Frizea lśniąca (łac. Vriesea splendens) to bylina z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Pochodzi z tropikalnych, wilgotnych lasów Ameryki Południowej (min. Wenezueli, Gujany), ale jest też uprawiana w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda frizea lśniąca?
Frizea lśniąca jest epifitem, co oznacza, że w naturze nie rośnie w gruncie, tylko osiedla się na innych roślinach (np. konarach drzew). Nie jest jednak pasożytem, gdyż rozwija zielone liście i może samodzielnie prowadzić fotosyntezę, a także pochłaniać wodę i składniki mineralne z otoczenia, dlatego gospodarz służy jej wyłącznie jako podpora, a nie źródło pożywienia.
Gatunek ten rozwija długie, szerokie, języczkowate, ostro zakończone, odziomkowe, całobrzegie, zielone liście, ozdobione poprzecznymi, ciemnymi, szerokimi prążkami i może dorastać do ok. 50 cm wys. Liście zebrane są w rozłożystą rozetę, wewnątrz której tworzy się małe zagłębienie, stanowiące dla rośliny zbiornik na wodę (deszczówkę).
Frizea lśniąca może kwitnąć w różnych terminach, ale dopiero po ok. 2 latach uprawy. Wytwarza wyprostowany, długi, spłaszczony z dwóch stron kłosowy kwiatostan utrzymujący się na roślinie kilka tygodni. Pomiędzy efektownymi, dużymi, jaskrawoczerwonymi, błyszczącymi, zachodzącymi na siebie dachówkowo przykwiatkami, umiejscowione są żółte, rurkowate, niepozorne kwiaty właściwe. Pojawiają się na zaledwie kilka dni, potem roślina zaczyna zamierać, wydając rozetki potomne, kontynuujące cykl życiowy rośliny.
Frizea tworzy słabo rozbudowany system korzeniowy złożony z licznych, cienkich korzeni, które w naturze pełnią rolę chwytników, utrzymujących roślinę na gospodarzu (np. na konarze drzewa).
Wymagania i uprawa frizei lśniącej – co lubi?
W uprawie frizea preferuje jasne stanowisko z rozproszonym światłem oraz przepuszczalne, lekkie, próchnicze, dobrze zdrenowane, lekko wilgotne podłoże (najlepiej substrat torfowy). Lubi również podwyższoną wilgotność powietrza, dlatego warto postawić ją w pobliżu nawilżacza lub w widnej łazience. Roślina przez cały rok preferuje dość wysoką temperaturę, która latem powinna wynosić ok. 22-24°C, natomiast zimą ok. 15-16°C.
Warto pamiętać! Frizea jest epifitem, dlatego zamiast w doniczce z podłożem, może być też uprawiana podobnie jak storczyki na kawałku drewna, kory lub konara. Po przekwitaniu kwiatostan wycinana się u podstawy.
Frizeę rozmnaża się zwykle z rozetek potomnych, pobieranych po kwitnieniu z rośliny matecznej.
Pielęgnacja frizei lśniącej
Uprawiając frizee należy też zadbać, aby w zagłębieniu między liśćmi zawsze znajdowała się woda, najlepiej bezwapienna (z wyjątkiem okresu, w którym tworzy się kwiatostan). Wodę poleca się całkowicie wymieniać co 2 tygodnie.
Frizei nie trzeba nawozić, jednak roślina dobrze reaguje na niewielkie dawki specjalnych odżywek – najlepiej szukać preparatów dla roślin bromeliowatych. Nawożenie stosuje się od wiosny do jesieni, wg zalecanych dawek.
Szkodniki i choroby frizei lśniącej
Frizea lśniąca rzadko choruje, ale może być atakowana przez szkodniki (np. tarczniki, przędziorki, wełnowce). Jest też wrażliwa na błędy uprawowe, dlatego jeśli ma za sucho, brzegi jej liści zasychają (jak u wszystkich roślin bromeliowatych), a kiedy ma zbyt mokro jej korzenie i kwiatostan gniją.
Zastosowanie frizei lśniącej
Frizea lśniąca najlepiej prezentuje się jako soliter w ozdobnej donicy lub na kawałku konara. W porze kwitnienia zachwyca swoją egzotyczną urodą i może być wyjątkowo atrakcyjną ozdobą wnętrza. Ze względu na urodę swoich kwiatostanów, często wybierana jest też na prezent.
Ciekawostki o frizei lśniącej
W języku angielskim frizea lśniąca często jest nazywana jako "flaming sword", co w tłumaczeniu oznacza "płonący miecz", ponieważ ich kwiatostany kojarzą się z ostrzami.
Miejsce na wodę, które tworzy się w centrum rozety liści frizei, jest zawsze wypełnione i w naturze przyciąga wiele zwierząt – od owadów, po żaby, co sprawia, że frizee stają się swoistymi mikro-ekosystemami.
Zdjęcia: nipastock, Sirin, Pingky / AdobeStock