Samodzielnie wyhodowane warzywa to możliwość zadbania o naturalną uprawę i okazja do pozyskania nie tylko smacznych, ale i zdrowych plonów. Kluczem do uzyskania obfitych warzyw jest ich prawidłowy wysiew oraz późniejsza pielęgnacja, która zapewni odpowiednią ilość wody i składników pokarmowych. Kiedy wysiewać warzywa? Na co zwrócić uwagę podczas wysiewu warzyw? Jak głęboko siać warzyw?
Artykuł powstał we współpracy z internetowym Sklepem Ogrodniczym Świat Kwiatów, gdzie znajdziesz ponad 1500 odmian warzyw w najlepszych cenach!
Samodzielna hodowla warzyw i owoców to możliwość pozyskania najlepszych i najzdrowszych plonów. Każdy, kto ma własne warzywa w ogródku, przyzna też, że ich smak jest dużo lepszy od produktów zakupionych w markecie, czy nawet na targu.
Dodatkowo podczas samodzielnej uprawy warzyw z nasion ma się całkowity wpływ na to, jakie nawozy, czy środki ochrony roślin zostaną użyte w trakcie uprawy. Dużą zaletą jest również możliwość wyboru ulubionej odmiany, która spełnia nasze wymagania, co do smaku i walorów estetycznych. To też możliwość pozyskania drogich i trudno dostępnych warzyw stosunkowo niskim kosztem.
Co więcej, praca w ogrodzie odpręża, zmniejsza stres i jest doskonałym sposobem na spędzenie wolnego czasu. Natomiast zbiory samodzielnie wyhodowanych warzyw przynoszą ogromną satysfakcję.
Burak ćwikłowy Cylindra
Odmiana do uprawy na wczesny zbiór. Buraki tej odmiany wytwarzają korzenie o podłużnym, walcowatym kształcie. Powierzchnia jest gładka, a skórka cienka. Miąższ cechuje intensywne, czerwone wybarwienie i jest wyraźnie słodki w smaku. Liście typowe, na długich, dobrze wybarwionych ogonkach. Odmiana o obfitej strukturze plonu.Przeznaczona do bezpośredniej konsumpcji po zbiorze. Dobrze będą się przechowywały w okresie jesienno- zimowym. Możemy je wykorzystać przy produkcji soków, przecierów, mrożonek i przetworów
Odmiana bardzo plenna, o świetnie wybarwionym miąższu w kolorze karminowoczerwonym i podłużnych korzeniach. Skórka purpurowo-brązowa i delikatna. Znakomicie nadaje się do bezpośredniej konsumpcji, a także do przechowywania i przetwórstwa.
Ciemnozielone, błyszczące owoce mają wydłużony, maczugowaty kształt. Jasnokremowy miąższ jest kruchy i jędrny co sprawia, że owoce cukinii Astra Polka są cenione przez konsumentów. Zawierają dużo witaminy C, B1, B2, PP oraz prowitaminę A, ponadto są ważnym źródłem błonnika i soli mineralnych. Zawłaszcza młode owoce cukinii są coraz bardziej cenione za walory smakowe. Możemy z nich przygotować leczo, zupę krem, placki, warzywne spaghetti lub zamarynować w słoikach.
Mieszanka paru odmian cukinii w kształcie maczugi i różnokolorowych owocach, które osiągają około 15 – 20 cm długości w fazie zbioru. Owoce są bogate w witaminy oraz sole mineralne, młode dynie są znakomite jako składniki surówek i do kiszenia, natomiast starsze świetnie smakują gotowane lub smażone.
Niezawodna odmiana szparagowa o zwartym pokroju i mięsistych, bezwłóknistych strąkach. Wywodzące się z niej rośliny są niskie i pozbawione tendencji do wylegania, co zapobiega zabrudzeniom oraz gniciu strąków. Łatwa w pielęgnacji, bardzo plenna fasola Bona dostarcza wybornych, jasnozielonych, długich (12-14 cm) i prostych strączków o przekroju okrągłym.
