Kosaciec bródkowy / Irys bródkowy (Iris × germanica)

Kosaciec bródkowy (Iris × germanica), nazywany też kosaćcem niemieckim to wspólna nazywa szeregu mieszańcowych odmian ogrodowych, wywodzących się min. od Iris pallida i Iris variegata, czyli dwóch dzikich gatunków irysa, spotykanych min. w rejonach basenu Morza Śródziemnego i na terenach Europy Wschodniej.

Jest to krótkowieczna bylina o długich, sztywnych, szablastych, ostro zakończonych liściach, które wyrastają z kłącza wachlarzowato. 

Kosaciec bródkowy kwitnie wiosną (V-VI), wydając na szczytach grubych, sztywnych, nagich, nierozgałęzionych, walcowatych pędów duże kwiaty o trzech szerokich, zwykle opuszczonych w dół lub ułożonych poziomo zewnętrznych działkach kielicha i znajdujących się miedzy nimi trzech szerokich, wzniesionych, wewnętrznych działkach, tworzących rodzaj kopuły. Na zewnętrznych działkach kielicha, wzdłuż nerwu głównego widoczny jest szeroki pas gęstych, szczeciniastych włosków, nazywanych bródką (stąd nazwa gatunkowa).

Organem podziemnym kosaćców są grube, walcowate, członkowate, bulwiaste korzenie.

Bogactwo odmianowe kosaćców bródkowych jest ogromne, a rośliny różnią się miedzy sobą wysokością (10/20-80/90 cm) i wielkością oraz barwą kwiatów, które mogą być jednobarwne lub wielokolorowe, z fantazyjnym wzorem na płatkach bądź falbaniastym obrzeżem. Rośliny podzielono nawet na grupy, ułatwiające ich identyfikację:

• MDB – irysy miniaturowe o wys. ok 10-20 cm i małych kwiatach,
• SDB – irysy niskie o wys. od 20-40 cm,
• IB – irysy średniowysokie o wys. ok. 70 cm oraz
• TB – irysy wysokie, dorastające do ok. 90 cm, kwiaty duże).
  
  

Wymagania i uprawa

Kosaćce bródkowe nie są roślinami trudnymi w uprawie, ale mają dość szczególne wymagania. Oczekują ciepłych, słonecznych stanowisk i żyznych, próchniczych, przepuszczalnych, lekko wilgotnych podłoży. Kosaćce bródkowe są mrozoodporne i nie wymagają zimowego okrycia. 

Bardzo ważne jest odpowiednie sadzenie ich kłaczy, które powinny znajdować się tuż pod powierzchnią gleby. Kłącza najlepiej jest umieszczać w dołku na niewielkim kopczyku ziemi w taki sposób, aby ich korzenie równomiernie rozkładały się na boki. Jeśli kłącza zostaną posadzone zbyt głęboko lub na zbyt ciężkich, mokrych glebach, rośliny mogą nie kwitnąć i zapadać na choroby grzybowe.

Rośliny nie wymagają specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, z wyjątkiem ścinania przekwitłych kwiatów wraz z łodygą.

Kosaćce po kilku latach rozrastają się w duże kępy, które w środkowej części „łysieją”. Rośliny coraz słabiej też kwitną, dlatego raz na 3-4 lata warto je odmłodzić. W tym celu należy przyciąć ich rozetę liściową, wykopać kłącza, oczyścić je z chorych lub suchych fragmentów, podzielić i posadzić w nowym miejscu. Zabieg powinno się wykonać pod koniec lata (VIII-IX). Podział kłączy to również najlepsza metoda rozmnażania kosaćców, które jako mieszańce nie powinny być rozmnażane przez nasiona.

Zastosowanie

Kosaćce bródkowe w ogrodzie najpiękniej prezentują się posadzone w grupach lub wzdłuż ogrodzenia, ale bardzo ładnie wyglądają też w kompozycjach rabatowych z innymi bylinami np. łubinami, ostróżkami, bodziszkami, liliowcami, kuklikami czy piwoniami. Odmiany karłowe znakomicie sprawdzają się również jako obwódki rabat.

Kwiaty kosaćców nadają się także do wazonów.

Wybrane odmiany

Bogactwo odmianowe kośćców bródkowych jest ogromne, dlatego trudno wymienić choćby część z nich, ale na uwagę zasługują min.: 'Edith Wolford', 'Brown Lasso', 'Sharpshooter', 'Nibelungen', 'Miles Ahead', 'Patchwork Puzzle', 'Firebug', 'Skyfire' (zdj. 3), 'Burgermeister', 'Dreaming of Rio', 'Extreme Orange', 'Little Shadow', 'Black Night'.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: RococoNeko/Pixabay, pegasus8/Pixabay, iVerde

Zobacz, jakie kosaćce możesz kupić w naszym sklepie online