Pigwowiec katajski (Chaenomeles cathayensis), nazywany też pigwowcem wąskolistnym, to gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae). Jego ojczyzną są Chiny, ale bywa też uprawiany w innych rejonach świata jako roślina ozdobna i użytkowa.
Roślina ta może dorastać do ok. 3-6 m wys. Przybiera formę małego drzewa lub okazałego krzewu o nieregularnym pokroju i szeroko rozgałęzionych, sztywnych, rosnących w różnych kierunkach pędach, uzbrojonych w liczne, długie, ostre kolce. Młode pędy są lekko omszone, starsze pokryte brązową korą. Liście pokrywające pędy są szerokolancetowate, wydłużone, zaostrzone na końcach i ząbkowane na brzegach. Młode liście na spodniej stronie są omszone.
Pigwowiec katajski kwitnie wiosną (IV-V), wydając duże, czarkowate, pięciopłatkowe, biało-różowe (cieniowane) kwiaty, zebrane na pędach po 2-3 w niewielkie grona. Kwiaty są miododajne i pachnące (przypominają wyglądem kwiaty jabłoni).
Po zapyleniu przekształcają się w bardzo duże owoce (ok. 15 cm dł. i 9 cm średnicy), które są pękate, aromatyczne, twarde, zielono-żółte i mają gruszkowaty kształt. Owoce dojrzewają późną jesienią (X-XI). Nie nadają się do bezpośredniego spożycia, ale mają inne zastosowania kulinarne.
Wymagania i uprawa
Pigwowiec katajski to roślina łatwa w uprawie. Preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby, ale poradzi sobie też w półcieniu i na bardziej suchym, jałowym podłożu.
W naszym kraju roślina jest na ogół dostatecznie mrozoodporna i nie wymaga zimowego okrycia. Jeśli w czasie surowej zimy częściowo przemarznie, wiosną zwykle dobrze się regeneruje.
Pigwowiec katajski może być rozmnażany przez wysiew nasion (w naszym klimacie nie zawsze zdążą dojrzeć), półzdrewniałe i zdrewniałe sadzonki pędowe oraz odkłady poziome.
Zastosowanie
Pigwowiec katajski to jeden z najrzadziej spotykanych w uprawie pigwowców. Za sprawą pięknych, pachnących, dużych kwiatów może stanowić wspaniałą ozdobę wiosennego ogrodu, ale częściej uprawiany jest dla swoich ogromnych, aromatycznych owoców.
W stanie surowym owoce nie nadają się wprawdzie do spożycia, gdyż są twarde, cierpkie i kwaśne, ale mogą stanowić doskonały dodatek do herbaty. Przyrządza się z nich także przetwory (np. galaretki, dżemy) i nalewki. W przetworach można je łączyć z innymi owocami jak np. jabłka.
Oprócz walorów ozdobnych i użytkowych, pigwowiec katajski może mieć też inne praktyczne zastosowanie, gdyż z powodu licznych, kolczastych gałęzi, idealnie nadaje się do tworzenia gęstych, trudnych do sforsowania, obronnych żywopłotów.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: "Chaenomeles cathayensis"/peganum/CC BY-SA 2.0.