Szparagowa, zielona, do mrożenia i konserwowania, zaliczana do odmian wcześnie dojrzewających. Zbiór pierwszych strąków jest możliwy po około 75 dniach od wysiewu nasion. Wykazuje odporność na bakteriozę obwódkowa i antraknozę fasoli.
Odmiana silnie krzewiąca się, o niebiesko-zielonych liściach, które ze względu na wysoką zawartość olejków eterycznych, wydzielają intensywny aromat. Jest to odmiana bardzo plenna, o małej skłonności do kwitnienia. Po ścięciu odrasta! Rośliny osiągają wysokość 90-110 cm. Koper Monarch nadaje się do zbioru na zielono lub na pęczki.
Jedna z wcześniejszych, bardzo plennych odmian o wyjątkowo intensywnie wybarwionych, delikatnych, pięknie pachnących liściach. Wykształca proste, sztywne pędy z gęsto osadzonymi, pierzastymi liśćmi w kolorze ciemnozielonym o lekko niebieskawym odcieniu. Późno wybija w pędy nasienne, dzięki czemu jego świeże liście są zdatne do użytku przez długi czas.
Należy do grona wyjątkowo plennych odmian, przydatnych do wykorzystania w stanie świeżym i do suszenia. Przyjmuje gęsty, krzewiasty pokrój. Jej szerokie, mocne, soczyste pędy są porośnięte na całej długości pierzastymi, puszystymi, ciemnozielonymi liśćmi. Stanowi wyśmienity dodatek do sosów, zup, chłodników, mięs i potraw ziemniaczanych. Po ususzeniu jest równie wartościową, aromatyczną przyprawą.
Znana i ceniona odmiana polecana do uprawy na zbiór jesienny. Wykształca wyrównane, cylindryczne, a przy tym dość długie korzenie o ciemnopomarańczowej skórce i miąższu w podobnym kolorze. Korzenie nie wykazują skłonności do pękania, a przy tym doskonale się przechowują i mają wysokie walory odżywcze oraz smakowe. Dobrze sprawdzają się tak w spożyciu bezpośrednim, jak i w produkcji przetworów, zwłaszcza soków i przecierów.
Wczesna, słodka, o zwiększonej zawartości karotenu – to jedna z najlepszych odmian do uprawy w przydomowym warzywniku lub na działce. Jej proste, długie (do 20 cm), soczyste i chrupiące korzenie mają kształt cylindryczny i są tępo zakończone. Plon jest wyrównany, znakomity na przetwory, zwłaszcza soki i przeciery, a przez wzgląd na wysoką zawartość cukru i beta-karotenu – wyśmienity także do jedzenia na surowo.
Odmiana, która zachwyci wszystkich smakoszy. Należy do ogórków odmian średnio wczesnych. Owoce są krótkie i zwarte, najlepsze do zbioru, gdy osiągną wielkość 3-5 cm. Zielona skórka jest usiana nielicznymi grubymi brodawkami. Nie wykazują tendencji do żółknięcia owoców. Bardzo delikatne, soczyste i chrupkie w smaku, są idealne do zamknięcia w słoiku.
Bardzo plenna odmiana, doskonale nadająca się do kwaszenia. Roślina posiada kształtne, cylindyczne owoce, o zielonej skórce, na której smugi sięgają połowy owocu.
Odmiana późna, plenna, przydatna do zimowego przechowywania. Wspaniale nadaje się do różnego rodzaju dań oraz potraw. Korzeń spory, biały. Nać ciemnozielona i bujna.
Jedna z najbardziej popularnych odmian. Jej największym atutem są niezwykle aromatyczne liście, które każdej potrawie nadają niezwykłego zapachu. Dodatkowo, wybarwiona na ciemny zielony kolor natka bardzo ładnie się prezentuje, więc może być wykorzystywana jako dekoracja półmisków i talerzy. Najczęściej wykorzystuje się jej listki jako przyprawę, czy to w suszonej, czy w świeżej wersji.
Żywotna, sprawdzona odmiana kędzierzawa, intensywnie zielona, cenna dzięki wysokiej zawartości leczniczych olejków eterycznych. Jej liście o grubych ogonkach i dużych, gęsto osadzonych blaszkach liściowych mają ciemnozielony kolor, świeży, intensywny aromat oraz wyrazisty smak, dzięki czemu stanowią wyborny surowiec przyprawowy.
