Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare syn. Pyrethrum vulgare) to bylina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje na obszarach klimatu umiarkowanego w całej Europie i Azji. W Polsce jest bardzo pospolity, postrzegany jako chwast i zaliczany do ziół.
Roślina tworzy silne kłącza. Dzięki nim rośnie w dużych kępach i wytwarza 1,5 metrowe, grube łodygi o czterokanciastym przekroju. Liście ma duże, pierzastodzielne do pierzastosiecznych, ułożone skrętolegle, nagie, gruczołkowate. Są podzielone na ok 12 segmentów. Mają wcinaną lub ząbkowaną blaszkę.
Wytwarza kwiatostany typu koszyczek (które z kolei są zebrane w złożone baldachogrono, przez niektórych postrzegane jako rodzaj wiechy). Kwiaty są rurkowe, koloru żółtego lub żółto-pomarańczowego. Kwitną w VI-IX.
Gatunek ma charakterystyczny zapach kojarzony z kamforą – bardzo nie lubią go owady takie jak mrówki, komary i kleszcze. Wrotycz pospolity to też roślina mocno toksyczna (zawiera m.in. tujon).
Wymagania i uprawa
Bardzo łatwy w uprawie, wrotycz potrzebuje słonecznego stanowiska, suche, przepuszczalne gleby i jest całkowicie odporny na mróz. Należy do roślin ruderalnych.
Zastosowanie
Jako roślina ozdobna jest uprawiany na wysokich rabatach i wykorzystuje się go jako kwiat cięty, do suchych bukietów i mieszanek zapachowych do wieszania w domu. Kwiaty przez bardzo długo po ścięciu (i suszeniu) zachowują żółtą barwę (roślinę wykorzystywano do pozyskiwania żółtego barwnika).
W zielarstwie wrotycz jest składnikiem naparów do wspomagania układu trawiennego, a wyciąg alkoholowy z jego kwiatów pomaga w walce z wszawicą i świerzbem.
Roślina jest bogata w potas, dlatego warto ją kompostować. Sprawdza się też do robienia gnojówek.
Odmiany ozdobne
- 'Crispum' – liście kędzierzawe
- 'Isla Gold' – liście żółtawe
Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, zdjęcia: utroja0, Henryk Niestrój, Merja Partanen/Pixabay