Ogród pod dachem: dobudowa ogrodu zimowego na tarasie | Krok po kroku

Jak zbudować ogród zimowy? Krok po kroku

Formalności | Od czego zacząć?

Przed rozpoczęciem budowy ogrodu zimowego, należy dopełnić formalności. Jeśli planowana powierzchnia obiektu nie przekroczy 25 m², w starostwie powiatowym wystarczy zgłosić zamiar budowy. We wniosku określamy rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia.

Do dokumentacji dołączamy oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz – w zależności od potrzeb – szkice lub rysunki i inne pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami.

Do prac można przystąpić po 30 dniach od dnia doręczenia zgłoszenia, pod warunkiem, że w tym czasie starostwo nie wniesie sprzeciwu. Prace rozpoczynamy nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.

Jeśli natomiast planowany ogród zimowy ma mieć powierzchnię większą niż 25 m², w urzędzie musimy złożyć wniosek o pozwolenie na budowę. Dołączamy do niego cztery egzemplarze projektu budowlanego (sporządzonego przez osobę z uprawnieniami) oraz pozostałe dokumenty wymagane przepisami szczególnymi (przeciwpożarowymi, sanitarnymi, ochrony środowiska, ochrony zabytków itp.).

Podobnie jak w przypadku zgłoszenia budowy, trzeba złożyć oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz aktualną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego). Pozwolenie na budowę jest ważne przez 3 lata.

Lokalizacja i projekt: planujemy ogród zimowy

Podstawowym zadaniem jest wybór położenia ogrodu zimowego. O ile taki wybór w ogóle mamy. Zdarza się przecież, że jedną ze ścian domu dzielimy z sąsiadem, przy drugiej jest wjazd na posesję, a kolejna znajduje się blisko ogrodzenia.

W takich przypadkach oranżerię dobudowuje się po prostu do jedynej „wolnej” ściany, ewentualnie w ogrodzie, jako zupełnie oddzielne pomieszczenie. Jeśli natomiast nie jesteśmy ograniczeni przestrzenią, lokalizację powinniśmy dopasować do indywidualnych upodobań.

Wschodnia lub zachodnia strona domu to najlepsze miejsce, gdy ogród zimowy ma nam służyć głównie do odpoczynku i spożywania posiłków. Dzięki umiarkowanej ilości wpadającego do wnętrza słońca, mamy możliwość urządzenia w nim zarówno popołudniowego salonu wypoczynkowego, jak i porannej jadalni.

Ogród zlokalizowany od południa może stać się z kolei prawdziwą oranżerią. Duża ilość promieni słonecznych pozwoli na uprawę egzotycznych kwiatów i roślin. Najmniej korzystne jest usytuowanie ogrodu zimowego od strony północnej. Do takiego pomieszczenia będzie docierać niewiele światła słonecznego, dlatego przez cały rok będzie zacienione i raczej chłodne. Takie rozwiązanie ma jednak zaletę – konstrukcja zapewni doskonały bufor przed wnikaniem chłodu do budynku w okresie jesienno-zimowym.

Najlepszą lokalizacją dla ogrodu zimowego jest wschodnia lub zachodnia strona domu. W takim pomieszczeniu można urządzić jadalnię lub salon.

Ogród zimowy powinien nie tylko spełniać wymagania użytkowe, ale także dobrze komponować się z bryłą domu i być zgodny z wymaganiami budowlanymi. Dlatego warto, aby konstrukcję zaprojektował doświadczony architekt. Określi on np. jej kubaturę, odpowiedni kąt nachylenia dachu, wytrzymałość profili itp. Im lepiej wykonany projekt ogrodu oraz im bardziej sprawdzona ekipa wykonawcza, tym mniej problemów z późniejszym użytkowaniem i konserwacją konstrukcji.

Fot. Reynaers Różne warianty dopasowania ogrodu zimowego do bryły budynku.

Fundament pod ogród zimowy

Ogród zimowy musi być oparty na solidnym fundamencie. W zależności od wybranej lokalizacji, można wykorzystać istniejącą płytę tarasową lub wykonać nowy fundament. Zanim zdecydujemy się na pierwszy wariant, niezbędne będzie sprawdzenie, czy podpora spełnia określone wymagania. Musi mieć więc odpowiednie rozmiary, być wytrzymała, zaizolowana termicznie i przeciwwodnie oraz prosta.