Późna, dojrzałość zbiorczą osiąga po 185-205 dniach od siewu. Odmiana ta jest ceniona ze względu na dużą odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne oraz choroby pojawiające się podczas przechowywania. Uzyskamy obfity plon, białych korzeni wysokiej jakości. Mają one ładny, stożkowy kształt, zwężają się równomiernie ku końcowi, są wyjątkowo dorodne, osiągają długość 22-24 cm.
Odmiana drobna, żółta, wydająca nawet po 75 pomidorków w jednym gronie! Wyjątkowo plenny okaz, obwieszony długimi na 60 cm kiściami złocistych, kulistych owoców możesz mieć nawet na balkonie! Żółte pomidorki typu cherry kuszą słodkim, orzeźwiającym smakiem.
Intensywnie rosnąca odmiana pomidora typu "cherry", przeznaczona do amatorskiej uprawy w tunelach foliowych, bądź też w polu. Roślina o owocach małych, w cylindrycznym kształcie, skupione w grona o długości od ok. 45 do 70 cm. Wyjątkowo smaczne.
Jest odmianą średnio późną, której uprawa prowadzona powinna być w gruncie, przy palikach. Chwalony jest przede wszystkim ze względu na swoje bardzo duże, nieznacznie spłaszczone oraz lekko żebrowane owoce, których miąższ jest bardzo mięsisty. Mają one różowomalinową barwę i są bardzo smaczne. Roślina charakteryzuje się silnym wzrostem.
Drobny, wyjątkowo orzeźwiająco-pomidorowy smak – to odmiana dla każdego! Jako jeden z najplenniejszych i zarazem najodporniejszych pomidorów koktajlowych, Malinowy Smaczek zaskakuje ilością oraz wysoką jakością owoców. Są one lekko wydłużone, gładkie, bardzo soczyste i niepodatne na pękanie ani przebarwienia. Osiągają masę do 10 g, przy czym jedna roślina wydaje nawet 150-200 sztuk pełnowartościowych, ładnych pomidorków.
Odmiana o drobnych owocach, przydatna do uprawy w małych ogródkach i pojemnikach, dużych doniczkach i skrzynkach balkonowych. Rośliny samo kończące, witko łodygowe, silnie krzewiące się. Owoce dość drobne ( zazwyczaj o średnicy 2-3 cm), czerwone, bardzo smaczne, w całości nadają się do zapraw i dekoracji potraw. Pomidor maskotka można uprawiać bez cięcia i palikowania.
Znany także pod nazwą Czarny Książę, jest ekstrawagancką odmianą, wytwarzającą obfity plon bardzo dużych, kulisto-spłaszczonych owoców o czekoladowobrązowej skórce i słodkim, mięsistym miąższu w tym samym kolorze.
Odmiana bardzo wczesna, do uprawy w gruncie i pod osłonami na zbiór wiosenny i jesienny. Tworzy zgrubienia cylindryczne, czerwone z białym końcem. Miąższ biały, nieparciejący, o łagodnym smaku.
Kompozycja nasion dających warzywa o apetycznych kształtach i kolorach. Idealnie nadaje się do sezonowego wysiewania w pojemnikach ustawionych na balkonach, tarasach, parapetach okiennych oraz w przydomowym warzywniku.
Odmiana szpinaku odporna na wymarzanie, dzięki czemu jest polecana do siewu jesiennego, ale może być również uprawiana na wiosnę, kiedy bardzo szybko rośnie. Roślina tworzy duże, trójkątno-strzałkowate liście.
Kiedy jest najlepszy czas na wysiewanie nasion warzyw?
Termin wysiewu poszczególnych warzyw zależy od ich wymagań termalnych i okresu wegetacji. Prace te można podzielić na 3 etapy w zależności od pory roku.
