Szanta zwyczajna (Marrubium vulgare) należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Roślinę bardzo rzadko można spotkać w Polsce. Na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" widnieje jako roślina krytycznie zagrożona.

To bylina dorastająca do 50 cm wysokości. Tworzy wzniosłe, rozgałęzione, cztero-kanciaste łodygi. Liście są dwóch rodzajów: dolne mają kształt sercowaty, górne jajowaty. Są lekko zaostrzone, mają ząbkowany brzeg, mocno uwypuklone unerwienie (od spodniej strony) i białe włoski gęsto pokrywające całą blaszkę liściową.

Szanta zwyczajna kwitnie od czerwca do września. Tworzy małe, białe, dwuwargowe kwiaty zebrane w kuliste nibyokółki w kątach liści. Owocem jest owłosiona rozłupka.

Roślina zarówno świeża jak i ususzona ma bardzo gorzki smak

 
 

Wymagania i uprawa

Szanta zwyczajna jest zaliczana do roślin ruderalnych. Rośnie na stanowiskach dobrze nasłonecznionych. Potrzebuje przepuszczalnych gleb o dobrej strukturze i dużej zawartości wapnia. Jest mrozoodporna.

Do najważniejszych prac pielęgnacyjnych przy uprawie należą nawożenie (najlepiej naturalne lub specjalnymi nawozami dla ziół), odchwaszczanie i spulchnianie gleby.

Jest rozmnażana wyłącznie z nasion, które wysiewa się zwykle w kwietniu. Pierwsze wschody są widoczne po dwóch tygodniach.

 
 

Zastosowanie

Szanta nie ma dużego znaczenia jako roślina dekoracyjna. To rzadko spotykana w ogrodach roślina lecznicza, którą można sadzić w warzywniaku lub w zielniku.

Surowcem zielarskim szanty jest ziele. Zbiór prowadzi się w czerwcu oraz lipcu na początku i w pełni kwitnienia. Ziele można suszyć warunkach naturalnych w miejscu osłoniętym od słońca, ciepłym i przewiewnym.

Ziele szanty od tysiącleci uważane jest za jeden z lepszych środków wykrztuśnych. Oprócz tego surowiec działa przeciwskurczowo, pobudza wydzielanie soków trawiennych. Stosuje się go również w chorobach wątroby i przeciw anemii.


Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, zdjęcia: CC BY-SA 3.0/Wikimedia CommonsHelge Klaus Rieder/Wikimedia Commons, Andrey Zharkikh/CC BY 2.0/Link, Michał Mazik