Zimokwiat wczesny (Chimonanthus praecox) to krzew lub niewielkie drzewo należące do rodziny kielichowcowatych (Calycanthaceae). Roślina pochodzi z leśnych obszarów Wschodnich Chin, ale jest też uprawiana w wielu innych krajach świata.
Zimokwiat może w naturze dorastać do ok. 10-13 m. wys., ale w uprawie domowej jest zwykle ok. 2-4 m. wysokości. Tworzy liczne, rozgałęzione, gładkie pędy i ma rozłożysty, wzniesiony, gęsty, krzaczasty pokrój.
Jego liście są duże, gładkie, błyszczące, eliptyczne z zaostrzonym wierzchołkiem i zaokrągloną podstawą. Na pędach osadzone są naprzeciwlegle parami. W cieplejszych rejonach świata pozostają na roślinie przez cały rok, w miejscach chłodniejszych są częściowo zimozielone, ale i tak długo utrzymują się na pędach jesienią (do XI- XII).
Największą ozdobą zimokwiatu są jego niewielkie kwiaty, ukazujące się na roślinie na przedwiośniu (II-III), a czasem nawet wcześniej. Kwiaty są dzwonkowate i zbudowane z jasnożółtych, półprzeźroczystych, lancetowatych płatków zewnętrznych i znajdującego się między nimi okółka krótszych, bordowo nabiegłych płatków wewnętrznych. Osiągają ok. 3 cm. średnicy. Kwiaty wyrastają licznie na nagich pędach parami lub pojedynczo. W czasie ładnej pogody wydzielają piękny, słodkawy i intensywny zapach (jest wyczuwany nawet z dużej odległości).
Krzew w porze kwitnienia może przypominać forsycję lub oczar, ale od pierwszej rośliny różni się wcześniejszą porą kwitnienia, a od drugiej inaczej zbudowanymi kwiatami. Poszczególne gatunki mają też zupełnie inne liście.
Wymagania i uprawa
Zimokwiat wczesny to roślina piękna, ale dość wymagająca. W uprawie oczekuje ciepłego, słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz lekko wilgotnego, przepuszczalnego, żyznego podłoża, najlepiej o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Krzew w naszym klimacie nie jest w pełni mrozoodporny (znosi temperaturę do około -20oC), dlatego w chłodniejszych rejonach kraju wymaga okrycia na zimę np. włókniną (szczególnie młode egzemplarze). Oprócz mrozu zimą może mu też zagrażać zalegająca w pobliżu korzeni woda, dlatego ważne jest, aby jego podłoże było dostatecznie przepuszczalne.
Krzew nie wymaga systematycznego ciecia, ale co 3-4 lata wiosną, zaraz po kwitnieniu, warto go prześwietlić, usuwając najstarsze pędy oraz skracając zbyt długie gałęzie. Za pomocą corocznego cięcia można natomiast formować młode, świeżo posadzone rośliny.
Zimokwiaty można rozmnażać z siewu nasion (długo kiełkują) lub wiosną przez odkłady zwykłe.
Zastosowanie
Zimokwiat najlepiej będzie czuł się przy południowej, ciepłej ścianie domu. Miejsce uprawy powinno znajdować się blisko tarasu, drzwi wejściowych lub okien domu, aby w porze kwitnienia, można było cieszyć się pięknym zapachem jego kwiatów.
Wybrane odmiany
- 'Luteus' – odm. o żółtych kwiatach
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: cong yu/Pixabay, peganum/CC BY-SA 2.0/Link, Kristine Paulus/CC BY 2.0/Flickr, Derek Ramsey/CC BY-SA 2.5/Wikimedia Commons
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
