Jak samodzielnie zaprojektować ogród?

Od czego zacząć projektowanie ogrodu?

Projektując ogród można skorzystać z pomocy architekta krajobrazu, który oprócz planu ogrodu wykona projekt i rysunki techniczne altany czy murka oporowego, zaplanuje automatyczne nawadnianie, a w przyszłości zajmie się nawet pielęgnacją przyszłego ogrodu.

Jeśli zamierzamy jednak zaprojektować ogród samodzielnie, trzeba najpierw starannie się do tego przygotować i przeanalizować wiele kwestii. Dobrze jest też zrobić albo szczegółowy plan, albo przynajmniej szkic koncepcyjny.

Stan aktualny

Przed zaplanowaniem ogrodu wykonaj tzw. analizę stanu istniejącego działki, w tym celu:

• nanieś na plan działki (najlepiej wykonany w skali 1:100) wszystkie obiekty budowlane i istniejącą roślinność. Z urzędu gminy możesz pobrać podkład geodezyjny, na którym naniesione są budynki, przyłącza i ukształtowanie powierzchni terenu

• zbierz informacje na temat: gleby, poziomu wód gruntowych, ekspozycji ogrodu względem stron świata (określa ona nasłonecznienie działki i przeważający kierunek wiatru). Warunki siedliskowe będzie trzeba bowiem uwzględnić podczas doboru roślin
• przeanalizuj sąsiedztwo działki – zarówno budynki, drogi oraz inną infrastrukturę, jak i znajdującą się poza granicami ogrodu roślinność (krajobraz naturalny oraz rośliny znajdujące się w ogrodach tuż za naszym płotem)

Przygotowania do tworzenia projektu

Ogród tworzysz dla siebie i domowników. Dlatego zanim zabierzesz się za projektowanie, porozmawiajcie i przeanalizujcie swoje oczekiwania co do przestrzeni wokół domu. Dobrze zaplanowany ogród przede wszystkim odpowiada potrzebom jego użytkowników. Trzeba je więc uwzględnić w projekcie. Warto spisać wszystkie elementy, które chcemy uwzględnić w projekcie. Może w trakcie powstawania projektu z niektórych zrezygnujemy, ale warto marzyć i próbować spełniać swoje marzenia.

Właściwie prawie w każdym ogrodzie warto zaplanować kącik wypoczynkowy – najwygodniej na tarasie i blisko domu, ale jeśli działka jest duża, kolejne miejsce do wypoczynku można zaprojektować w jej dalszej części. Jeśli członkami rodziny są dzieci, należy wydzielić im miejsce na zabawę, które będzie dobrze widoczne z okien domu, aby można było mieć oko na swoje pociechy. Potem, przy planowaniu nasadzeń w tej przestrzenni trzeba wykluczyć sadzenie roślin o trujących owocach lub liściach, a także tych, które mają kolce lub ciernie.

Jeśli często urządzasz spotkania przy grillu ogrodowym lub przy ognisku, warto pozostawić na niego więcej miejsca i przeznaczyć miejsce na palenisko i składzik na drewno.

Jeżeli ogród ma służyć wyłącznie do wypoczynku i zabawy, musi być łatwy w pielęgnacji. Jeśli natomiast jego przyszli użytkownicy lubią prace ogrodowe, można zaplanować więcej rabat z ciekawymi i bardziej wymagającymi gatunkami.

Nawet na niewielkiej przestrzeni można uprawiać warzywa, zioła i rośliny o jadalnych owocach, zatem jeśli marzysz o smakołykach z własnego ogrodu, pamiętaj o przeznaczeniu części terenu na warzywnik lub podwyższone grządki do uprawy roślin jadalnych. Jeśli dysponujesz odpowiednią ilością miejsca i funduszami, możesz pomyśleć o szklarni.