Oczywiście na wszystkie niedoskonałości jest sposób. Gdy taras jest za mały, można go powiększyć przez wykonanie dodatkowego fundamentu lub cokołu. Jeśli jego poziom jest obniżony w stosunku do poziomu podłogi domu, to jest szansa na dołożenie warstw izolacyjnych. W innym przypadku niezbędne będzie skucie wierzchniej warstwy, aby możliwe było położenie izolacji przeciwwilgociowej i minimum 5 cm styroduru. Różnicę poziomów można zniwelować podkładami pod belką podwalinową.

Często okazuje się jednak, że ilość poprawek adaptacyjnych jest tak duża, że korzystniej jest wykonać zupełnie nowy fundament. W ten sposób można uniknąć skomplikowanego montażu konstrukcji i zminimalizować ryzyko późniejszych nieszczelności.

Stosuje się dwa rodzaje fundamentów pod ogrody zimowe: ciągły – liniowy po obrysie budowli lub stopy fundamentowe w miejscu mocowania słupów przenoszących główne obciążenie, a między nimi podmurówkę np. z prefabrykatów.

Niezależnie od wyboru, fundamentu nie wolno łączyć bezpośrednio z domem. Konieczne jest uformowanie ok. 2 cm szczeliny dylatacyjnej, wypełnionej elastycznym materiałem, np. paskiem styropianu. Fundament musi spełniać parametry przewidziane w projekcie, o których już wspomniano: odpowiednią wytrzymałość i izolacyjność.

Najlepiej ocieplić go warstwą styropianu i oddzielić od konstrukcji nadziemnej izolacją przeciwwilgociową, np. folią. Fundament powinien wystawać minimum 15 cm nad ziemię, aby krople deszczu odbijające się od podłoża nie zachlapywały ścian ogrodu.

Z czego zbudować ogród zimowy?

Rozwiązania konstrukcyjne

Mając solidny fundament, można przystąpić do dalszych prac. Rozwiązania konstrukcyjne ogrodów zimowych bazują na profilach z PVC, aluminium i drewna klejonego. Rozpatrzmy ich zalety i wady:

• PVC – profile mogą być barwione w masie lub oklejone folią, imitujące naturalny rysunek słojów drewna. Mimo że są usztywniane kształtownikami, rozpiętość poszczególnych segmentów jest ograniczona do 2–2,5 m;
• aluminium – wykonane z tego materiału profile są lekkie i wąskie, więc nie blokują dostępu światła. Do ich budowy używa się tzw. ciepłych profili, z wkładką termoizolacyjną. Mogą być lakierowane na dowolny kolor lub zabezpieczane powłokami galwanicznymi (anodowane). Są one odporne na korozję, sztywniejsze niż PVC, ale koszty w przypadku ich wyboru będą wyższe;
• drewno – stosuje się głównie zaimpregnowane drewno klejone warstwowo – z drzew iglastych lub egzotycznych. Elementy mogą być prostoliniowe oraz łukowe. Oferowane są profile barwione bejcą lub malowane farbami kryjącymi.
  
  

Uwaga!
Profili konstrukcyjnych nie mocuje się do warstwy ociepleniowej domu, lecz bezpośrednio do ścian budynku. W tym celu fragmenty wełny lub styropianu w strefie połączeń trzeba usunąć. Łącznikiem są kotwy dystansowe, ewentualnie dodatkowo belka nośna. Miejsca styku profili ze ścianą wypełnia się pianką poliuretanową.

Przeszklenia w ogrodzie zimowym

Cechą wyróżniającą ogrody zimowe jest duża liczba przeszkleń, które wypełniają profile. Dlatego temu elementowi warto poświęcić nieco więcej czasu i wybrać materiały, które zapewnią:

