Mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea) to wysoka, bylinowa trawa z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Pochodzi z Europy, Azji i Ameryki północnej. Zasiedla też stanowiska naturalne w naszym kraju i jest uznawana za gatunek rodzimy (preferuje gleby żyzne, próchnicze i wilgotne, a nawet podmokłe). Bywa też uprawiana jako trawa użytkowa lub ozdobna.
Mozga trzcinowata może dorastać do ok. 50-80 cm wys. (w porze kwitnienia do ok. 1,5-2,5 m wys.). Tworzy dwa rodzaje pędów: silnie ulistnione pędy wegetatywne i słabiej ulistnione pędy kwiatostanowe. Wyrastające na pędach liście są długie, szerokolancetowate, płaskie, szarozielone, zwężające się ku wierzchołkowi i łukowato przewieszające się na zewnątrz.
Mozga zakwita wczesnym latem (VI-VII), tworząc drobne, brunatnoczerwone kwiaty, zebrane na szczycie sztywnej, wzniesionej łodygi w smukłe, strzeliste, zwarte, wiechowate kwiatostany. W miarę przekwitania kwiatostan się rozluźnia i płowieje. Po przekwitnieniu zawiązują się owoce (oplewione ziarniaki), zawierające liczne, wydłużone, brunatne nasiona.
Mozga tworzy mocny i rozbudowany system korzeniowy z licznymi, długimi, kremowymi, grubymi rozłogami. Na odpowiednim stanowisku szybko może stać się ekspansywna.
Wymagania i uprawa
Mozga trzcinowata preferuje słoneczne lub półcieniste stanowiska i żyzne, próchnicze, wilgotne, a nawet mokre gleby, mimo to poradzi sobie też z przejściową suszą. Jest w pełni mrozoodporna, dlatego może być uprawiana na terenie całego kraju i nie wymaga zimowego okrycia.
Mozga trzcinowata doskonale rozmnaża się i rozrasta za pomocą licznych rozłogów (polecany sposób rozmnażania odmian ozdobnych), jednak tworzy też dużo nasion, które rozsiewa po okolicy.
Zastosowanie
Gatunek uprawiany jest jako trawa pastewna, ale jego odmiany mają zastosowanie jako rośliny ozdobne lub okrywowe. Najbardziej atrakcyjne są odmiany o pasiastych liściach, które można wykorzystywać do tworzenia dużych kompozycji rabatowych (min. z liliowcami, bodziszkami, irysami, rudbekiami) lub zadarniania pustych przestrzeni na wilgotnych stanowiskach. Roślinę można też wykorzystywać do umacniania brzegów zbiorników wodnych.
Jeśli jednak mozga w ogrodzie ma być elementem kompozycji rabatowej lub rośliną soliterową (np. na wyspie w trawniku lub w pobliżu oczka wodnego), najlepiej jest uprawiać ją w dużych, zadołowanych w ziemi donicach produkcyjnych, co pozwoli ograniczyć jej ekspansywność.
Odmiany
- 'Picta' – o szarozielonych liściach z szerokim, białym obrzeżem, wys. ok. 1 m
- 'Feesey' – o ciemnozielonych liściach z białokremowymi, podłużnymi pasami, wiosną i jesienią liście lekko zaróżowione, wys. ok. 1 m
- 'Luteopicta' – o szarozielonych liściach z żółtymi, podłużnymi pasami, wys. ok. 1,2-1,5 m
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: simonapavan/Depositphotos, herreid/Depositphotos, Phalaris arundinacea/Maria Vorontsova/CC0 1.0.