Topola amerykańska (Populus deltoides), nazywana też deltoidalną lub bawełnistą, to duże drzewo liściaste z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Gatunek pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie najchętniej zasiedla wilgotne tereny w pobliżu zbiorników wodnych i rzek, ale w postaci odmian jest też uprawiana w parkach i ogrodach.
Jak wygląda topola amerykańska? Co ją wyróżnia od innych?
Topola amerykańska może dorastać nawet do 30-40/50 m wys. Drzewo to rośnie szybko wytwarzając pień nawet o średnicy 2-2,5 metrów. Jest on prosty, często rozwidlony, początkowo gładki i lekko srebrzysty, później pokryty ciemnoszarą, głęboko spękaną korą. Wysoko ponad ziemią drzewo tworzy rozłożystą, wzniesioną, szerokostożkową, luźną koronę, zbudowaną z rozłożystych, słabo rozgałęzionych, grubych konarów. Młode pędy są żółtoszare, z widocznymi bliznami po liściach, a pąki lepkie i żywiczne.
Liście gatunku są duże, trójkątne lub deltoidalne (stąd nazwa rodzajowa), grubo ząbkowane na brzegach, ciemnozielone z wierzchu i jaśniejsze od spodu, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Liście osadzone są na długich, spłaszczonych, szerokich u podstawy ogonkach i układają się na pędach naprzemianlegle. W ciągu sezonu kilkakrotnie zmienią też barwę: wiosną są czerwonawe, latem ciemnozielone, a jesienią, przed opadnięciem żółte. Ze względu na swoją charakterystyczną budowę, drżą i dygoczą przy najmniejszym powiewie wiatru.
Topola amerykańska zakwita wczesną wiosną. Ponieważ jest drzewem dwupiennym, na jednych egzemplarzach rozwija kwiaty żeńskie (zielone, zwisające kotki), na innych męskie (zwisające kotki o czerwono-pomarańczowym zabarwieniu). Z kwiatów żeńskich po zapyleniu zawiązują się pękate, zielone owoce (torebki), zwisające na długich szypułkach jak zielone koraliki. Po dojrzeniu torebki szeroko się otwierają, uwalniając nasiona zaopatrzone w aparat lotny w postaci długich, białych, puszystych włókien, przypominających bawełnę.
Topola amerykańska rozwija bardzo głęboki, rozbudowany i mocny system korzeniowy, ale nie wytwarza odrostów korzeniowych. Jest gatunkiem bardzo szybko rosnącym, ale krótkowiecznym.
Jakie są wymagania i jak uprawiać topolę amerykańską?
Topola amerykańska jest drzewem tolerancyjnym względem warunków uprawy i chociaż preferuje słoneczne stanowiska oraz żyzne, próchnicze, wilgotne gleby, poradzi sobie też w półcieniu i na słabszych, bardziej suchych podłożach. Dobrze znosi też zanieczyszczone powietrze i zasoloną glebę. Drzewo jest w pełni mrozoodporne i może być uprawiane na terenie całego kraju.
Topola amerykańska nie wymaga systematycznego cięcia, ale znosi zabieg bardzo dobrze, dlatego w razie potrzeby można korygować jej pokrój lub tworzyć z niej formowane szpalery i żywopłoty.
Topola amerykańska jako gatunek może być rozmnażana przez wysiew nasion (daje obfity samosiew), ale odmiany poleca się rozmnażać przez sadzonki pędowe lub szczepienie.
Jakie są choroby i szkodniki topoli amerykańskiej?
Topola amerykańska bywa porażana przez choroby grzybowe (np. rdzę, zgorzel kory), kolonizowana przez huby oraz atakowana przez liczne szkodniki (np.: gąsienice motyli, wciornastki, wełnowce czy rzemlika topolowca).
Jak można zastosować topolę amerykańską w ogrodzie?
Topola amerykańska jako gatunek nie ma wielkiego zastosowania, gdyż posiada bardzo przeciętne walory ozdobne. Ze względu na swoje niewielkie wymagania i szybki wzrost, może być natomiast wykorzystywana jako drzewo pionierskie do rekultywacji zdegradowanych terenów poprzemysłowych.
W ogrodach często są natomiast uprawiane odmiany ozdobne topoli. Sprawdzają się jako solitery posadzone na trawniku lub na tle ogrodzenia, ale mogą być też wykorzystywane w kompozycjach z innymi drzewami i krzewami ozdobnymi.
Popularne odmiany topoli amerykańskiej
- 'Purple Tower' – młode pędy i liście purpurowo-czerwone, starsze zielone-purpurowe z czerwonym ogonkiem, dorasta do ok. 10-15 m
Zdjęcia: merrimonc, MarekPhotoDesign.com, raksyBH / AdobeStock