Goździk brodaty (Dianthus barbatus)

Goździk brodaty (Dianthus barbatus) to krótkowieczna bylina z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Jego naturalne stanowiska można spotkać na obszarze Azji i Europy, ale jest też powszechnie uprawiany w ogrodach, jako atrakcyjna roślina ozdobna – w naszym klimacie jako roślina jednoroczna lub dwuletnia.

Może dorastać do ok. 20-60 cm. wysokości. W pierwszym roku uprawy tworzy gęstą kępę zielonych, szerokolancetowatych, miękkich liści, w drugim natomiast rozwija wniesione, puste w środku pędy, gęsto pokryte naprzeciwległymi parami zielonych, lancetowatych, siedzących liści z wyraźnie zaznaczonym nerwem głównym, które u podstawy obejmują łodygę, tworząc rodzaj kolanka.

Goździk brodaty kwitnie przez cały sezon letni (V-VIII) na szczytach pędów rozwijają się pachnące, miododajne, nieduże, pięciopłatkowe, barwne kwiaty, których płatki są szeroko rozpostarte i w górnej części ząbkowane. Kwiaty zebrane są po kilka lub nawet kilkadziesiąt w zwarte, gęste, główkowate wierzchotki i tworzą piękne, okazałe, płaskie lub półokrągłe kwiatostany. U gatunku kwiaty są pojedyncze i czerwone, ale u odmian mogą być też białe, łososiowe, bordowe, fioletowe, różowe a nawet dwukolorowe lub otoczone obwódką w kontrastowym kolorze. Zdarzają się też odmiany o pełnych kwiatach.

Kwiaty pozostające w pąkach, otoczone są działkami kielicha o smukłym, wydłużonym wierzchołku, przez co wyglądają, jak by posiadały „najeżoną bródkę”, która wystaje także spod kwiatów już rozwiniętych (prawdopodobnie stąd wzięła się nazwa gatunkowa rośliny).

Wymagania i uprawa

Goździk brodaty w uprawie oczekuje słonecznego stanowiska i żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, stale lekko wilgotnej gleby, najlepiej o zasadowym odczynie pH. Ponieważ jest dość żarłoczny, w okresie wegetacji potrzebuje zasilania nawozami wieloskładnikowymi dla roślin kwitnących. Z reguły jest dostatecznie mrozoodporny i nie wymaga zimowego okrycia.

Goździk brodaty rozmnażany jest przede wszystkim przez wysiew nasion późną wiosną (V-VI) na rozsadniku (w sklepach można też kupić gotowe sadzonki). Siewki się pikuje, a następnie wysadza się na miejsce stałe pod koniec lata lub wczesną jesienią (VIII-IX). Nie cięte rośliny na dobrych stanowiskach dają samosiew. Trzeba jednak pamiętać, że cechy odmianowe mogą się znacząco różnić się od egzemplarza matecznego.

Zastosowanie

Goździk brodaty najczęściej uprawiany jest na kwiat cięty, gdyż jego kwiaty są nie tylko bardzo atrakcyjne i pachnące, ale też trwałe. Można też jednak tworzyć z niego w ogrodzie wielobarwne grupy lub zestawiać go z innymi roślinami, gdyż dobrze wygląda w towarzystwie floksów wiechowatych, ostróżek czy liliowców. Niższe odmiany doskonale nadają się też na obwódki.

Wybrane odmiany

• 'Albus' – kwiaty białe
• 'Scarlet Beauty' – kwiaty ciemnoczerwone
• 'Newport Pink' – kwiaty łososioworóżowe
• 'Black Magic' – kwiaty ciemnobordowe
• 'Holborn Glory' – kwiaty bordowe z białą obwódką

Nasiona goździka brodatego często oferowane są też w postaci mieszanki wieloodmianowej (np. mieszanka o pełnych kwitach 'Pinocchio').

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Couleur, Dieter Staab, Pezibear/Pixabay