Biedrzeniec anyż / Anyżek (Pimpinella anisum)

Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum) nazywany też anyżkiem to jednoroczna roślina zielna z rodziny selertowatych (Apiaceae). Biedrzeniec pochodzi z terenów Basenu Morza Śródziemnego, ale obecnie występuje tylko w uprawie i jest traktowany jako roślina przyprawowa i lecznicza.

Biedrzeniec anyż dorasta do ok. 40-50 cm wys. i tworzy sztywne, w górnej części rozgałęzione, puste w środku pędy oraz zielone liście o zróżnicowanym wyglądzie. W dolnych partiach łodyg są one długoogonkowe, okrągłe w zarysie i mocno ząbkowane na brzegach (podobne do pietruszki), natomiast w górnej części łodygi siedzące, wielokrotnie pierzaste, przypominające liście kopru.

Roślina zakwita wczesnym latem w czerwcu i lipcu, wydając drobne kwiaty o nietrwałych, białych płatkach, zebrane na szczytach pędów w duże, płaskie baldachy (wyglądem przypominają kwiaty marchwi lub podagrycznika). Po przekwitnieniu z kwiatów rozwijają się owoce w postaci gruszkowatych, podłużnie żebrowanych, spłaszczonych na bokach, zielonoszarych rozłupin, po dojrzeniu rozpadających się na dwie rozłupki.

Cala roślina jest bardzo aromatyczna i wydziela korzenny, anyżkowy zapach.

Wymagania i uprawa

W uprawie biedrzyniec oczekuje słonecznego, ciepłego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz przepuszczalnej, żyznej, próchniczej, ciepłej, gliniasto-piaszczystej, stale lekko wilgotnej gleby, najlepiej o zasadowym odczynie pH. Nie toleruje suszy, cienia i zimnego podłoża.

Biedrzyniec rozmnaża się przez wysiew nasion wprost do gruntu wczesną wiosną (koniec marca i kwiecień), gdyż nie lubi przesadzania. Przy zbyt gęstym siewie, wschody wymagają przerywki (rozstaw ok. 30 x 30 cm).

Dojrzałe owoce zbiera się pod koniec sierpnia, a następnie suszy w ciemnym, suchym, ciepłym miejscu.

Zastosowanie

Biedrzyniec anyż uprawiany jest w ogrodach głównie jako roślina użytkowa. Doskonale sprawdza się w ogródkach ziołowych, ale może być też uprawiany w dużych donicach.

Jest cenną rośliną przyprawową. Jego aromatyczne, wysuszone nasiona dodaje się do wypieków cukierniczych, pierników i chleba, a także do marynat warzywnych, kompotów oraz likierów, nalewek i wódek smakowych. Sprawdzają się także jako przyprawa w potrawach kuchni chińskiej i indyjskiej. Nasiona mogą też być wykorzystywane do aromatyzowania herbaty. W kuchni biedrzyniec zastępuje egzotyczny anyż gwiazdkowy, gdyż ma bardzo zbliżony do niego smak i aromat. 

Aby biedrzyniec nie stracił swoich właściwości, jego nasiona należy przechowywać w szczelnie zamkniętym, szklanym naczyniu w ciemnym miejscu.

Biedrzyniec anyż posiada też właściwości lecznicze, gdyż z jego nasion przygotowuje się preparaty o działaniu wykrztuśnym, rozkurczowym i wiatropędnym, a także pobudzającym laktację u karmiących matek. 

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Andrea Moro/CC BY-SA 3.0/Flickr, Wolfgang Eckert, Hans Braxmeier/Pixabay, David Monniaux/CC BY-SA 3.0/Link