Skąd kleszcze biorą się w ogrodzie?
Kleszcze uwielbiają miejsca wilgotne, zacienione i gęsto porośnięte roślinami. W naturalnych warunkach zamieszkują lasy, łąki i zarośla, ale równie chętnie zadomawiają się w zaniedbanych fragmentach ogrodów, wysokich trawnikach, gęstych krzewach oraz w pobliżu zbiorników wodnych.
Do ogrodu kleszcze mogą dostać się na wiele sposobów. Najczęściej przynoszą je dzikie zwierzęta – sarny, dziki, jeże, lisy, kuny, a także ptaki, które zahaczają o ogród podczas wędrówek. Nie można zapominać, że również psy i koty domowe mogą przynieść kleszcza na swojej sierści po spacerze lub zabawie na dworze.
Ciekawostką jest, że kleszcze nie skaczą ani nie spadają z drzew, jak często się uważa. Czekają cierpliwie na źdźbłach trawy lub niskich krzewach, aż potencjalny żywiciel sam przejdzie w ich pobliżu. Wystarczy muśnięcie rośliny, by kleszcz błyskawicznie przeniósł się na skórę lub futro.
🟢 Zobacz trendy ogrodowe sezonu 2025: aranżacje, kompozycje, inspiracje
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Mimo zachowania ostrożności może się zdarzyć, że znajdziemy kleszcza na skórze. Ważne jest wtedy szybkie i prawidłowe usunięcie pasożyta.
Najlepiej zrobić to za pomocą specjalnych narzędzi, takich jak pęsety do kleszczy lub specjalne karty z nacięciem. Pasożyta należy chwycić jak najbliżej skóry i energicznym, pewnym ruchem wyciągnąć go prostopadle do skóry, starając się nie ściskać jego odwłoka, aby nie wprowadzić patogenów do organizmu.
Po usunięciu kleszcza miejsce ukąszenia należy starannie zdezynfekować i przez kilka tygodni obserwować, czy nie pojawiają się niepokojące objawy, takie jak rumień wędrujący, gorączka czy powiększenie węzłów chłonnych. W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem.
Jak sprawdzić, czy w naszym ogrodzie są kleszcze?
Zanim podejmie się działania zwalczające, warto upewnić się, czy rzeczywiście w ogrodzie występują kleszcze. Prostą i skuteczną metodą jest tzw. test białej płachty. Wystarczy rozłożyć biały ręcznik, prześcieradło lub większy kawałek materiału na trawie, w miejscach zacienionych i wilgotnych. Następnie należy przeciągnąć materiał po roślinach, krzewach i wysokiej trawie.
Jeśli w ogrodzie bytują kleszcze, po chwili na tkaninie będzie można zauważyć drobne, ciemne punkty, które przy bliższym przyjrzeniu się okażą się ruchomymi pajęczakami. Najwięcej kleszczy łapie się wczesnym rankiem lub późnym popołudniem, kiedy są najbardziej aktywne. Regularne wykonywanie takiego testu pozwala szybko wykryć problem i odpowiednio wcześnie podjąć działania ochronne.
Jak stworzyć ogród mniej przyjazny dla kleszczy?
Kluczem do ograniczenia obecności kleszczy jest odpowiednie zagospodarowanie przestrzeni ogrodowej. Regularne zabiegi pielęgnacyjne skutecznie zmniejszają atrakcyjność ogrodu dla tych pajęczaków.
Przede wszystkim warto regularnie kosić trawę na krótko. Kleszcze nie lubią otwartych, suchych przestrzeni i dużo chętniej bytują w wysokiej, bujnej roślinności. Przycinanie krzewów, usuwanie chwastów i martwych liści to kolejny krok ku bezpiecznemu ogrodowi.
Należy także usunąć zbędne zarośla i ściółkę organiczną w miejscach, które są rzadko uczęszczane, takich jak zakamarki za szopami czy wzdłuż ogrodzeń. Im mniej gęstych i wilgotnych kryjówek, tym trudniej kleszczom znaleźć idealne miejsce do życia.
Warto również utwardzić ścieżki i oddzielić część rekreacyjną ogrodu od dzikiej roślinności paskiem żwiru lub kory. Kleszcze mają trudności z przekraczaniem suchych, nasłonecznionych przeszkód.
Jakie rośliny mogą odstraszać kleszcze?
Naturalnym wsparciem w walce z kleszczami są odpowiednio dobrane rośliny. Intensywnie pachnące gatunki potrafią skutecznie zniechęcić te pasożyty do zasiedlania ogrodu.
Do roślin, które szczególnie warto sadzić w ogrodzie należą: lawenda, mięta, kocimiętka, wrotycz, cząber, rozmaryn czy pelargonie. Ich aromatyczne olejki eteryczne są dla kleszczy nie do zniesienia.
Rozsądne rozmieszczenie takich roślin w miejscach narażonych na obecność kleszczy - wzdłuż ścieżek, wokół miejsc zabaw czy przy strefach wypoczynkowych - może stworzyć naturalną barierę ochronną.
Czy warto stosować opryski na kleszcze?
W przypadku dużego nasilenia problemu samo utrzymanie porządku i odpowiednia roślinność mogą nie wystarczyć. Stosowanie środków ochrony roślin dedykowanych do zwalczania kleszczy jest wtedy skuteczną metodą interwencyjną.
Preparaty te działają kontaktowo, zwalczając kleszcze obecne na roślinach i w ściółce. Warto jednak pamiętać, aby stosować je zgodnie z zaleceniami producenta, unikać oprysków w czasie kwitnienia roślin (dla ochrony pszczół) i zawsze zachowywać środki ochrony osobistej, takie jak rękawice i maseczki.
Opryski najlepiej wykonywać rano lub wieczorem, przy bezwietrznej pogodzie, aby ograniczyć znoszenie środków chemicznych poza zamierzony obszar.
Naturalni sprzymierzeńcy w walce z kleszczami
Warto wspierać obecność naturalnych sprzymierzeńców w ogrodzie. Ptaki owadożerne, takie jak sikory, kosy czy muchołówki, żywią się wieloma drobnymi bezkręgowcami, w tym również larwami kleszczy.
Tworząc przyjazne środowisko dla ptaków - zawieszając budki lęgowe, karmniki czy sadząc krzewy owocowe - wspomagamy naturalny mechanizm ograniczania populacji szkodników.
Zdjęcie tytułowe: Tamara / Adobe Stock
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
