Lilia amazońska (Urceolina amazonica, dawniej Eucharis amazonica) znana również pod nazwą eucharis, to okazała, zimozielona roślina cebulowa należąca do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). Pochodzi z tropikalnych lasów Amazonii, gdzie porasta wilgotne, cieniste stanowiska leśne. W Polsce to przede wszystkim efektowna roślina doniczkowa do uprawy w mieszkaniach, oranżeriach i ogrodach zimowych.
Jak wygląda lilia amazońska?
Lilia amazońska tworzy silnie rozrastające się cebulki, z których wyrastają długie, błyszczące, ciemnozielone liście o lancetowatym, lekko zaokrąglonym kształcie. Liście są duże – mogą osiągać do 40 cm długości i 15 cm szerokości – i rosną na długich ogonkach, tworząc elegancką, rozłożystą rozetę. Roślina ma dość zwartą budowę, a wysokość całkowita najczęściej nie przekracza 50 cm, choć w korzystnych warunkach bywa wyższa.
Lilia amazońska to roślina tropikalna, która w doniczkach nie kwitnie według sztywnego kalendarza, tylko w odpowiedzi na warunki panujące w mieszkaniu – najczęściej jednak przypada to na lato, a w sprzyjających warunkach eucharis może zakwitać nawet 2 razy do roku (drugi raz zimą lub wczesną wiosną).
Kwiaty pojawiają się na długich, bezlistnych pędach kwiatostanowych, wyrastających z cebuli. Każdy pęd wieńczy baldach złożony zwykle z 4-8 dużych kwiatów o średnicy ok. 10 cm. Płatki są białe, szeroko rozwarte, a środek kwiatu zdobi charakterystyczna, zielonkawa korona przypominająca "mini-filiżankę" – to cecha wyróżniająca gatunek. Kwiaty wydzielają delikatny, przyjemny zapach, szczególnie wieczorami.
Wymagania uprawowe lilii amazońskiej
Lilia amazońska najlepiej rośnie w jasnym miejscu z rozproszonym światłem – toleruje także półcień, jednak przy zbyt słabym oświetleniu może nie zakwitnąć. Bezpośrednie słońce (zwłaszcza latem) może przypalać liście, dlatego dobrze sprawdza się na parapetach o wystawie wschodniej lub zachodniej.
Podłoże powinno być żyzne, przepuszczalne i lekko kwaśne, najlepiej z dodatkiem torfu i piasku. Lilia amazońska nie toleruje nadmiaru wody – cebule są wrażliwe na gnicie, dlatego drenaż w doniczce to podstawa. W okresie wzrostu temperatura otoczenia powinna wynosić 20-24°C, a zimą nie spadać poniżej 15°C. Roślina nie jest mrozoodporna, dlatego całoroczna uprawa w gruncie w Polsce jest niemożliwa.
Rozmnażanie odbywa się najczęściej przez oddzielanie cebul przybyszowych podczas przesadzania – najlepiej co kilka lat, wczesną wiosną.
Jak pielęgnować lilię amazońską?
- Regularne podlewanie, ale z umiarem – podłoże powinno być stale lekko wilgotne, nigdy mokre. W okresie zimowym podlewanie należy ograniczyć, szczególnie gdy roślina przechodzi okres spoczynku.
- Do nawożenia najlepiej stosować płynne nawozy do roślin kwitnących, co 2-3 tygodnie od wiosny do końca lata. Nadmiar nawozów azotowych może powodować bujny rozwój liści kosztem kwitnienia.
- Roślina nie wymaga przycinania, jednak warto usuwać przekwitłe kwiaty i zaschnięte liście.
- Roślinę dobrze jest co kilka lat przesadzać do świeżego podłoża – najlepiej, gdy doniczka nie jest zbyt duża, bo wtedy kwitnie obficiej.
- W pomieszczeniach o suchej atmosferze (np. zimą przy grzejnikach) warto zadbać o większą wilgotność powietrza, np. stosując podstawki z wodą lub nawilżacze powietrza. Lilia amazońska lubi też zraszanie liści (unikając kontaktu wody z kwiatami).
Jakie choroby i szkodniki mogą wystąpić?
Lilię amazońską rzadko atakują szkodniki, ale czasem może zostać zaatakowana przez wełnowce lub przędziorki, zwłaszcza w warunkach zbyt suchego powietrza. Gnijące cebule to najczęstszy problem wynikający z nadmiernego podlewania lub braku drenażu.
Warto także chronić roślinę przed gwałtownymi zmianami temperatury i przeciągami – są one przyczyną opadania pąków kwiatowych.
Zastosowanie i walory dekoracyjne lilii amazońskiej
Urceolina amazonica to wyjątkowa ozdoba eleganckich wnętrz, oranżerii, a latem także tarasów i balkonów (pod warunkiem, że roślina nie jest narażona na silne słońce i deszcz). Ze względu na intensywny wzrost liści i okazałe kwiaty znakomicie prezentuje się w pojedynczych, dekoracyjnych donicach, najlepiej na lekko podwyższonej podstawce, gdzie jej liście mogą swobodnie się rozkładać. Może być również wykorzystywana w kompozycjach z innymi roślinami doniczkowymi, np. paprociami lub skrzydłokwiatami.
Zdjęcia: Stella, sergign, liyavihola, Татьяна Пинкасевич, nickkurzenko / AdobeStock; Daderot / Wikimedia Commons; Åsa Berndtsson / CC BY 2.0 / Wikimedia Commons