Skąd nazwa róża Bożego Narodzenia?
W Polsce jeszcze do niedawna ciemierniki (Helleborus) były jedynie ozdobami ogrodów, ale niedawno „zadomowiły się” na parapetach i to już chyba na dobre. Moda na doniczkowe ciemierniki przyszła do nas (jak to zwykle bywa) od naszych zachodnich sąsiadów (Niemcy, Holandia, Wielka Brytania), gdzie od wielu lat pełniły rolę świątecznych dekoracji, na równi z poinsecją, szlumbergerą, czy choinką. Na zachodzie Europy zimowe kwitnienie ciemierników zwykle zbiegało się z datą Świąt Bożego Narodzenia, stąd ich angielska nazwa Christmas Rose (tłum. Świąteczna róża lub róża Bożego Narodzenia).
W Polsce ciemierniki są świątecznymi różami tylko z nazwy. W ogrodach kwitną zwykle już po Świętach, w zależności od pogody – od stycznia do kwietnia – kwitną w czasie, gdy inne kwiaty wciąż pozostają w uśpieniu. Te doniczkowe rzadko dostępne są w sprzedaży na Boże Narodzenie, częściej pojawiają się na jesieni lub wczesną wiosną. Producenci sterują ich uprawą, wybudzając rośliny z zimowego snu i trzymając w 4 do 12°C, aby zainicjować kwitnienie w określonym czasie. Moda jednak szybko się zmienia i najpewniej w najbliższych latach także w Polce obok czerwonych świątecznych gwiazd betlejemskich będą stały białe ciemierniki.
Z ogrodu do domu i doniczki
Spośród kilkudziesięciu gatunków ogrodowych ciemierników tylko dwa – ciemiernik biały i wschodni, są uprawiane jako domowe rośliny doniczkowe. W uprawie dominują odmiany o dużych kwiatach na wzniesionych łodygach, jednak coraz modniejsze stają się miniaturki. Najpopularniejszy ciemiernik biały (Helleborus niger) swoją polską nazwę zawdzięcza białym kwiatom, a łacińską – niger (czarny) – ciemnym korzeniom. Ma zwykle białe duże, 7 cm kwiaty osadzone na 30 cm wniesionych pędach. Ciemiernik wschodni, orientalny (H. orientalis) ma kremowo lub zielonkawobiałe kwiaty, często z różowym lub purpurowym zabarwieniem lub nakrapianiem.
Jak pielęgnować doniczkowe ciemierniki?
Ciemierniki to zimnolubne kwiaty ogrodowe więc nie można trzymać ich zbyt długo w pomieszczeniu bo szybko zmarnieją. Mogą przez kilka tygodni stanowić piękną zimową dekorację jeśli zapewnimy im optymalne warunki. Po kwitnieniu można je przesadzić do ogrodu lub wynieść na taras.
Kwitnienie
W temperaturze pokojowej ciemierniki bardzo szybko stracą swą urodę, aby przedłużyć ich kwitnienie trzeba umieścić je w temp. max 15°C. Rośliny nie mogą stać w pobliży kaloryferów bo przekwitną ciągu kilku dni. Rośliny do kwitnienia potrzebują światła. W cieniu kwiatów będzie mniej, będą mniejsze, na cienkich łodygach.
Podlewanie i nawożenie
Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie mokre. Trzeba usuwać wodę stojącą w podstawce, aby nie dopuścić do gnicia korzeni. Nawożenie ciemierników podczas krótkiego pobytu w domu nie jest konieczne.
Zimowanie
Pędzone ciemierniki są sztucznie wybudzane z zimowego snu, dlatego też są wrażliwe na mróz. Przed wystawieniem na zewnątrz lub posadzeniem do ogrodu wymagają hartowania, a później dobrego zabezpieczenia. Po kwitnieniu rośliny przenosimy do jasnego i chłodnego pomieszczenia o temp. około 10°C. Po kilku tygodniach, gdy na zewnątrz minie już ryzyko największych mrozów możemy je wynieść do ogrodu. Warto je okryć agrowłókniną, która zabezpieczy je przed przymrozkami.
Przesadzanie
Ciemierniki bardzo nie lubią uszkodzenia korzeni, dlatego też podczas ich przesadzania do ogrodu trzeba zachować ostrożność. Dołek powinien być dwukrotnie większy od średnicy doniczki i wypełniony żyznym podłożem o odczynie zasadowym.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia: Flora Dania oraz Flower Council Holland, funnyhowflowersdothat.co.uk, zdjęcie tytułowe: Natalia Greeske / AdobeStock