Irisy. Numer 1 na czerwcowej rabacie!

Spis treści

Dlaczego warto uprawiać irysy? Jak wygląda irys żyłkowany? Jak wygląda irys bródkowy? Jak sadzić i uprawiać irysy? Jak pielęgnować irysy? Film o uprawie irysów

Jakie gatunki i odmiany irysów uprawiać?
Irysy w ogrodzie

Irysy, inaczej kosaćce, reprezentuje ponad 300 gatunków bylin kłączowych i cebulowych! Są one jednymi z piękniejszych kwiatów późnej wiosny, które zachwycają różnorodnością kształtów i kolorów. Są łatwe w uprawie – wystarczy, że zapewnimy im słoneczne stanowiska, a przed sadzeniem zadbamy o żyzność podłoża.

Najbardziej popularne w Polsce są irysy bródkowe i żyłkowane. Podczas sezonu nie wykopuje się ich kłączy ani cebul. Jedynie co 3-4 lata, gdy rośliny rozrosną się zbyt mocno na rabacie, dzieli się ich kłącza, usuwając stare środkowe części i sadząc na nowo młodsze zewnętrzne przyrosty.

• Kosaciec żyłkowany

Kosaciec żyłkowany (Iris reticulata) jest przedstawicielem irysów cebulowych. Osiąga ok. 20 cm wysokości i kwitnie już wiosną (w marcu–kwietniu). W lipcu, gdy zaschną jego liście, można podjąć się jego rozmnażania (przez podział cebul). Kwiaty mają różne odcienie fioletów i kontrastowe, żółte plamki na płatkach.

Ciekawe odmiany kosaćca żyłkowanego:

'Katharine Hodgkin' – biało błękitne kwiaty z jasnożółtą plamą
'Rejoice' – 15 cm wys., intensywnie purpurowe kwiaty
'Purple Gem' – fioletowo-purpurowe kwiaty o wąskich płatkach
'J.S. Dijt' – 12 cm wys., ciemnopurpurowe kwiaty
'Painted Lady' – wąskie, białe płatki z fiołkowym zabarwieniem

Fot. Małgorzata Szymańska

Irysy żyłkowane posadzone w formie łanu.

• Kosaciec bródkowy

Kosaciec bródkowy (Iris barbata) należy do irysów kłączowych, najczęściej uprawiany ze względu na różnorodność kolorów i kształtów kwiatów oraz wysokości roślin. Odmiany miniaturowe osiągają wysokość 10–20 cm, pośrednie oraz wysokie 70–90 cm.

Kwitnienie irysów bródkowych przypada na maj. Ich kwiaty są duże i występują w całej palecie barw. U różnych odmian spotyka się brzegi płatków oraz bródki kontrastowo zabarwione w stosunku do reszty kwiatu.

Ciekawe odmiany kosaćca bródkowego:

'Decadence' – kwiaty dwubarwne żółtobordowe
'Peach Frost' – kwiaty delikatnie wybarwione na kolor brzoskwiniowy
'Ming Dynasty' – intensywnie żółte kwiaty
'Superstition' – kwiaty czarnofioletowe
'Spiced Lemon' – kwiaty żółto-brązowe
'Change of Pace' – kwiaty w kilku odcieniach różu

Jak uprawiać irysy?
Sadzenie i pielęgnacja

Sadzenie

Najlepszym momentem sadzenia kłączy jest sierpień i wrzesień. Istotne jest ukorzenienie się roślin jeszcze przed zimą, dlatego jeśli lato jest upalne, powinno się poczekać z sadzeniem do września. Dla irysów bródkowych bardzo istotny jest drenaż podłoża. Zaleca się sadzenie ich na podwyższonej rabacie (wzniesieniu) lub na pochyleniu terenu (stoku).

Kłącza sadzi się stosunkowo płytko. Zielona część ma wystawać ponad ziemię, korzenie skierowane do dołu, a same kłącza przysypane po bokach na ok. 1 cm. Zbyt głębokie sadzenie może doprowadzić do gnicia kłączy lub słabego kwitnienia. Odległość między irysami na rabacie to 30–60 cm, w zależności od wielkości odmiany.

Podlewanie

Nowo posadzone irysy podlewa się, dzięki czemu roślina szybciej się zakorzeni. W kolejnych sezonach podlewanie nie jest tak bardzo istotne (z wyjątkiem upalnych dni) – irysy nie tolerują jednak zalewania.

Pozostałe zabiegi pielęgnacyjne

Pielęgnacja rabaty z tymi bylinami polega głównie na odchwaszczaniu, co pozwala wierzchołkom kłączy wygrzewać się w słońcu. Nie powinno się ściółkować korą ani innym materiałem. Podczas kwitnienia, sukcesywnie usuwa się przekwitnięte kwiaty, a gdy roślina już nie kwitnie – wycina się całą łodygę przy ziemi. Późną jesienią przycina się liście na ok. 15 cm. Zimą nowo posadzone irysy potrzebują okrycia ze słomy, sosnowych gałązek albo suchych liści.