Fikus tępy: moje pierwsze drzewko bonsai

Fikus tępy to idealna roślina na bonsai dla początkujących

Według starej legendy: „Dawno temu żył w Chinach pewien czarodziej, który potrafił zmniejszać ludzi, zwierzęta, rzeki, góry, domy. Tworzył z nich kompozycje mieszczące się na jednej tacy". Dzisiaj wiedza na temat formowania drzewek bonsai jest dostępna dla każdego. Zachęcamy Was do rozpoczęcia tej fascynującej przygody - pomoże Wam w tym fikus tępy (Ficus retusa, syn. F. microcarpa), który jest często wybierany na pierwsze bonsai z uwagi na łatwość w pielęgnacji oraz odporność na częste formowanie i przycinanie (którego nie zniósłby niejeden gatunek).

Obowiązkową pozycją filmową początkującego bonsaisty powinien być przebój lat 80-tych – Karate Kid. Film ten był inspiracją dla bardzo wielu młodych chłopców, którzy zamiast sztuk walki chcieli uczyć się formowania drzewek bonsai. W filmie tym stary mistrz Miyagi uczył młodego ucznia cierpliwości i techniki poprzez nakładanie wosku i malowanie płotu. Podczas gdy młodzieniec poświęcał całe godziny na trening, Mistrz Miyagi oddawał się pasji przycinania drzewek bonsai.

"Sadzi Dziadek, pielęgnuje Ojciec, a bonsai ma syn". Zarówno sztuka walki, jak i sztuka formowania bonsai wymaga cierpliwości i opanowania techniki. Początkujący bonsaista żadnej z tych cech nie będzie posiadał od razu. Przy dużym doświadczeniu będzie mógł osiągnąć prawie każdy zamierzony efekt. Jednak na początku błędy są nieuniknione. Należy pogodzić się z tym, iż pierwsze drzewko bonsai będzie przeznaczone na straty – tzn. na doskonalenie techniki. Aby zmartwić nadmiernych entuzjastów powiem, że zanim roślina zacznie przypominać wyglądem prawdziwe bonsai, minie co najmniej 10-15 lat. Dowiedz się więcej z artykułu: Drzewka bonsai - poradnik uprawy dla początkujących

Fot. www.przyjacielebonsai.pl

Fot. Green-Profi

Od czego zacząć formowanie fikusa na bonsai?

Sztuka formowania drzewek bonsai staje się coraz bardziej popularna. Wraz ze wzrostem zainteresowania coraz więcej sklepów w swojej ofercie posiada już rośliny i donice. Jeszcze kilka lat temu drzewka bonsai można było kupić jedynie w specjalistycznych sklepach lub nielicznych centrach ogrodniczych. 

Dzisiaj gotowe małe i duże fikusy można kupić w każdym markecie dom&ogród, a nawet w dużych sklepach spożywczych i w dyskontach. Wśród nich króluje Fikus Ginseng (zobacz na dole artykułu). Niestety często kondycja tych roślin jest w opłakanym stanie, również jakość doniczek pozostawia wiele do życzenia.

Fot. David Harrington CC BY-SA 2.0 Flickr

Fot. Cliff CC BY 2.0 Flickr

Rozpoczynając przygodę z bonsai przede wszystkim należy skupić się na zebraniu informacji o roślinie i jej pielęgnacji. Nie należy od razu skupiać się na zakupie płaskiej doniczki oraz idealnym odwzorowaniu jednego z kilkunastu stylów formowania bonsai. Inspiracji warto szukać w przyrodzie. Kształty drzewek bonsai powinny jak najlepiej naśladować stare drzewa rosnące w naturze. Taki efekt można uzyskać jednak tylko po wielu latach troskliwej i regularnej pracy.

Fascynujące może być fotografowanie bonsai już od momentu przyniesienia rośliny ze sklepu. W miarę jak zaczniemy formować drzewko zdjęć będzie przybywać, a będzie ich bardzo dużo, gdyż bonsai nigdy nie jest skończone. Jest ono żywą rośliną wymagającą stałej pielęgnacji.

