych rozłogów i posiada dużą zdolność do odradzania się z każdego fragmentu kłącza, znajdującego się w glebie, dlatego jest bardzo ekspansywna, a nawet inwazyjna. Raz wprowadzona do ogrodu jest trudna do pozbycia się. Zdarza się też, że „ucieka” z ogrodów i przedostaje się do środowiska naturalnego, gdzie stanowi zagrożenie dla roślinności rodzimej.

Co lubi topinambur? Wymagania i uprawa słonecznika bulwiastego

Uprawa topinamburu w ogrodzie jest łatwa. Słonecznik bulwiasty to roślina mało wymagająca. Preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze, lekko wilgotne gleby, ale urośnie też w półcieniu i na każdej typowej glebie ogrodowej. Nie lubi jedynie gleb mokrych, gliniastych i kwaśnych. Dobrze znosi przejściową suszę i jest w pełni mrozoodporna.

Topinambur może być rozmnażany przez nasiona, ale znacznie lepiej rozmnażać go przez podział, bulwy i odrosty korzeniowe.

Pielęgnacja słonecznika bulwiastego

Topinambur jest rośliną mało wymagającą pod względem podlewania. Wystarczy mu umiarkowana wilgotność, dlatego w sezonie wegetacyjnym podlewanie powinno być umiarkowane, szczególnie podczas przedłużających się okresów suszy. Nawożenie rośliny nie jest konieczne i stosowane bardzo rzadko.

Wysokie pędy topinamburu mogą osiągać nawet 2-3 metry wysokości, dlatego jeśli zależy nam o uprawie rośliny jako ozdoby, w miejscach narażonych na silne wiatry zaleca się ich podwiązywanie do podpór, aby zapobiec łamaniu się roślin.

Choroby i szkodniki słonecznika bulwiastego

Topinambur należy do roślin stosunkowo odpornych na choroby i szkodniki, choć czasami może być porażany przez rdzę słonecznika lub zgniliznę twardzikową. Nadmierne nawadnianie może prowadzić do gnicia bulw, dlatego warto unikać zbyt mokrych gleb.

Zastosowanie topinamburu w ogrodzie i nie tylko

Słonecznik bulwiasty może mieć wiele zastosowań. W porze kwitnienia jest efektowną roślina ozdobną, stanowiącą dobre tło dla niższych roślin, dlatego topinambur sadzi się na dużych rabatach. Jest także wartościową rośliną użytkową o jadalnych bulwach, na których znajdziemy wiele przepisów (ich smak jest dość specyficzny, porównywany do przemrożonych zimniaków, dlatego nie każdemu odpowiada). Ponieważ w ich składzie znajduje się inulina czyli naturalny wielocukier, wykazujący działanie przeciwcukrzycowe, przeciwmiażdżycowe i odchudzające, bulwy mają zastosowanie w diecie cukrzycowej oraz odchudzającej.

Topinambur to także doskonała roślina pastewna, odpowiednia dla zwierząt hodowlanych, a także sadzona w pobliżu lasów w celu dokarmiania dzikiej zwierzyny.

Redakcja poleca

0

Keramzyt ogrodniczy - 2 l

1

Nawóz jesienny do tui – 8 kg | Target

2

Termometr Do Kompostu | Victory's Garden

3

Mydło ogrodnicze potasowe z czosnkiem 500 ml - Himal

4

Osłonka doniczka misa Ø330 mm Roma – biała – Lamela

5

Stacja pogodowa elektroniczna – czarna

Ze względu na tworzenie dużej ilości biomasy, rozważane jest także wykorzystanie topinamburu jako rośliny energetycznej.

Ze względu na ogromną ekspansywność, nie poleca się jednak uprawiać topinamburu w małych ogrodach. Rozwiązaniem może być wytyczenie obszaru uprawy i zastosowanie barier korzeniowych, które ograniczą jego ekspansywność. Z chwilą podjęcia decyzji o usunięciu rośliny z ogrodu, należy starannie przeczesać widłami wyznaczony obszar jej uprawy i usunąć każdy kawałek kłącza, z którego topinambur mógłby się odrodzić.

Wybrane odmiany słonecznika bulwiastego. Jaki topinambur wybrać do ogrodu?

• 'Fuseau' – bulwy wydłużone, skórka gładka, beżowa
• 'Red Fuseau' – bulwy pękate, skórka gładka, czerwona lub różowa

Zdjęcia: aga7ta, Maria, NetPix, Maria / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!