Projekty Kathryn Gustafson, czyli "ogrody pamięci"

Kathryn Gustafson: rzeźbiarka krajobrazu

Doświadczenie, jakie człowiek ma w chwili, gdy przekarcza drzwi wejściowe - wszystko, przez co przechodzi, czy idzie na zakupy, czy do pracy - jest interakcją z krajobrazem - mówi Kathryn Gustafson w rozmowie z Asla.org.

Kathryn projektuje ogrody, które są nasycone treścią, ich forma i kompozycja wynika nie tylko z otoczenia, kontekstu przestrzennego, ale przede wszystkim z historii miejsca. Można powiedzieć, że jej unikalny styl projektowania bazuje na wspomnieniach. To właśnie region wokół Yakimy przypominający pustynię otoczoną górami, w którym się wychowywała, wyznaczył ramy dla jej estetyki, a raczej stał się rdzeniem, na którym oparte są wszystkie jej realizacje.

Gustafson jest zdecydowanie jedną z najsławniejszych architektek krajobrazu na świecie. Jej podejście do projektowania krajobrazu jest innowacyjne i zrównoważone, a jej projekty często łączą elementy naturalne z architektonicznymi w celu tworzenia unikalnego doświadczenia dla użytkowników. W swojej pracy projektantka skupia się na zrozumieniu kontekstu danego miejsca, w tym klimatu, kultury i historii, aby stworzyć projekt, który harmonizuje z otoczeniem. Jej projekty obejmują wiele różnych typów przestrzeni, od parków i ogrodów po place publiczne i rewaloryzacje założeń historycznych.

reSITE / Youtube

W jej projektach często pojawiają się innowacyjne elementy wodne, takie jak fontanny, baseny i strumienie, które łączą funkcję z estetyką i symboliką. Kathryn nie boi się eksperymentować. Odważnie zestawia materiały, w tym beton, kamień, drewno i szkło, dzięki czemu komponuje tekstury i palety kolorów, które są ponadczasowe. Jak powiedziała w jednym z wywiadów:

Projektowanie krajobrazu to sztuka tworzenia przestrzeni, które wpływają na jakość naszego życia. Krajobraz jest jak płótno, na którym możemy malować za pomocą roślin, wody, kamieni i innych elementów. Naszym zadaniem jest zrozumienie kontekstu miejsca i wykorzystanie tych elementów w sposób, który tworzy piękne, funkcjonalne i trwałe przestrzenie. Nasze projekty mają wpływ na ludzi i środowisko, dlatego musimy działać w sposób odpowiedzialny i zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Projekty Gustafson, czyli "ogrody pamięci"

Kathryn Gustafson jest autorką wielu znaczących projektów krajobrazowych na całym świecie. Jej realizacje to prawdziwe dzieła sztuki ogrodowej, które w swojej kompozycji, jak w klepsydrze zatrzymują czas i są zapisem historii miejsca. Architektka uważa, że projektowanie krajobrazu to sztuka równowagi, w której każdy element powinien być odpowiednio umieszczony i skalibrowany, aby tworzyć harmonijną całość. Jak podkreśla, istotą projektowania jest też wielofunkcyjność:

Kiedy byłam w Waszyngtonie, pewnego ranka zachwycił mnie widok zabytkowego kościoła z ogromnymi schodami. Ludzie, o siódmej rano, biegali w górę i w dół po stopniach. Monumentalne schody, które najpierw zbudowano jako część ceremonialnego wejścia do budynku, stały się miejscem ćwiczeń. To podwójne, a czasem i potrójne wykorzystanie przestrzeni - to sedno projektowania krajobrazu.

The Lurie Garden w Chicago, Illinois

Projekt ten został stworzony w sercu Millennium Park i jest hołdem dla amerykańskiej przyrody. Kathryn Gustafson była członkiem zespołu projektowego i razem z Pietem Oudolfem, Jennifer Guthrie, Shannon Nichol, Jacqueline van der Kloet i Terry Guen stworzyła prawdziwe sanktuarium w samym centrum wielkiego miasta. Lurie Garden nazywany jest "sekretnym ogrodem" Parku Milenijnego.