Siew wiosenny
Wczesną wiosną należy wysiewać warzywa o dużej odporności na wiosenne przymrozki. W praktyce już od lutego/marca aż do połowy maja można wysiewać: sałatę, rzodkiewkę, rukolę, cykorię i szpinak. Pod koniec marca wysiewa się późne odmiany grochu, pietruszkę i wczesne odmiany marchwi. W kwietniu najlepszy jest czas na wysiew buraków ćwikłowych, a w maju: fasoli, warzyw dyniowatych, kukurydzy cukrowej i wczesnych odmian warzyw korzeniowych.
Siew letni
Obejmuje przede wszystkim rośliny, które nie mają dużych wymagań, co do ilości wody oraz te, których siew można powtarzać w sezonie wegetacyjnym np. fasolka szparagowa i buraki, które będzie można zebrać we wrześniu. To też dobry moment na wysiew roślin, które szybko rosną, czyli rzodkiew, sałata, koper ogrodowy, roszponka, rzeżucha, szczypiorek i szpinak. Zasiana w lipcu marchew będzie gotowa do zbiorów w październiku. Jak więc widać jest wiele warzyw, szczególnie liściastych, które można z powodzeniem wysiać w lipcu, aby cieszyć się wspaniałymi zbiorami w pierwszej połowie jesieni.
Wysiew jesienny
Sianie warzyw jesienią jest wciąż mało popularne, a to doskonały sposób na uzyskanie obfitych i wczesnych plonów. Trzeba jednak pamiętać, że na wysiew jesienny nadają się tylko niektóre warzywa, które są mrozoodporne. To przede wszystkim: rzodkiewka, buraki liściowe, sałaty, czosnek, roszpunka, pietruszka, koper, szpinak i cebula. Wysiew w październiku lub listopadzie pozwoli szybciej osiągnąć plony wiosną.
Dlaczego terminy siewu warzyw są ważne?
Prawidłowy termin wysiewu warzyw ma ogromne znaczenie dla prawidłowego wzrostu i ilości oraz jakości plonów. Zbyt szybkie wysianie warzyw może spowodować, że rośliny w ogóle nie wzejdą lub pojawiają się tylko niektóre. Dodatkowo mogą przemarznąć, a plony mogą być bardzo słabe lub nie wystąpić w ogóle. Z kolei zbyt późne wiosenne wysiewy mogą sprawić, że warzywa nie zdążą urosnąć, co również negatywnie wpłynie na plony. Natomiast zbyt wczesny wysiew jesienny może spowodować nadmierny wzrost roślin, które nie zdołają przezimować, a zbyt późny, że nasiona nie przetrwają zimy. Tak więc prawidłowy termin wysiewu zwiększa szansę na duże i smaczne plony, więc warto go przestrzegać.
Jak wysiewać warzywa? Do gruntu czy na rozsadę?
Warzywa można wysiewać do gruntu lub na rozsadę. Pierwszy sposób jest zdecydowanie prostszy i tańszy – niepotrzebne są doniczki, szklarnia, tunel ani inspekty. Za to drugi sposób pozwala uzyskać gatunki, których uprawa w gruncie nie byłaby możliwa. Czym się różnią poszczególne sposoby wysiewu nasion?
Wysiew do gruntu
Nasiona umieszcza się bezpośrednio w gruncie na wcześniej przygotowanych grządkach. Podłoże należy rozpulchnić i zasilić nawozem (np. kompost, obornik, biohumus, nawóz do warzyw), co najlepiej zrobić jesienią. Wiosną można już tylko spulchnić glebę i wyrównać grabiami oraz ewentualnie odchwaścić. Jeśli jesienią nie zastosowano żadnych nawozów, to warto glebę przekopać z dodatkiem kompostu (dobrze sprawdza się kompost granulowany), który zapewni odpowiednią ilość łatwo przyswajalnych składników odżywczych. Następnie trzeba odczekać kilka dni i można wyznaczyć grządki za pomocą kołków i sznurek – wzdłuż sznurka powinien rozciągać się rządek nasion, które po umieszczeniu w ziemi należy delikatnie przysypać ziemią.
Wysiew nasiona na rozsadę
To bardziej pracochłonny proces, jednak sprawdza się w przypadku roślin o dłuższym okresie wegetacyjnym lub szczególnych wymaganiach, co do temperatury lub wilgotności – rozsada ułatwi zapewnienie właściwych parametrów. Są to przede wszystkim chętnie uprawiane w Polsce: pomidory, papryka, bakłażan. Wymagają one wyższych temperatur i zaleca się ich wysadzanie do gruntu dopiero w połowie maja.
