Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) nazywana też aronią czarną to duży krzew zaliczany do rodziny różowatych (Rosaceae). Jego ojczyzną jest Ameryka Północna, gdzie jest uprawiany, ale też spotykany w stanie dzikim.
Aronia jest okazałym, długowiecznym krzewem owocowym dorastającym do ok. 2-3 m. Ma wzniesiony pokrój i rozgałęzione pędy, pokryte dużymi, jajowatymi, ciemnozielonymi, ząbkowanymi na brzegach liśćmi, które jesienią przebarwiają się na pomarańczowo-czerwony kolor. U starszych egzemplarzy pokrój krzewu staje się bardziej rozłożysty, gdyż pędy przewieszają się na boki pod ciężarem owoców.
Aronia czarna zakwita wiosną (V-VI), wydając drobne, białe, pięciopłatkowe kwiaty, zebrane w baldachogrona. Jesienią (IX) z zapylonych kwiatów rozwijają się kuliste, czarne, mięsiste owoce, pokryte czarną, błyszczącą, niekiedy delikatnie owłosioną skórką i zebrane w wiszące baldachogrona. Długo utrzymują się na pędach i zachowują jędrność, dlatego można zbierać je sukcesywnie.
Owoce początkowo mają cierpki smak, ale po lekkim przemrożeniu stają się smaczniejsze i bardziej słodkie.
Wymagania i uprawa
Aronia czarnoowocowa jest krzewem bardzo wytrzymałym, mało wymagającym i łatwym w uprawie. Preferuje stanowiska słoneczne i żyzne, próchnicze, lekko wilgotne i lekko kwaśne gleby, ale doskonale poradzi sobie także w niewielkim półcieniu i na słabym, przepuszczalnym, a nawet piaszczystym podłożu. Jest też w pełni mrozoodporna i nie wymaga zimowego okrycia. Rzadko jest atakowana przez szkodniki i choroby.
Cięcie aronii należy przeprowadzać ostrożnie. Krzew tnie się w marcu, gdy roślina jest jeszcze w uśpieniu. Młode krzewy przycinamy w celu rozkrzewienia się, a u starszych osobników usuwamy wieloletnie pędy, gdyż najlepsze owoce zawiązują się na 2-3 letnich pędach.
Aronię można rozmnażać z sadzonek zielnych, przez szczepienie oraz z nasion (krzewy uzyskane z nasion silniej rosną).
Zastosowanie
Aronia czarna w ogrodzie może mieć wiele zastosowań. Najczęściej uprawiana jest jako krzew użytkowy, rodzący wartościowe owoce, nadające się na nalewki, przetwory, soki i do mrożenia, ale może być też pięknym krzewem ozdobnym, który wiosną zachwyca białymi kwiatami, a jesienią pięknymi, czerwono-pomarańczowymi, długo utrzymującymi się n pędach liśćmi.
Krzewy można sadzić w ogrodzie jako soliter lub uprawiać w grupach. Nadaje się także do tworzenia luźnych żywopłotów. Na rynku dostępne są też odmiany w formie piennej (szczepione na pniu), które mogą być atrakcyjnymi roślinami ozdobnymi.
Wybrane odmiany
- 'Galicjanka' – odm. o licznych, kulistych, czarnych owocach pokrytych woskowatym nalotem
- 'Hugin' – odm. niska (1-1,5 m. wys.) o kulistych, czarnych owocach pokrytych woskowatym nalotem
- 'Nero-Eggert' – plenna odmiana o cienkich, owłosionych pędach i czarnych, błyszczących owocach
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: AdobeStock, Merja Partanen, Krzysztof Jaracz, Merja Partanen, Gérard Jaworski / Pixabay