Fot. Beenis / AdobeStock

Ogród to odzwierciedlenie naszego wnętrza i powinniśmy projektować go dla siebie i swojej wygody

Zanim zaczniesz projektować, musisz też określić styl nowego ogrodu – powinien pasować do stylu domu, być zgodny z Twoimi upodobaniami oraz dobrze komponować się z otoczeniem. Od stylu zależeć będzie nie tylko podział ogrodu na wnętrza. Ze stylem wiąże się też dobór roślin, materiałów na nawierzchnie i elementy małej architektury oraz rodzaj oświetlenia.

I to, co tak naprawdę jest najważniejsze w ogrodzie – roślinność. Jeżeli na działce rosną już drzewa i krzewy, postaraj się oprzeć na nich nowy plan. Pamiętaj, że dość łatwo jest usunąć roślinę, ale potem bardzo długo się czeka na to, aż nowy okaz osiągnie swoje docelowe wymiary. Każde drzewo to skarb i producent tlenu, to środowiska życia wielu organizmów, a krzewy idealnie się sprawdzają jako elementy kompozycji.

Zrób listę swoich ulubionych roślin, ale przeanalizuj ich docelową wielkość (zarówno wysokość, jak i szerokość) do wielkości ogrodu i sprawdź, jakie mają wymagania w stosunku do nasłonecznienia i podłoża. Wybierz rośliny, które są atrakcyjne o różnych porach roku; zadbaj o to, by zarówno wiosną, latem, jesienią, jak i zimą było na czym zawiesić oko. Dobierz rośliny z różnych grup roślin – zacznij o doboru drzew, dodaj krzewy liściaste, iglaste i zimozielone, a na końcu dopisz byliny oraz rośliny cebulowe.

Nie zapominaj o pnączach, które dodają wysokości, ale też potrafią szybko pokryć gołe podłoże. Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z ogrodem, nie wybieraj na początek gatunków i odmian o dużych wymaganiach i trudnych w pielęgnacji.

Pamiętaj, lepiej na początku posadzić mniej niż za dużo. Apetyt na rośliny z każdym sezonem jest coraz większy, więc warto sobie zostawić otwartą furtkę i miejsce na ciekawe, nowe odmiany.

Szukaj informacji w wiarygodnych źródłach, w magazynach ogrodniczych oraz w katalogach roślin, w internecie i u fachowców.

Fot. Beenis / AdobeStock

Projektując ogród zadbaj o to, by wyglądał efektownie o każdej porze roku. Zimą widać głównie kształty roślin i gatunki zimozielone, a wczesna wiosna to gra kolorów

Tworzenie projektu ogrodu

Wstępną fazą projektu jest rozrysowanie schematu funkcjonalno-przestrzennego, który tworzy się na podstawie analizy stanu istniejącego i potrzeb użytkowników ogrodu. Na schemacie funkcjonalno-przestrzennym w obrębie ogrodu wydziela się strefy o różnym przeznaczeniu:

• strefa komunikacyjna – ścieżki, podjazd do domu lub garażu, miejsce do parkowania
• strefa reprezentacyjna – od strony frontowej domu, w obrębie tej strefy sadzi się rośliny odporne na choroby i mało wymagające oraz te, które są dekoracyjne o każdej porze roku, które wyjątkowo efektownie kwitną (np. magnolie), mają ładny pokrój lub są zimozielone. Do tzw. przedogródka  lepiej nie wybierać roślin ekspansywnych, aby nie mieć potem z nimi kłopotu
• strefa wypoczynkowa – jeśli związana jest z wypoczynkiem biernym i czynnymi. W jej obrębie znajduje się najczęściej taras, altana lub zakątek wypoczynkowy z ławeczką, trawnik lub niewielkie boisko czy plac zabaw dzieci oraz miejsce do grillowania lub z paleniskiem na ognisko
• strefa gospodarcza – w projekcie ogrodu trzeba uwzględnić miejsce na śmietnik, kompostownik i domek gospodarczy do przechowywania narzędzi oraz w razie potrzeby na drewutnię

Następnie rysuje się projekt koncepcyjny. Uwzględnia się na nim obiekty i rośliny znajdujące się już w ogrodzie, o ile planujemy ich pozostawienie, oraz wszystkie planowane elementy.

