Wraz z nadejściem pierwszych, jeszcze nieśmiałych promieni wiosennego słońca, natura budzi się do życia. Kwitnące kwiaty, śpiew ptaków i zielone liście na drzewach to znaki, na które czekamy z utęsknieniem przez całą zimę. Jednak wraz z nadejściem wiosny, nasze lasy i łąki stają się areną dla mniej przyjemnych zjawisk. Jednym z nich jest przedwczesne przebudzenie kleszczy, co stanowi poważne zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.
Przedwczesna aktywacja kleszczy – dlaczego jest problemem?
Zazwyczaj oczekujemy, że kleszcze staną się aktywne wraz z nadejściem cieplejszych dni, czyli na przełomie marca i kwietnia. Jednak obserwujemy, że w ostatnich latach, ze względu na łagodniejsze zimy i wyższe temperatury już w lutym, kleszcze budzą się znacznie wcześniej. To nie tylko przyspiesza ich cykl życiowy, ale również zwiększa ryzyko przenoszenia przez nie chorób na znacznie większą skalę i w okresach, kiedy tradycyjnie czuliśmy się bezpieczniej.
Zmiany klimatyczne a aktywność kleszczy
Globalne ocieplenie i zmiany klimatyczne mają bezpośredni wpływ na ekosystemy, w tym na życie kleszczy. Łagodne zimy i wysoka wilgotność powietrza sprzyjają ich rozwojowi i przetrwaniu. Co więcej, mniejsza umieralność kleszczy zimą prowadzi do zwiększenia ich populacji, co z kolei przekłada się na większe ryzyko ich kontaktu z ludźmi i zwierzętami.
Najbardziej agresywne osobniki – które stanowią największe zagrożenie?
Choć dorosłe kleszcze są łatwiejsze do zauważenia i usunięcia, to właśnie mniejsze larwy i nimfy stanowią największe zagrożenie. Są one trudniejsze do wykrycia ze względu na swój rozmiar, a ich aktywność już przy temperaturach 7-10 stopni Celsjusza sprawia, że mogą one atakować swoje ofiary niemal przez cały rok. To właśnie te młodsze stadia rozwojowe są najbardziej agresywne i często przenoszą choroby.
Choroby przenoszone przez kleszcze – jakie zagrożenia niosą?
Kleszcze są wektorami wielu groźnych chorób, z których najbardziej znane to borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Pomimo że samo wkłucie kleszcza nie jest niebezpieczne, to bakterie i wirusy, które mogą przenosić, stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia. Szczególnie niebezpieczne są te choroby, ponieważ ich wczesne objawy są często bagatelizowane lub mylone z innymi dolegliwościami, co opóźnia diagnozę i leczenie.
Profilaktyka – jak chronić się przed kleszczami?
Najlepszą metodą walki z kleszczami jest profilaktyka. Obejmuje ona zarówno odpowiednie ubranie (długie spodnie, zakryte buty, ubrania w jasnych kolorach, aby łatwiej było dostrzec przyczepione kleszcze), jak i stosowanie środków odstraszających. Ważne jest również unikanie miejsc, gdzie kleszcze są najbardziej aktywne, czyli wysokich traw i zarośli. Po powrocie z lasu czy łąki należy dokładnie sprawdzić ciało pod kątem obecności kleszczy, a w przypadku ich znalezienia, usunąć je jak najszybciej, najlepiej przy użyciu specjalnych pęset.
Zdjęcie tytułowe: Vitalii Hulai / AdobeStock oraz screen z FB Nadleśnictwa Baligród, Lasy Państwowe