Róża pomarszczona (Rosa rugosa)

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) spotykana jest pod nazwami róża fałdzistolistna czy japońska. To gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Jej ojczyzną są tereny leżące na obszarze Azji, ale roślinę można też spotkać na stanowiskach naturalnych w Europie i Ameryce Północnej.

Róża pomarszczona jest rozłożystym, dużym (ok. 1-1,5 m. wys.) krzewem o swobodnym pokroju i długich, mocnych, rozgałęzionych, gęsto pokrytych cierniami i kolcami pędach, łukowato przewieszających się na zewnątrz. W sezonie pędy pokrywają się mnóstwem dużych, nieparzysto-pierzastych liści o błyszczącej, pomarszczonej, mocno unerwionej blaszce. Jesienią liście przebarwiają się na żółto.

Krzew zakwita późną wiosną (VI) i kwitnie końca lata (VIII), rozwijając duże, pojedyncze, ciemnoróżowe kwiaty z żółtym środkiem, zebrane po kilka w luźne baldachogrona. Kwiaty pięknie i silnie pachną, wydzielając typowo różany aromat. Po przekwitnieniu kwiatów, ozdobą krzewu stają się bardzo atrakcyjne, duże, płaskokuliste, pomarańczowo-czerwone owoce.

Krzew rośnie silnie i mocno rozrasta się za pomocą odrostów korzeniowych, dlatego bywa ekspansywny i trudny do usunięcia (odradza się z kawałków kłączy pozostawionych w ziemi i jest odporny na ścinanie).

Wymagania i uprawa

Róża pomarszczona jest krzewem tolerancyjnym i mało wymagającym. Najlepiej czuje się na żyznych, przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych glebach o lekko kwaśnym odczynie pH oraz na słonecznych stanowiskach, ale może rosnąć też na suchych, piaszczystych podłożach i w półcieniu. Nie lubi jedynie gleb podmokłych i posiadających skrajny odczyn pH (kwaśnych lub zasadowych).

Dobrze znosi suszę, zanieczyszczone powietrze i zasolenie gleby. Jest też mrozoodporna i odporna na choroby róż. Cechy te sprawiają, że wielu decyduje się na różę pomarszczoną, ale należy pamiętać, że roślina ta bardzo mocno rozrasta się dzięki odrostom korzeniowym, dlatego w ogrodzie warto ograniczyć jej wzrost za pomocą barier korzeniowych.

Krzewy najłatwiej rozmnażać przez podział rozrośniętych egzemplarzy lub za pomocą odrostów korzeniowych, ale gatunek można uzyskać także z nasion.

Zastosowanie

Róża pomarszczona w postaci gatunku może być wykorzystywana do tworzenia gęstych, kolczastych żywopłotów obronnych, ale ładnie wygląda też w kompozycjach z innymi krzewami ozdobnymi (po ograniczeniu korzeni!). Doskonale rośnie też na wydmach i terenach nadmorskich. Jej owoce to dobry surowiec na przetwory lub susz, a płatki kwiatów idealnie nadają się na konfitury.

Kwiaty bywają wykorzystywane w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym (olejek różany).

Od gatunku wyprowadzono cały szereg odmian (min. parkowych i okrywowych), które sprawdzają się w ogrodzie jako klasyczne krzewy ozdobne.

Wybrane odmiany

• 'Alba' – kwiaty białe
• 'Blanc Double de Coubert' - kwiaty półpełne, białe
• 'Rokoko' – kwiaty półpełne, jasnoróżowe
• 'Hansa' – kwiaty pełne, ciemnoróżowe
• 'Dagmar Hastrup' – kwiaty jasnoróżowe
• 'Belle Poitevine' – kwiaty półpełne, ciemnoróżowe

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Jan Haerer, Susbany, Hans Benn/Pixabay, tb240904/Wikimedia Commons