Każda działka wymaga indywidualnego podejścia. Powstawanie ogrodu to długotrwały proces, wiele roślin cechuje powolny wzrost, ale najważniejsze, by krok po kroku realizować projekt ogrodu.

Fot. ihorvsn, Tomasz Zajda / AdobeStock

Projekt ogrodu tworzysz po to, by go później zrealizować. Mierz więc siły na zamiary, żeby uniknąć rozczarowań. Sadzenie roślin to wielka przyjemność, ale trzeba mieć też na uwadze prace związane z układaniem nawierzchni, budową elementów małej architektury, a w kolejnych latach pielęgnację roślin

Zobacz gotowe darmowe projekty ogrodów

10+ porad architekta krajobrazu

• W ogrodzie dobrze wyglądają kontrastowe zestawienia: roślin o zróżnicowanych pokrojach, roślin liściastych i iglastych, nawierzchni wykonanych z różnych materiałów (np. kamień i żwir).
• Ogród powinien pasować do architektury domu i kultury regionu.
• Woda płynąca (strumień, kaskada) ożywia ogród, wprowadzając ruch, natomiast woda stojąca uspokaja i odpręża. Nawet miniaturowe oczko wodne to idealne miejsce, które przyciągnie do ogrodu zwierzęta.
• W dużym ogrodzie dobrze prezentują się duże zbiorniki wodne. Staw o nieregularnym kształcie, obsadzony roślinnością, stwarza wrażenie naturalnego. Na małej działce wystarczy oczko wodne lub poidełko.
• Warto zachować osie widokowe, kierujące wzrok na atrakcyjne obiekty oraz tzw. okna widokowe, czyli miejsca, gdzie ogród otwarty jest na krajobraz. Warto je też tworzyć.
• Warto tworzyć zakątki, aby ogród był miejscem, które sprzyja do spacerów, zwiedzania i odrywania.
• Rozmieszczając w ogrodzie rośliny należy mieć na względzie ich docelową wysokość i szerokość.
• Należy dobierać rośliny do warunków panujących w ogrodzie, aby cieszyć się później ich zdrowiem i ładnym wyglądem. Nie należy na siłę sadzić roślin, które mają wymagania nie dopasowane do gleby w naszym ogrodzie czy stanowiska.
• Choć to czasem trudno zrealizować, ważne jest, aby nie planować zbyt gęstych nasadzeń. Lepiej cierpliwie czekać aż rośliny osiągną swoją docelową wielkość, nić patrzeć jak chorują i po kilku latach przesadzać niektóre w inne miejsca lub oddawać.
• Ogród długi i wąski – działkę o takim kształcie najlepiej podzielić w poprzek, wydzielając wnętrza za pomocą krzewów i pnączy. Przy granicy ogrodu, wzdłuż jego dłuższych boków, najlepiej posadzić krzewy przesłaniające widok sąsiadów.
• Działki w kształcie trójkąta są trudne do zagospodarowania: odległy narożnik, gdzie zbiegają się dwie linie tworzące spiczaste zakończenie jest miejscem przyciągającym wzrok. Najlepiej umieścić tu atrakcyjną rzeźbę, zwracającą na siebie uwagę, bądź zaplanować miejsce do grillowania lub altanę.
• Ogród projektujemy dla siebie, ale nie możemy zapominać o środowisku naturalnym; najczęściej spędzamy czas blisko domu, więc dalej możemy zaprojektować luźniejsze nasadzenia, łąki kwietne i przestrzeń, w której dobrze będą się czuły małe ssaki czy ptaki. Pamiętaj o potrzebach owadów zapylających, ptaków, drobnych ssaków czy płazów i gadów.

 Zdjęcie tytułowe: ihorvsn / AdobeStock