Chryzantemy to typowe kwiaty jesieni – kwitną, gdy dzień staje się krótszy od nocy. Kwiaty wczesnych odmian pojawiają już od sierpnia, a ostatnie kończą swój kolorowy spektakl wraz z nadejściem pierwszym przymrozków.
Sterowana uprawa
By zakwitły "na czas" sadzone są w szklarniach od końca kwietnia do połowy czerwca – wtedy najlepiej rosną, a ich uprawę można kontrolować.
Ogrodnicy sztucznie skracają dzień do 10 godzin i wydłużając noc do 14, poprzez odpowiednie cieniowanie i doświetlanie roślin. Ze względu na krótki czas wzrostu rośliny są silnie nawożone, by dobrze się krzewiły i obficie kwitły. Dodatkowo są skarlane (odpowiednimi hormonami – retardantami wzrostu) by miały ładny, kompaktowy, kulisty i gęsty pokrój.
Każdy zakątek jesiennego ogrodu zyska na urodzie, jeśli posadzisz w nim kilka kolorowych chryzantem. Będą dekoracyjne nawet do połowy listopada (jeśli wcześniej nie zważy ich pierwszy przymrozek). Doskonale wyglądają wśród łanów traw ozdobnych lub jako niskie obwódki rabat kwiatowych. |
Żałobna symbolika
Choć w centrach ogrodniczych bez problemu można je kupić już od końca lata, to największą popularnością cieszą się zwykle dopiero przed listopadowym Dniem Wszystkich Świętych. Od wielu lat są to ozdoby cmentarne, ale powoli to się zmienia, bo niesłusznie przypięto im łatkę żałoby! Tylko w Polsce kojarzą się ze smutkiem i przemijaniem, a radosna symbolika z zachodu i wschodu zmienia ich oblicze.
Historia uprawy chryzantem w Azji sięga już ponad 2000 lat, jednak kwiaty te w Europie pojawiły się dopiero 300 lat temu, bo Chińczycy i Japończycy przez wiele wieków zabraniali ich wywozu za granicę. Szybko jednak zyskały popularność i dzisiaj są jednymi z najpopularniejszych kwiatów jesieni.
– powiedzenie japońskie
W Chinach do dziś uważa się je za symbol dobrobytu, zdrowia i długiego życia, a w Europie Zachodniej są to pełne radości kwiatki, będące przedłużeniem lata i elementem kolorowych dekoracji domów, tarasów i bukietów, także ślubnych!
Fot. Flora Dania |
| Niech Cię nie zmyli żałobna symbolika chryzantemy! Niektórym kwiaty te przypominają radosne fajerwerki, a wszędzie gdzie się pojawiają, wprowadzają ciepłe barwy i pozytywną energię. |
Jesienne stokrotki
Niech Cię nie zdziwi podobieństwo kwiatów chryzantem do dalii, stokrotek, czy astrów! Wszystkie te kwiaty należą do wielkiej rodziny roślin astrowatych (Asteraceae) (dawniej do rodziny Compositae). Kwiatostany chryzantem, nazywane przez botaników koszyczkami, składają się z dwóch rodzajów kwiatów – języczkowatych (płatki) oraz rurkowatych (środek).
Łacińska nazwa Chrysanthemum pochodzi od dwóch greckich słów: chryzos – co znaczy złoto (pierwotnie chryzantemy występowały prawie wyłącznie koloru żółtego), oraz anthemon – kwiat. Stąd też mamy naszą polską nazwę "złocień".
Dzisiaj ogromna różnorodność rozmiarów, kształtów i kolorów kwiatów może przyprawiać o zawrót głowy, a co roku pojawiają się nowe.
Fot. Flora Dania |
Fot. Flora Dania |
| Nie pomyl chryzantem (po lewej) z popularnymi astrami, marcinkami (po prawej). Kwitną o tej samej porze roku i są łudząco do siebie podobne. To przecież bliscy kuzyni. Rozpoznasz je po liściach – astry mają je podłużne, a chryzantemy ząbkowane. | |
Doniczkowe chryzantemy (Dendranthema grandiflora, spotykane także pod nazwą Chrysanthemum × grandiflorum) to mieszańce złocieni ogrodowych (Chrysanthemum indicum), które powstały w wyniku wielu lat hodowli i krzyżowanie między sobą różnych odmian. Najpopularniejsze są te, które tworzą tak dużo kwiatów, że nie widać spod nich liści. Są to zarówno rośliny jednoroczne, byliny niezimujące oraz zimujące w gruncie.
W uprawie doniczkowej najpopularniejsze są niskie odmiany drobnokwiatowe, a w ogrodzie uprawiane są wyższe rośliny. Te o kwiatach pełnych najlepiej sprawdzają się jako kwiaty cięte (w wazonie wytrzymują nawet 3–4 tygodnie!).
Fot. Monstar Studio/Fotolia |
Chryzantema w doniczce
Chryzantema doniczkowa potrzebuje światła – w cieniu będzie słabo kwitła. Najlepiej kwitnie podczas długiej, ciepłej i słonecznej jesieni. Gdy pogoda jest pochmurna i deszczowa często zapada na choroby grzybowe, objawiające się pleśnieniem i gniciem liści.
Wewnątrz pomieszczeń najlepiej się czuje w temperaturze 10-16°C. Nie powinna stać w pobliżu kaloryferów, bo kwitnienie będzie znacznie krótsze.
Po zakupie przesadź ją koniecznie do większej doniczki i dodaj świeżego podłoża. Ziemia nie może być sucha, ponieważ roślina ma płytki system korzeniowy. Podlewaj ją regularnie, ale nie przelewaj, bo roślina ma tendencję do gnicia.
Nie musisz jej nawozić, jeśli traktujesz ją tylko jako sezonową dekorację. Aby przedłużyć jej dekoracyjność, należy usuwać też przekwitłe kwiaty.
Chryzantema w ogrodzie
Chryzantemę możesz przesadzić na rabatę, jednak tylko nieliczne odmiany będą nadawać się do uprawy w gruncie i dobrze zimować, a nawet te będą potrzebowały solidnego okrycia! Zwykle chryzantemy doniczkowe spod cmentarzy (i nawet te z centrów ogrodniczych) nie są w większości mrozoodporne. Rośliny doniczkowe można wprawdzie przezimować, ale tylko w jasnym, chłodnym, ale bezmroźnym pomieszczeniu.
Jeśli zależy Ci na bylinie, to przed zakupem (w centrum ogrodniczym) warto poprosić o radę sprzedawcy i wybrać odmianę mrozoodporną. Odmiany o drobnych kwiatach są odporniejsze na przymrozki, a w związku z tym będą kwitły dłużej niż rośliny o dużych, pełnych kwiatach.
Fot. Janni/Fotolia |
FILM: Uprawa chryzantem na Święto Zmarłych
Źródło: Ogród bez tajemnic/Youtube
|
Źródło: magazyn Budujemy Dom 10/2017, |
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
