Jaskier ostry Ranunculus acris

Jaskier ostry (Ranunculus acris) to bylina z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Jej obszar występowania jest bardzo rozległy, gdyż na stanowiskach naturalnych można ją spotkać w Afryce, Ameryce, Azji i Europie, w tym także w Polsce, gdzie jest dość pospolita.

Jaskier ostry może dorastać do ok. 30-90 cm wys. Wiosną rozwija rozetę długoogonkowych liści odziomkowych, z której następnie wyrasta wzniesiony, gładki lub bardzo lekko owłosiony, sztywny, zielony, rozgałęziony i słabo ulistniony pęd kwiatostanowy. Liście odziomkowe są okrągłe w zarysie, dość duże, klapowane i ząbkowane na brzegach, z kolei liście pędowe są siedzące, mniejsze i słabiej klapowane. Blaszka liściowa jest delikatnie owłosiona.

Jaskier ostry kwitnie wiosną i latem – od maja do lipca. Na szczytach pędów rozwijają się intensywnie żółte, niewielkie, pięciopłatkowe, promieniste kwiaty o połyskliwych płatkach, osadzone pojedynczo na długich, sztywnych, delikatnie owłosionych szypułkach. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w małe owoce, mające postać niepękających mieszków, zwieńczonych dziubkiem i zawierających pojedyncze nasiona.

Roślina nie tworzy rozłogów, a jedynie dość silny, wiązkowy system korzeniowy.

Wymagania i uprawa

W stanie dzikim jaskier ostry spotykany jest głównie na wilgotnych łąkach i pastwiskach oraz w zaroślach. Preferuje żyzne, wilgotne, a nawet podmokłe gleby oraz słoneczne i ciepłe stanowiska. W ogrodzie oczekuje podobnych warunków, gdyż nie znosi suchego podłoża. Jest jednak tolerancyjny względem rodzaju gleby.

Jaskiej ostry jest w pełni mrozoodporny i nie wymaga zimowego okrycia.

Roślinę można rozmnażać przez wysiew nasion (daje samosiew), jednak odmiany ozdobne lepiej rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp.

Zastosowanie

W ogrodach jaskier ostry w postaci gatunku bywa uprawiany dość rzadko, gdyż posiada luźny, trochę nieporządny pokrój i małe kwiaty. Czasami sadzony jest w ogrodach naturalistycznych lub wykorzystywany do tworzenia łąki kwietnej. Większe znaczenie ma natomiast jego odmiana ozdobna o większych, liczniejszych, pełnych kwiatach.

Roślinę można też wykorzystać na kwiat cięty.

Wybrane odmiany

• 'Flore Pleno' (syn. Multiplex) (zdj. 4) – odm. tworząca liczne, dość duże, pełne, żółte kwiaty, przypominające „pompony”. Nie zawiązuje nasion. Wys. ok. 60 cm
  
  

Ciekawostki

Jaskier ostry w stanie świeżym jest rośliną trującą, gdyż zawiera toksyczną ranunkulinę (po wysuszeniu ziela, toksyna zanika).

W medycynie ludowej roślinę wykorzystywano też do celów leczniczych, jako preparat na wypryski (stąd nazwa zwyczajowa jaskra polnego – pryszczeniec).

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Hans Braxmeier/Pixabay, AnRo0002/CC0/Link, NickyPe/Pixabay