Nemezja powabna (Nemesia strumosa), znana również jako jawnostka, należy do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae). Pochodzi z Afryki Południowej, gdzie występuje jako roślina dziko rosnąca. Obecnie uprawiana jest głównie jako roślina jednoroczna ozdobna – zarówno na rabatach ogrodowych, jak i w donicach oraz skrzynkach balkonowych.
Jak wygląda nemezja powabna? Czym się charakteryzuje?
Nemezja powabna to niewielka roślina dorastająca do wysokości 20-40 cm, w zależności od odmiany. Jej pokrój jest wzniesiony, a pędy obficie się rozgałęziają, tworząc zwarte kępy. Pędy są delikatne, cienkie, ale sztywne, co sprawia, że roślina dobrze utrzymuje swoją formę. Liście są drobne, lancetowate, ząbkowane na brzegach i ciemnozielone. Rosną gęsto na łodygach, co dodatkowo zwiększa dekoracyjność rośliny.
Okres kwitnienia nemezji przypada na lato – czerwiec-wrzesień, przy czym pierwsze kwiaty pojawiają się już po 6-8 tygodniach od wysiewu. W sprzyjających warunkach nemezja kwitnie bardzo obficie, tworząc intensywnie kolorowe kobierce. Kwiaty nemezji są niewielkie, o średnicy około 2 cm, ale niezwykle barwne i efektowne. Mają charakterystyczną dwuwargową budowę oraz ostrogę lub woreczkowate wydęcie u nasady. Ich barwa jest bardzo zróżnicowana – występują odmiany w kolorze białym, różowym, czerwonym, pomarańczowym, żółtym, fioletowym i niebieskim, a także liczne formy dwubarwne.
Wymagania uprawowe nemezji powabnej
Nemezja powabna najlepiej rośnie na stanowiskach ciepłych i dobrze nasłonecznionych, choć toleruje również lekki półcień. Najbardziej odpowiada jej gleba żyzna, lekka i przepuszczalna, o umiarkowanej wilgotności oraz odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do lekko zasadowego.
Nie jest odporna na mróz, dlatego w naszym klimacie uprawiana jest jako roślina jednoroczna.
Rozmnaża się ją poprzez wysiew nasion, który można przeprowadzić na dwa sposoby.
- Pierwszy to przygotowanie rozsady, co polega na wysiewie nasion w marcu lub kwietniu do pojemników, a następnie przesadzeniu siewek na miejsce stałe po połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków.
- Drugim sposobem jest bezpośredni wysiew do gruntu po 15 maja, gdy gleba jest już wystarczająco nagrzana. Nasiona kiełkują po około dwóch tygodniach, jeśli temperatura wynosi od 15 do 22°C.
Pielęgnacja – jak dbać o nemezję?
Nemezja powabna jest rośliną stosunkowo łatwą w uprawie, ale wymaga kilku zabiegów pielęgnacyjnych, aby jak najdłużej zachować swoją dekoracyjność:
- Podlewanie: Wymaga umiarkowanego podlewania. Nie toleruje nadmiernej wilgoci, dlatego należy unikać zastoju wody. Z drugiej strony, podłoże nie powinno całkowicie wysychać, gdyż nemezja źle znosi przesuszenie i może przestać kwitnąć. W uprawie pojemnikowej konieczne jest regularne nawadnianie.
- Nawożenie: Należy zasilać roślinę nawozami do roślin kwitnących, które zawierają więcej fosforu i potasu, a mniej azotu (zbyt duża ilość azotu powoduje bujny wzrost liści kosztem kwiatów). Nawożenie wykonuje się co 1-2 tygodnie.
- Przycinanie: Po pierwszej fali kwitnienia warto lekko przyciąć pędy, co pobudzi roślinę do ponownego rozwoju i kwitnienia. Radykalne cięcie można zastosować, jeśli nemezja zacznie zamierać z powodu wysokich temperatur – istnieje szansa, że wypuści nowe pędy.
- Odchwaszczanie: W uprawie gruntowej trzeba regularnie odchwaszczać rabaty, ponieważ nemezja jest znacznie słabsza od naszych rodzimych roślin.
Choroby i szkodniki – na co uważać?
Nemezja powabna jest rośliną odporną na choroby i szkodniki. W uprawie doniczkowej może jednak czasem cierpieć na choroby grzybowe, jeśli podłoże jest zbyt wilgotne lub jeśli woda zalega na liściach. Gnicie pędów jest najczęściej wynikiem przelania.
Dzięki swoim właściwościom odstraszającym, nemezja rzadko jest atakowana przez szkodniki. Może się jednak zdarzyć, że mszyce pojawią się na młodych pędach.
Zastosowanie nemezji powabnej w ogrodzie
Dzięki swojej intensywnie kolorowej i długotrwałej florze nemezja powabna znajduje szerokie zastosowanie w ogrodnictwie. Jest ceniona jako roślina rabatowa. Często wykorzystuje się ją do obsadzania obwódek ścieżek i alejek. Ze względu na swoją kompaktową budowę i możliwość gęstego sadzenia, świetnie sprawdza się również w ogrodach skalnych i na murkach, gdzie wypełnia wolne przestrzenie między kamieniami, dodając kompozycji lekkości i koloru.
Bardzo dobrze rośnie także w pojemnikach, dlatego jest chętnie wybierana do dekoracji balkonów i tarasów. Można uprawiać ją w skrzynkach balkonowych tworząc kompozycje z innymi jednorocznymi roślinami ozdobnymi, takimi jak lobelia, werbena czy scewola.
Nadaje się także na kwiat cięty i może być wykorzystywana w małych bukiecikach oraz dekoracjach florystycznych.
Polecane odmiany nemezji powabnej
- 'Compacta' – o zwartym, niskim pokroju
- 'Blue Gem' – o kwiatach niebieskich
- 'Fire King' – o kwiatach czerwonych
- 'Danish Flag' – (zdj. 5) o kwiatach czerwono-białych
Zdjęcia: simona, Iva, Harald Biebel, Sergey, Judith / AdobeStock