Inne fikusy bonsai

fikus beniamina (F. benjamina) fot. PierreSelim / CC BY 3.0 / Wikimedia Commons

Ficus neriifolia fot. Tortie tude / CC0 / Wikimedia Commons

fikus bengalski (F. benghalensis) fot. Biswarup Ganguly / CC BY 3.0 / Wikimedia Commons

Uprawa i pielęgnacja fikusa tępego formowanego na bonsai

"Jeśli zabiłeś Fikusa to musiało ci na tym zależeć". Jest w tym wiele prawdy bo roślina jest bardzo łatwa w pielęgnacji. Nie oznacza to jednak, że nasz fikus tępy nie zginie, pomimo zaniedbań. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek dla początkujących.

Stanowisko
Powinno być jasne i słoneczne. Należy jednak unikać ostrego, letniego słońca. Liście fikusa są wrażliwe na porażenia słoneczne. Przez cały rok należy zapewnić im temperaturę powyżej 15°C. Latem, gdy temperatura jest zbliżona do pokojowej, można wynieść roślinę na zewnątrz.

Podlewanie
Doniczki do bonsai mają duże otwory na spodzie, którymi szybko ucieka woda. Należy pamiętać, aby podłoże było stale wilgotne. Bardzo ważne jest regularne podlewanie. Fikus tępy jest wrażliwy na przesuszenie i niską wilgotność powietrza. Zrzuca wtedy liście (jednak po poprawieniu się warunków liście szybko odrastają).

Zimą (w okresie grzewczym) należy odsunąć roślinę od bezpośredniego źródła ciepła (piecyki, kaloryfery). Aby podnieść wilgotność powietrza oraz oczyścić liście z kurzu wskazane jest spryskiwanie miękką wodą.

Cięcie i formowanie
Gałęzie są elastyczne nawet po zdrewnieniu, co umożliwia łatwe formowanie (drutowanie, przycinanie pędów i odrywanie nierozwiniętych listków). Drutować należy jedynie pędy zdrewniałe. Ze względu na wrażliwą korę nie można dopuścić do wrastania w nią drutu. Gałęzie są elastyczne nawet po zdrewnieniu, co umożliwia łatwe formowanie (drutowanie, przycinanie pędów i odrywanie nierozwiniętych listków). Drutować należy jedynie pędy zdrewniałe. Ze względu na wrażliwą korę nie można dopuścić do wrastania w nią drutu.

Nawożenie
Fikus tępy rośnie przez cały rok i nawet zimą można zaobserwować wiele rozwijających się liści. Bardzo dobrze znosi wszelkiego rodzaju zabiegi związane z przycinaniem zarówno zielonych pędów jaki i korzeni. Należy nawozić przez cały rok – w okresie od wiosny do jesieni raz na dwa tygodnie,od jesieni do wiosny raz na miesiąc.

Przy małej ilości podłoża bardzo łatwo jest rośliny przenawozić, dlatego też polecane są przede wszystkim nawozy organiczne – dostarczające niezbędnych pierwiastków, a także poprawiające strukturę gleby.

Przesadzanie
Raz na jakiś czas przeprowadzka fikusów jest konieczna ze względu na płaskie doniczki i niewielką ilość podłoża. Przesadzać drzewka należy każdego roku wczesną wiosną lub wtedy, gdy korzenie wypełnią doniczkę. Starsze okazy co 2-3 lata.

FILMY

Polecamy Wam cykl filmów o formowaniu fikusów tępych na drzewka bonsai. Filmy są w języku hiszpańskim i zapewne tak jak my, wy też nic nie zrozumiecie, ale warto je obejrzeć! Być może zastanawiacie się, jak uratować fikusa, gdy w jego uprawie coś pójdzie nie tak. Koniecznie obejrzyjcie film z kanału Make Your Life Greener. 

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia tytułowe: Fikus tępy bonsai fot. coboflupi / Depositphotos oraz Warisara Niemwongse / Freeimages