Komonica zwyczajna (Lotus corniculatus)

Komonica zwyczajna (Lotus corniculatus), nazywana też rożkową to bylina z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obszar jej występowania jest bardzo szeroki, gdyż na stanowiskach naturalnych można ją spotkać w Ameryce Północnej i Południowej, Afryce Północnej, Australii, Azji i Europie, w tym także w Polsce, gdzie zasiedla przydroża, rowy, łąki, zarośla i pastwiska. W wielu krajach jest też uprawiana jako roślina użytkowa.

Roślina dorasta do ok. 10-40 cm wys. i rozwija wiotkie, cienkie, częściowo wzniesione, a częściowo pokładające się, rozgałęzione, niekiedy lekko owłosione pędy. Jej liście są długoogonkowe, pierzaste, złożone z 3-5 wąskolancetowatych lub odwrotniejajowatych, zielonych listków z wyraźnie zaznaczonym nerwem głównym. Liście osadzone są na pędzie naprzemianlegle, w dużych odstępach (wyrastają też z rozgałęzień pędowych).

Komonica zwyczajna kwitnie od wiosny do jesieni (V-IX), na szczytach pędów rozwijają się niewielkie, żółte, motylkowe kwiaty, zebrane po kilka (3-8) w małe, baldaszkowate kwiatostany w formie główki, osadzone na długich, sztywnych szypułkach (pąki mogą mieć czerwony odcień). Kwiaty komonicy są miododajne i chętnie odwiedzane przez pszczoły, szczególnie dzikie.

Kwiatostany po przekwitnieniu przekształcają się w owocostany mające postać smukłych, dość długich, wielonasiennych strączków. Po dojrzeniu strączki brunatnieją, wysychają i spiralnie pękają, rozrzucając nasiona.

Komonica korzeni się głęboko (nawet do 1,5 m), tworząc mocny, palowy system korzeniowy. W pierwszym roku uprawy rośnie wolno, dopiero w kolejnych latach osiąga pełnię rozwoju.

Wymagania i uprawa

Komonica zwyczajna to roślina tolerancyjna i mało wymagająca. Najlepiej rośnie na słonecznych stanowiskach (wręcz nie toleruje zacienienia) i dość żyznych, lekko wilgotnych i lekko zasadowych glebach, ale poradzi sobie też na każdej innej, także suchej, piaszczystej i jałowej oraz ciężkiej i wilgotnej glebie. Jest też tolerancyjna względem pH podłoża.

Doskonale znosi suszę i mróz, jest odporna na koszenie oraz deptanie i rzadko pada ofiarą chorób oraz szkodników.

Komonicę rozmnaża się przez wysiew nasion wprost do gruntu wczesną wiosną (IV) w siewie czystym lub w mieszankach z innymi roślinami (np. koniczyną). Nasiona są małe, dlatego należy przykryć je cienką warstwą ziemi (ok. 1,5 cm).

Zastosowanie

Komonica zwyczajna nie jest typową rośliną ozdobną, choć w ogrodach może być wykorzystywana jako element bylinowej łąki kwietniej, ma za to szereg innych zastosowań. Jest cenioną rośliną pastewną, dającą wartościową, bogatą w białko i minerały paszę dla zwierząt gospodarskich (zielonka bez kwiatów, które mają gorzki smak, siano).

Stosowana jest też czasem do umacniania skarp, nasypów i zboczy, gdyż skutecznie zapobiega erozji i niszczeniu gleby. Ze względu na obecność na korzeniach bakterii brodawkowych, wiążących z powietrza azot, jest też stosowana do poprawiania jakości i żyzności gleb ubogich, jałowych i zniszczonych, które wzbogaca w azot.

Odmiany

• 'Skrzeszowicka' – odmiana średnio wczesna, łatwo odrastająca po koszeniu, odporna na mróz i suszę

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Pezibear, Hans Braxmeier/Pixabay