Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) to jednoroczna roślina z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Gatunek pochodzi z Ameryki Środkowej, ale uprawiany jest też w wielu innych krajach świata.
Dynia piżmowa to okazała, szybko rosnąca roślina, tworząca kruche, ale masywne, zielone, grube, bardzo długie pędy (do ok. 5 m długości), które mogą płożyć się po ziemi lub wspinać na podpory za pomocą rozgałęzionych wąsów czepnych. Na pędach wyrastają duże, klapowane, miękkie, zielone liście, ozdobione mniejszymi lub większymi jasnymi cętkami i osadzone na długich, sztywnych, zielonych ogonkach.
Roślina jest jednopienna, ale rozdzielnopłciowa. Kwiaty męskie są mniejsze i zebrane w pęczki w kontach liści, natomiast żeńskie są duże, dzwonkowate, jasnożółte i wyrastają na łodyżkach pojedynczo. Dynie piżmowe kwitną w od czerwca do września.
Po przekwitnieniu z kwiatów żeńskich rozwijają się duże owoce o gruszkowatym, wydłużonym kształcie (u odmian owoce mogą być też kuliste), pokryte grubą, kremowożółtą skórką. Miąższ owoców jest ciemnożółty, słodkawy, pozbawiony włókien, w szerszej części wypełniony licznymi, płaskimi, jasnymi lub ciemnymi nasionami i posiada charakterystyczny, piżmowy zapach.
Owoce dojrzewają jesienią październiku i listopadzie. Dobrze się przechowują.
Wymagania i uprawa
Jak wszystkie rośliny dyniowate, dynia piżmowa ma wysokie wymagania cieplne, wodne i pokarmowe. Oczekuje ciepłego, słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz żyznej, próchniczej, cieplej, przepuszczalnej, ale lekko wilgotnej gleby. Bardzo dobrze jest ją dokarmiać nawozami mineralnymi dla warzyw.
Przez cały okres wegetacji wymaga także wysokiej temperatury (ok. 25°C), a ponieważ posiada długi okres wegetacji (ok. 5 m-cy), w naszym klimacie najlepiej uprawiać ją z rozsady. Rozsadę przygotowuje się pod osłonami w kwietniu, a na miejsce stałe wysadza dopiero po minięciu wiosennych przymrozków czyli w drugiej połowie maja (polecany rozstaw to ok. 1,5 x 2 m).
Kiedy dynia podrośnie, warto zapewnić jej podpory, aby pędy, liście i owoce nie leżały bezpośrednio na ziemi, gdyż sprzyja to gniciu i chorobom grzybowym.
Dynię piżmową rozmnaża się wyłącznie z nasion.
Zastosowwanie
Dynia piżmowa jest w Polsce rzadziej uprawiana od dyni olbrzymiej, choć jej owoce są słodsze, smaczniejsze i bezwłókniste. Można spożywać je na słodko lub na ostro po upieczeniu, usmażeniu lub ugotowaniu. Nadaje się też do konserwowania.
Wybrane odmiany
- 'Muscade de Provence' – odm. francuska, owoce kuliste, głęboko żebrowane, zielonoszare, po dojrzeniu szaropomarańczowe
- 'Butternut' – owoce o wydłużonym, tykwowatym kształcie i kremowożółtej skórce
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Forest & Kim Starr/CC BY 3.0 US/Wikimedia Commons, Dinesh Valke/CC BY-SA 2.0/Flickr, Forest & Kim Starr/CC BY 3.0 US/Wikimedia Commons
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}