• ciepłochronność – w konstrukcjach wykorzystujących typowe profile okienne osadza się przeważnie standardowe zestawy szybowe jednokomorowe, których współczynnik przenikalności cieplnej U wynosi ok. 1,1 W/(m².K); zastosowanie zestawu dwukomorowego (U od 0,6 do 0,8) znacznie poprawi komfort cieplny w ogrodzie, ale jest to rozwiązanie znacznie cięższe i droższe;
• bezpieczeństwo użytkowania – do szklenia tego typu obiektów wykorzystuje się wytrzymałe szkło zespolone, zbudowane z dwóch tafli szkła, wypełnionych gazem szlachetnym; na dachu, narażonym na uderzenia spadających konarów drzew czy kul gradowych, warto umieścić szkło laminowane, które – dzięki folii między taflami – nie rozsypie się przy stłuczeniu.
• ochronę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym – wnętrze ogrodu zimowego bardzo szybko się przegrzewa, dlatego wskazany jest dobór szyb z powłoką refleksyjną, które odbijają promienie słoneczne lub szkło barwione w masie; ochronę przed przegrzewaniem zapewnią także markizy dachowe;
• komfort użytkowania – duża ilość przeszkleń oznacza godziny spędzone na ich myciu; sporym ułatwieniem będzie zastosowanie szkła samoczyszczącego, pokrytego od zewnątrz specjalną powłoką, na której rozkładają się skupiska zanieczyszczeń organicznych, a następnie są zmywane przez wodę deszczową.
  
  

Szkło wypełniające profil powinno gwarantować ciepłochronność i bezpieczeństwo użytkowania, fot. Pilkington Polska	Aby zapobiegać przegrzewaniu wnętrza, warto zamontować rolety przeciwsłoneczne, fot. Kwadrum
Najkorzystniejszym sposobem na ogrzanie ogrodu zimowego jest zainstalowanie ogrzewania podłogowego lub grzejników kanałowych, fot. Verano

Wymiana powietrza | Wentylacja w ogrodzie zimowym

Wybór optymalnego sposobu wentylacji ogrodu zimowego zależy od jego lokalizacji i przeznaczenia. Jeśli jest on mocno nasłoneczniony lub chcemy uprawiać w nim egzotyczne rośliny, wymagające stabilnego mikroklimatu, najlepiej zainstalować wentylację mechaniczną. Gdy ogród będzie pełnił funkcję salonu, można rozważyć wyposażenie go w klimatyzację.

To rozwiązanie jest jednak drogie i w zakupie, i późniejszej eksploatacji, decydują się więc na nie raczej inwestorzy z zasobniejszym portfelem. Jego zaletą jest szansa bardzo precyzyjnego kontrolowania warunków termicznych we wnętrzu. Szczególnie warte polecenia są nowoczesne klimatyzatory dwufunkcyjne, które mogą chłodzić oraz ogrzewać powietrze. Sprawdzą się więc zarówno w upalne, jak i chłodne dni.

Jednym z rozwiązań jest wentylacja dachowa, czyli przesuwane w prowadnicach lub uchylane okna dachowe, które obsługuje się ręcznie za pomocą teleskopowego przedłużacza, lub automatycznie. W większości przypadków wymianę powietrza z powodzeniem zapewniają jednak nawiewniki.

Dopływ świeżego powietrza planuje się przy podłodze, natomiast ujście zużytego – w najwyższym punkcie pomieszczenia w dachu. Ciekawym rozwiązaniem są wentylowane profile, wyposażone w niewielkie ruchome szczeliny, automatycznie reagujące na zmianę temperatury oraz wilgotności powietrza. Uzupełnieniem są drzwi przesuwne, harmonijkowe lub uchylno-przesuwne, które gwarantują dobre i szybkie wietrzenie tego wnętrza.

Ogrzewanie ogrodu zimowego

Ogród zimowy można wyposażyć w ogrzewanie lub pozostawić to pomieszczenie nieogrzewane. Decyzja jest kwestią indywidualną. Jeśli zależy nam na niższych rachunkach za ogrzewanie i nie będziemy korzystać z ogrodu zimą (temperatura będzie tam wtedy niewiele wyższa niż na zewnątrz) wybierzmy drugi wariant. Lecz gdy planujemy korzystać z ogrodu zimowego cały rok, wyposażenie go w instalację grzewczą będzie niezbędne.

Najkorzystniejszym sposobem na dostarczenie ciepła jest zastosowanie wodnego lub elektrycznego ogrzewania podłogowego. Zapewnia ono w miarę równomierną temperaturę w całym pomieszczeniu. Niestety, nagrzana podłoga stosunkowo długo się wychładza, co może być kłopotliwe w chwili, gdy słońce zaczyna szybko nagrzewać wnętrze. Wydajność cieplna takiego ogrzewania może być też niewystarczająca przy większym mrozie.