Ogród oferuje czterosezonowe doświadczenie łączące przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Chicago z odważnym projektem, dramatyczną formą i intymnymi przestrzeniami - czytamy na stronie Lurie Garden. - (...) Odwiedzający znajdują wytchnienie i inspirację w czterech porach roku. Wczesną wiosną spragnione słońca rośliny cebulowe i byliny przebijają się przez glebę, latem i jesienią tętni życiem trzepot motyli i ptaków. Zimą główki nasion i trawy ozdobne chwytają śnieg i lód, tworząc wdzięczne formy sztuki. Lurie Garden to żywa sztuka - paleta faktur i kolorów łącząca unikalną kulturę, ekologię, historię i ludzi Chicago.

Do najważniejszych elementów konstrukcyjnych ogrodu należy podświetlony wysoki żywopłot "ramieniowy". Ta roślinna interpretacja słynnego opisu Carla Sandburga "Miasto wielkich ramion" zamyka ogród z dwóch stron, czyniąc go prawdziwą oazą, celowo odseparowaną od zgiełku.

The National Museum of African American History and Culture w Waszyngtonie, D.C.

Gustafson była odpowiedzialna za zaprojektowanie otaczających muzeum ogrodów, które łączą elementy afrykańskiej kultury z nowoczesnymi formami krajobrazowymi.

Muzeum Narodowe Historii i Kultury Afroamerykanów znajduje się w niezwykle historycznym i określonym krajobrazie: w Waszyngtonie, na National Mall, w sąsiedztwie Pomnika Waszyngtona, Białego Domu i Ogrodu Owalnego. Krajobraz ten ma korzenie sięgające 1700 roku i kształtował się w miarę rozwoju naszego kraju. Poszczególne obszary są nadzorowane przez Narodową Komisję Planowania, Komisję Sztuk Pięknych, Przyjaciół Pomnika Waszyngtona oraz przez inne grupy obywatelskie, które są zainteresowane całym obszarem. Naszym głównym celem we współpracy z Departamentem Parków, z architektami i z naszym klientem było zintegrowanie tego budynku z jego kontekstem, a jednocześnie pomoc w stworzeniu jego tożsamości - mówiła o projekcie w wywiadzie dla MUSE.

Diana, Princess of Wales Memorial Fountain w Londynie, Wielka Brytania

Diana, Princess of Wales Memorial Fountain znajduje się w parku Kensington Gardens w Londynie i jest hołdem dla zmarłej w tragicznych okolicznościach księżnej Diany.

Fontanna ma kształt eliptyczny i składa się z trzech poziomów, które symbolizują trzy etapy życia Diany - jej młodość, dojrzałość i wspaniałość. Fontanna ma około 50 metrów długości i jest zbudowana z 545 kawałków granitu. Woda w fontannie płynie, tworząc delikatne fale i wiry, a na środku znajduje się mała wyspa, na której można usiąść i odpocząć. Fontanna ma na celu upamiętnienie życia księżnej Diany, a także ma być miejscem spokoju i refleksji dla odwiedzających.

Diana, Princess of Wales Memorial Fountain jest jednym z najważniejszych dzieł Kathryn Gustafson i zdobyła wiele nagród m.in. za innowacyjne podejście do projektowania elementów wodnych.

The Gardens of the Bay w Singapurze

Gardens by the Bay to kompleks ogrodów w centrum Singapuru, który został zaprojektowany przez brytyjską firmę krajobrazową Grant Associates, z udziałem Kathryn Gustafson w projektowaniu jednej z najważniejszych części kompleksu - Supertree Grove.

Supertree Grove to grupa 18 drzew o wysokości od 25 do 50 metrów. To sztuczne drzewa zbudowane są z metalowej ramy, pokrytej roślinnością, w tym m.in. pnączami, epifitami i orchideami, które z czasem zaczną rosnąć po całej ich powierzchni. Pomiędzy drzewami znajduje się konstrukcja w formie przestrzennej siatki, na której rośnie roślinność pnąca. Supertree Grove to nie tylko element dekoracyjny kompleksu, ale także spełniający funkcję ekologiczną, ponieważ oczyszcza powietrze i absorbuje dwutlenek węgla. Ponadto, na jednym z drzew znajduje się punkt widokowy, z którego można podziwiać panoramę miasta.

Gardens by the Bay to ogromny kompleks, w skład którego wchodzą również inne części, takie jak Cloud Forest, Flower Dome, Supertree Observatory i wiele innych, które przyciągają miliony turystów z całego świata. Kathryn Gustafson odegrała ważną rolę w projekcie Supertree Grove, który jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów kompleksu i stał się symbolem Singapuru.

