Portulaka pospolita (Portulaca oleracea)

Portulaka pospolita (Portulaca oleracea) to gatunek jednorocznej rośliny zielnej z rodziny portulakowatych (Portulacaceae). Jej stanowiska naturalne można znaleźć w większości krajów świata w tym także w Polsce (chętnie zasiedla nieużytki, przydroża, nasypy). Roślina może być zarówno wartościowym warzywem jak i uciążliwym chwastem.

Portulaka pospolita dorasta do wys. ok. 10-20 cm. i tworzy silnie rozgałęzione, płożące się, liczne, podbarwiane na czerwono, wałeczkowate, nagie pędy, gęsto pokryte naprzeciwległymi parami (czasem pojedynczymi liśćmi) zielonych, mięsistych, bezogonkowych, małych, całobrzegich, jajowatych lub szerokolancetowatych liści z wyraźnie zaznaczonym nerwem głównym.

Roślina zakwita w lecie, od lipca do września, wydając drobne, 5-6 płatkowe, żółte kwiaty, wyrastające na szczytach pędów pojedynczo lub po kilka w małych kępkach. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w owocostany mające postać torebek wypełnionych drobnymi, ciemnymi nasionami.

Wymagania i uprawa

Portulaka pospolita to roślina mało wymagająca i łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na słonecznych stanowiskach i umiarkowanie żyznych, lekkich, piaszczystych, suchych glebach. Ma natomiast dość wysokie wymagania termiczne, gdyż jej nasiona kiełkują w temp. powyżej 15 °C (w temp. ok. 20°C wschody następują po ok. tygodniu), a roślina najlepiej rozwija się w temperaturach powyżej 18-20°C. Portulaka jest też bardzo wrażliwa na przymrozki, które natychmiast ją niszczą.

Portulakę pospolitą rozmnaża się z nasion, wysiewanych w maju wprost na miejsce stałe lub do doniczek. Roślina na dobrych stanowiskach daje obfity samosiew, przez co łatwo może wymknąć się spod kontroli i stać się ekspansywna.

Zastosowanie

Portulaka pospolita to roślina o dwóch obliczach. Z jednej strony jest cennym ziołem i rośliną warzywną, uprawianą do celów kulinarnych, z drugiej strony może być uciążliwym chwastem, dlatego jeśli zdecydujemy się na jej uprawę, musimy mieć ją pod kontrolą i nie dopuścić do zawiązania się nasion.

Do celów kulinarnych wykorzystuje się jej mięsiste liście i młode wierzchołki pędów (zbiera się je kilkukrotnie, przed kwitnieniem, w miarę dorastania), które są bogate w szereg witamin (A, C, wit. z grupy B), kwasów organicznych i minerałów (min. magnez, wapń, żelazo, fosfor). Roślina wykazuje też właściwości lecznicze, gdyż wspomaga trawienie i poprawia funkcjonowanie układu moczowego.

Liście przyrządza się podobnie jak szpinak lub dodaje na surowo do sałatek i surówek oraz past i twarogów.

Wybrane gatunki i odmiany

Wyróżnia się dwa podgatunki portulaki:

• portulaka pospolita – wys. ok. 15-20 cm., pospolity chwast
• portulaka pospolita siewna – wys. ok. 60 cm, roślina użytkowa

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: WikimediaImages/Pixabay; tamifreed, V_Nikitenko, Izf/Depositphotos

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!