Drzewko oliwne: Jak uprawiać oliwkę w domu i na tarasie?

Jak rośnie i wygląda oliwka?

Choć istnieje około 30 gatunków w obrębie rodzaju oliwka (Olea), to najczęściej uprawiana jest oliwka europejska (Olea europaea), od tysiącleci związana z rejonem basenu Morza Śródziemnego (m. in. Grecja, Włochy, Hiszpania, Izrael) i tam uprawiana na szeroką skalę oraz będąca symbolem długowieczności, mądrości, chwały i pokoju. W naszym klimacie oliwka europejska jest zwykle większym krzewem, dorastającym do kilku metrów wysokości – zwykle 2-3 m (w naturze bywa drzewem osiągającym wysokość nawet do około 10m).

Głównym walorem dekoracyjnym tej rośliny są lancetowate, skórzaste liście, osiągające długość około 8 cm. Z wierzchu są one ciemnozielone i gładkie, a od spodu szare i (podobnie jak pędy) lekko owłosione, przez co z daleka wydają się srebrzyste.

Latem (czerwiec/lipiec) na krzewach pojawiają się drobne, wiechowate, żółtawe i lekko pachnące kwiatostany. Na starszych okazach, jesienią i zimą dojrzewają charakterystyczne, owalne (śliwkowate) owoce (popularne oliwki), osiągające około 4cm długości. Oliwka europejska nie należy do roślin wymagających, ale by zdrowo rosła, ładnie się prezentowała i rodziła owoce, potrzebuje optymalnych warunków do rozwoju.

Jak uprawiać oliwkę w donicy na zewnątrz?

W naszym klimacie, oliwka europejska uprawiana jest przede wszystkim jako kwiat doniczkowy (często jako małe drzewko formowane lub szczepione na niskim pniu), roślina do wnętrz w stylu prowansalskim, lub tarasów w sezonie wiosenno-letnim. Jest wrażliwa na niskie temperatury i rzadko wytrzymuje na zewnątrz spadki poniżej 0°C, choć w cieplejszych rejonach starsze okazy mogą znosić przymrozki, ale rzadko większe niż do około -5°C.

Z tego względu oliwkę traktuje się u nas raczej jako roślinę pojemnikową i w tych pojemnikach należy zapewnić jej optymalne warunki. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że jest to roślina pochodząca z ciepłego, suchego klimatu i terenów, gdzie króluje słońce i często rośnie tam na jałowych, przepuszczalnych glebach. Oznacza, to że nie służy jej ciężkie, zbite czy gliniaste podłoże oraz nadmiar wilgoci w glebie czy częste podlewanie.

Fot. vladdeep / AdobeStock

Pomimo, że oliwka europejska pochodzi z suchych regionów południa Europy, gdy jest uprawiana w doniczce lubi być od czasu do czasu zraszana. Robi się to w godzinach porannych lub późnym popołudniem.

Jeśli decydujemy się na uprawę drzewka oliwnego w gruncie, musimy zapewnić więc roślinie przepuszczalną, lekką glebę o obojętnym lub zasadowym odczynie (pH ≥7) i słoneczne stanowisko (minimum 6 godzin słońca w ciągu dnia).

W uprawie doniczkowej, warto jednak uprawiać oliwkę w nieco bardziej zasobnym, ale absolutnie niekwaśnym podłożu (np. substrat uniwersalny zmieszany z grubym piaskiem), koniecznie dobrze zdrenowanym (warstwa drenażu i otwory w dnie donicy), ponieważ nadmiar wilgoci i brak odpływu spowoduje zamieranie rośliny. Nie należy też wlewać wody na podstawkę, na której stoi donica – nie może ona stać stale w wodzie. Podlewamy umiarkowanie, gdy wyraźnie przeschnie wierzchnia warstwa gleby. Można zasilać ją w sezonie (1-2 razy w miesiącu) nawozami rozpuszczalnymi, wieloskładnikowymi, zawierającymi przede wszystkim azot, potas i fosfor (np. Biohumus). Donice z oliwką ustawiamy zawsze w możliwe jak najbardziej słonecznym miejscu.

Czy oliwkę można przycinać?

Jeśli jest taka potrzeba i korona oliwki zbyt mocno się rozrośnie lub chcemy uformować jej kształt, można ją przycinać. Najlepiej zrobić to wiosną (poza okresem kwietnia i owocowania), używając ostrego sekatora i w taki sposób, by nie uszkadzać liści (najkorzystniej jest przycinać pojedyncze pędy około 0,5 cm nad każdym rozgałęzieniem). Jeśli nie zależy nam na kwitnieniu i owocowaniu lub swobodnym wzroście pędów, można także nieco mocniej przycinać oliwkę i formować ją w różny sposób, np. jako drzewko Bonsai.

Fot. tabitazn, New Africa, Redzen / AdobeStock

Drzewko oliwne to spora roślina doniczkowa, która sprawdzi się na większych tarasach lub balkonach oraz jasnych pokojach dziennych / salonach. Pamiętajmy też, że potrzebuje dużo słońca i będzie wyglądać mizernie, albo chorować na wystawie wschodniej lub północnej.

Jak zadbać o oliwkę zimą?

Aby uchronić oliwkę przed przemarznięciem, donicę należy przenieść jesienią do w miarę jasnego pomieszczenia, gdzie panuje temperatura około 5-8°C. Jest to dość istotne, ponieważ dla lepszego kwitnięcia i owocowania, oliwki potrzebują okresu minimum 2 miesięcy w zimie z niższą temperaturą (nie wyższą niż 10°C). W okresie zimowego przechowywania zdecydowanie ograniczamy odlewanie rośliny, nie stosujemy żadnych nawozów i wystawiamy ponownie na zewnątrz wiosną (najlepiej po 15 maja), gdy minie ryzyko wystąpienia wiosennych przymrozków.

Oliwka jako roślina pokojowa

Jeśli planujemy uprawę oliwki jako typowej rośliny domowej, również musimy zapewnić jej odpowiedniej wielkości donice, a także przepuszczalne, zasobne i zdrenowane podłoże oraz jasne, słoneczne stanowisko. W mieszkaniu podlewamy oliwkę umiarkowanie, ale regularnie cały rok, tak by nie dopuścić do przesuszenie podłoża.

Warto nawozić doniczkowe drzewko oliwne (głównie w okresie wzrostu), dwa razy w miesiącu (najlepiej płynnymi nawozami organicznymi). Zimą ograniczamy podlewanie do minimum, ustawiamy donicę w możliwe jasnym miejscu, z dala od kaloryferów (najlepiej w nieco chłodniejszym pomieszczeniu).

Jak i kiedy przesadzać oliwkę?

Mniej więcej co 2-3 sezony, wiosną warto przesadzić oliwkę do nowej, większej donicy z odpowiednim podłożem. Najlepiej dobierać donice tak, by były co najmniej o 1/3 większe od bryły korzeniowej (oliwki świetnie prezentują się w kamiennych lub ceramicznych donicach). Dzięki temu rośliny będą ładnie i szybko się rozrastać, a jednocześnie większa donica zapewni im większą stabilność, np. na tarasie. Najlepiej przesadzać oliwki, gdy jest już dostatecznie ciepło, bo wówczas korzenie szybko się zregenerują. Nie podsypujemy świeżo sadzonej lub przesadzanej rośliny nawozami, tylko czekamy aż się przyjmie w nowym podłożu i dopiero zasilamy.

Zdjęcie tytułowe: New Africa, adisa / AdobeStock