Róża sina (Rosa dumalis) to krzew z rodziny różowatych, który występuje naturalnie w Europie, w tym także w Polsce, gdzie jest dość powszechny i uznawany za gatunek rodzimy. Róża sina najchętniej zasiedla obrzeża lasów, polany, zarośla, skarpy i przydroża, jednak czasami bywa też uprawiana w ogrodach.
Jak wygląda i co odróżnia od innych różę siną?
Róża sina to dzika róża botaniczna, która może dorastać do ok. 2 m wys. Roślina tworzy liczne, rozgałęzione, wiotkie, przewieszające się pędy i posiada rozłożysty, zaokrąglony, gęsty, wzniesiony pokrój. Pokrywające pędy liście są pierzaste i złożone z osadzonych na długim ogonku 5-7 szerokoeliptycznych, zaostrzonych na wierzchołku i głęboko ząbkowanych na brzegach liści z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Wierzchnia strona liścia jest zielonoszara, z sinym odcieniem, spód natomiast jasnozielony. Na całej długości pędów widoczne są liczne, dość duże, zaostrzone na wierzchołku i haczykowato wygięte kolce. Starsze krzewy lubią szybko ogałacać się z liści w dolnych partiach pędów.
Róża sina kwitnie wiosną (V-VI) i czasem wczesnym latem. Wydaje liczne, pojedyncze, pachnące, duże, pięciopłatkowe, jasnoróżowe kwiaty o dużych, szeroko rozłożonych na boki i lekko pofalowanych płatkach z widocznym na szczycie wcięciem, otaczających dno kwiatowe wypełnione licznymi, dużymi, okalającymi słupek pręcikami zakończonymi dużymi, żółtymi pylnikami. Kwiaty osadzone są na krótkich ogonkach i są zebrane po kilka na końcach pędów.
Po przekwitnieniu płatki szybko opadają z kwiatów, które przekształcają się w czerwone, pękate, wydłużone, mięsiste owoce, wypełnione żółtymi, owłosionymi nasionami (orzeski).
Róża sina tworzy rozbudowany, głęboki system korzeniowy z rozłogami, dzięki którym rozrasta się w duże kępy (może być bardzo ekspansywna).
Róża sina jest gatunkiem dość zmiennym, dlatego poszczególne egzemplarze mogą się miedzy sobą znacznie różnić. Krzew łatwo krzyżuje się też z innymi, dzikimi różami.
Jakie są wymagania róży sinej? Jak uprawiać ten krzew?
Róża sina w uprawie preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko wilgotne podłoża, ale poradzi sobie też w półcieniu i na przeciętnej, a nawet słabej i dość suchej glebie ogrodowej. Gatunek jest w pełni mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju.
Róża sina może być rozmnażana przez nasiona, odrosty korzeniowe i odkłady.
Pielęgnacja
Roślina dobrze znosi okresowe susze, jednak w pierwszych latach po posadzeniu warto zapewnić jej umiarkowane podlewanie, aby ukorzeniła się głęboko. Nie wymaga regularnego nawożenia – wystarczy wiosenne zasilenie kompostem lub nawozem organicznym.
● Polecamy: Projekt ogrodu w 5 minut i to za darmo. Wypróbuj naszą aplikację do projektowania ogrodów online
Uwaga! Przycinanie nie jest konieczne, a wręcz niewskazane, ponieważ roślina może intensywniej odrastać i wypuszczać odrosty korzeniowe.
Choroby i szkodniki
Róża sina uważana jest za gatunek mało podatny na ataki chorób i szkodników, jednak na roślinie może czasami żerować szypszyniec różany, tworzący na pędach charakterystyczne, puszyste galasy (narośla). Osłabione egzemplarze mogą być też atakowane przez mszyce lub porażane przez rdzę.
Jakie zastosowanie może mieć róża sina w ogrodzie?
Róża sina ze względu na swój ekspansywny charakter i spore rozmiary, polecana jest do uprawy jedynie w dużych ogrodach i parkach oraz jako element zieleni miejskiej (w mniejszych ogrodach warto stosować bariery korzeniowe). Szczególnie dobrze wygląda w ogrodach leśnych, naturalistycznych i wiejskich. Można z niej tworzyć gęste, nieformowane żywopłoty obronne lub wykorzystywać do umacniania skarp i nasypów. Krzew może być też sadzony w grupach z innymi, dużymi krzewami.
Owoce róży sinej bogate są w witaminę C (choć nie tak bardzo jak owoce dzikiej róży) oraz inne wartościowe substancje odżywcze i posiadają właściwości lecznicze, m.in. przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Owoce i płatki mają także zastosowanie kulinarne i stanowią surowiec na rozmaite przetwory.
Ciekawostki o róży sinej
Choć nazwa tej rośliny może sugerować, że kwiaty róży sinej są niebieskie, w rzeczywistości odnosi się to do jej liści. Z kolei nazwa botaniczna / łacińska, czyli Rosa dumalis – odnosi się do środowiska, w którym roślina najczęściej występuje. Łacińskie dumalis oznacza "zaroślowy", ponieważ właśnie w takich siedliskach występuje ten krzew.
Zdjęcia: Candela Martinez Diego/Wirestock, natalyamatveeva, VertigoBarrov, Henrik Larsson / AdobeStock