Siejąc te rośliny zgodnie z ich terminem w gruncie, nie ma szans, aby owoce zdążyły urosnąć i dojrzeć. Rozsada to też dobry sposób, jeśli chce się uzyskać wcześniejsze plony. Rozsada musi być założona na dobrej jakościowo ziemi, która jest bogata w składniki pokarmowe. Można ją przygotować samodzielnie (kompost, torf, glina i piasek) lub wybrać gotową ziemię do siewu nasion.
Sam wysiew nie różni się specjalnie od tego do gruntu, tyle że prowadzi się go w doniczkach, skrzynkach, wielodoniczkach i innych niewielkich pojemnikach. Na spodzie naczynia wysypuje się warstwę drenażową piasku, następnie podłoże do wysiewu nasion, a na koniec umieszcza się nasiona i całość delikatnie przysypuje ziemią. O rozsadę trzeba odpowiednio dbać, umieszczając ją w ciepłym pomieszczeniu z dostępem do światła słonecznego. Dodatkowo podłoże należy codziennie zraszać. W odpowiednim dla danego warzywa terminie, młode rośliny umieszcza się wraz z bryłą korzeniową w docelowym miejscu, we wcześniej przygotowanym dołku.
Jak prawidłowo wysiać nasiona? Najważniejsze zasady
Wysiewając nasiona do gruntu, należy pamiętać o prawidłowym rozstawie rzędów, który zapewni roślinom odpowiednią ilość miejsca do wzrostu. Pomiędzy grządkami warto zostawić co najmniej 40 cm przerwy (pozwoli to na swobodne poruszanie się i prace pielęgnacyjne), ale nie więcej niż 100 – 120 cm (aby z łatwością dosięgnąć do środka grządki).
Wysiewając duże nasiona do skrzynek lub doniczek, warto robić to punktowo, aby rośliny mogły swobodnie rosnąć.
Przy wysiewie nasion warzyw do wielodoniczek lub innych, małych pojemników, należy umieszczać po 2 – 3 nasiona w jednym naczyniu. Po wykiełkowaniu wybiera się 1 najsilniejszą (największą) roślinę, a pozostałe usuwa.
Rozsada przygotowywana w pomieszczeniu lub szklarni powinna zostać zahartowana przed umieszczeniem w gruncie. Hartowanie roślin przed wysadzeniem do gruntu powinno trwać około 10 dni i polega na coraz dłuższym wietrzeniu roślin lub trzymaniu ich w zimnym inspekcie, aby przyzwyczajały się do warunków zewnętrznych.
Nasiona stosowane do rozsady powinny być odpowiednio przygotowane, a podłoże zabezpieczone przed chorobami grzybowymi (można to zrobić za pomocą wyciągu z czosnku lub przy użyciu specjalnych preparatów grzybobójczych).
Jak głęboko siać nasiona warzyw?
Nasion należy wysiewać zbyt głęboko, gdyż utrudni to ich kiełkowanie. Głębokość uzależniona jest od wielkości nasion – im większe, tym głębiej należy je umieścić. Najmniejsze nasiona (np. marchew, sałata pietruszka) umieszcza się na głębokości około 1 cm. Większe (ogórek, cebula, szpinak, brokuł) na około 1,5 – 2 cm, a duże nasiona (dynia, burak) na około 2 – 3 cm, a największe (groch, fasola) nawet na głębokość 5 cm. Dzięki temu nasiona będę miały najlepsze warunki do wzrostu, co pozwoli na uzyskanie obfitych, zdrowych i smacznych plonów.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: Olga Miltsova / Dreamstime, zdjęcia odmian warzyw: Sklep Ogrodniczy Świat Kwiatów
Artykuł powstał we współpracy z internetowym Sklepem Ogrodniczym Świat Kwiatów, gdzie znajdziesz ponad 100 odmian pomidorów w najlepszych cenach!
Spis treści
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