Innym rozwiązaniem jest zamontowanie grzejników kanałowych, które umieszcza się w specjalnych kanałach wykonanych w podłodze. Lokalizuje się je wzdłuż szklanych ścian, co zapobiega roszeniu się szyb oraz umożliwia ogrzanie chłodnego powietrza dostającego się do wnętrza przez nawiewniki. Zastosowanie grzejników ściennych bywa trudne – nie można ich instalować na szybach, trzeba więc znaleźć miejsce na murowanej przegrodzie lub zastosować grzejniki stojące na podłodze.

System ogrzewania powinien być podłączony do niezależnego obiegu z oddzielnym układem regulacyjnym.

Ile kosztuje budowa ogrodu zimowego?

Koszt dobudowy ogrodu zimowego zależy od wielu czynników. Tańszy będzie obiekt wzniesiony na istniejącym tarasie (o ile obędzie się bez kosztownych przeróbek), znacznie droższe natomiast – wybudowanie ogrodu łącznie z fundamentem. Zaoszczędzimy wybierając gotowy projekt, a więcej zapłacimy za ten wykonany na zamówienie. Różnice wynikają też z powierzchni obiektu, liczby przeszkleń, zastosowanych rozwiązań i kosztów robocizny. Największy wpływ na cenę ma jednak materiał, z jakiego powstanie konstrukcja.

Najmniej zapłacimy za ogród z profili PVC – 500–600 zł/m² powierzchni przeszklenia. Konstrukcja z drewna klejonego (sosna lub świerk) to wydatek rzędu 800–900 zł/m². Ogród z aluminium będzie kosztował ok. 1500 zł/m², zaś z drewna egzotycznego – ok. 2000 zł/m².

Błędy popełniane podczas budowy ogrodu zimowego

• Brak dylatacji. Fundamentu, na którym oparta jest konstrukcja ogrodu zimowego, nie wolno łączyć bezpośrednio z domem. Konieczne jest wykonanie ok. 2 cm szczeliny dylatacyjnej, wypełnionej elastycznym materiałem, np. paskiem styropianu.
• Połączenie konstrukcji z ociepleniem. Profili konstrukcyjnych nie należy mocować do warstwy ociepleniowej domu, ale bezpośrednio do ścian budynku, usuwając fragmenty wełny lub styropianu w miejscach połączeń (puste przestrzenie wypełnia się pianką poliuretanową).
• Brak obróbek blacharskich. Na styku dachu ogrodu ze ścianą domu wykonuje się obróbki blacharskie. Ich brak będzie skutkował zaciekaniem wody do wnętrza konstrukcji. Ochrona przed śniegiem. Spadzisty dach domu znajdujący się nad ogrodem trzeba wyposażyć w płotki przeciwśnieżne, chroniące przed spadaniem dużych mas śniegu. W rynnie na tym odcinku warto umieścić przewody grzejne zapobiegające tworzeniu się sopli.
• Brak izolacji. Żadne elementy drewniane konstrukcji nie mogą się stykać bezpośrednio z betonem czy gruntem. Zawsze należy odizolować je warstwą papy bądź mocować na odsuniętych metalowych wspornikach.
• Wymiana powietrza. W ogrodzie zimowym musimy zapewnić wymianę powietrza. Jest to niezbędne, aby chronić pomieszczenie przed przegrzewaniem oraz gromadzeniem się wilgoci.
• Ogród w pobliżu drzew. Ogrodu nie powinniśmy budować w pobliżu wysokich drzew, gdyż grozi to uszkodzeniem konstrukcji w przypadku oderwania się konaru, a spadające liście będą przykrywać dach.
• Brak kratek odwadniających. Przy intensywnej obsadzie roślin warto w podłodze umieścić kratki odwadniające, co ułatwi zmywanie podłoża i odprowadzenie skapującej wody.
  
  

Fot. Anta, Oknoplast Szczelina dylatacyjna pomiędzy fundamentem ogrodu a domem jest niezbędna. Należy ją wypełnić elastycznym materiałem, np. paskiem styropianu. Usytuowanie ogrodu zimowego w pobliżu drzew niesie ryzyko uszkodzenia konstrukcji w przypadku oderwania się konaru.

Tekst: Norbert Skupiński, zdjęcie tytułowe: Almont-Plast, Kwadrum, Solarlux