Kathryn Gustafson: Mój idealny ogród? Miejsce, gdzie mogę usiąść z bliską osobą i porozmawiać

Kathryn Gustafson projektuje przestrzenie miejskie, ale bierze udział nie tylko w wielkich i komercyjnych przedsięwzięciach, a także w wydarzeniach ogrodniczych o nieco mniejszej skali, ale za to o głębokiem wymiarze artystycznym i duchowym.

W 2022 roku projektantka pojawiła się na festiwalu w Chaumont-sur-Loire ze swoim ogrodem zatytułowanym "On se parle":

Zapytano mnie, jaki jest mój idealny ogród. To miejsce, w którym mogę usiąść z bliską osobą i porozmawiać, gdzie jest woda, która jest w zasięgu naszego wzroku i wokół nas. Przed nami rozciąga się widok na szerszy krajobraz - widzimy tekstury i kolory, słyszymy dźwięki, w tym dźwięk wody. W miarę jak ogarniamy tę przestrzeń przed nami, rozmawiamy o szerszym świecie i próbujemy zrozumieć, co dzieje się wokół nas. Szukając zrozumienia, stawiamy pytania i szukamy odpowiedzi.

Ogród Kathryn to dwa główne elementy - woda i wyrzeźbione miejsce do siedzenia dla dwóch osób. Woda płynąca w pierścieniu otaczającym trawnik wpada do owalnego zbiornika, w którym odbija się niebo. Jak podpowiada architektka, siedząc na rzeźbionej ławce, postrzegamy owale jako idealne okręgi. Owalny kanał wodny obejmuje i wypełnia wewnętrzny zbiornik wody. Materiały zastosowane w ogrodzie są inspirowane otaczającym środowiskiem, a białe róże stanowią doskonałą ramę dla widoku rozciągającego się na horyzoncie.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez M a r y s i a (@msgreensquare)

Czego można nauczyć się od Kathryn Gustafson?

W swojej pracy Gustafson koncentruje się na tworzeniu przestrzeni, które są funkcjonalne i estetyczne, a jednocześnie respektują środowisko naturalne i kulturowe. W jej projektach często pojawiają się elementy wodne, od fontann po zbiorniki retencyjne, co sprawia, że jej portfolio wyróżnia się na tle innych architektów krajobrazu.

Oto kilka zasad, którymi Kathryn kieruje się w swojej pracy i którymi zdecydowanie warto się zainspirować bez względu na to, czy projektujemy ogród przydomowy, czy działamy w dużo większej skali:

Zrozumienie kontekstu miejsca: Gustafson uważa, że aby stworzyć udaną przestrzeń publiczną, należy dobrze poznać kontekst miejsca, w którym projektujemy. Oznacza to zrozumienie historii, kultury, społeczności i środowiska naturalnego, a także potrzeb i oczekiwań ludzi, którzy będą korzystać z przestrzeni.

Integracja sztuki, architektury i krajobrazu: Kathryn udowadnia, że dobre projekty krajobrazowe powinny łączyć w sobie różne dziedziny sztuki, takie jak architektura, rzeźba, malarstwo i muzyka. W ten sposób można stworzyć przestrzenie, które nie tylko są funkcjonalne, ale także piękne i inspirujące.

Wykorzystanie wody jako elementu projektowego: Wiele projektów Gustafson wykorzystuje wodę jako istotny element projektowy. Woda może pełnić wiele funkcji, od ozdoby po źródło ożywienia i regeneracji, dlatego warto zastanowić się, jak można ją wykorzystać także w projektach ogrodów przydomowych.

Zrównoważony rozwój: Architektka w wielu wywiadach podkreśla, że projektowanie krajobrazu powinno być zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Oznacza to projektowanie przestrzeni, które są trwałe, energooszczędne, przyjazne dla środowiska i zgodne z potrzebami ludzi.

Współpraca: sukces Gustafson to także doskonale skomponowany zespół projektowy. Współpraca między architektami krajobrazu, architektami, inżynierami i innymi specjalistami jest kluczem do tworzenia udanych i ponadczasowych projektów.

Tekst: Katarzyna Augustyniak, zdjęcie tytułowe: Calips, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons