Storczyk Vanda: (nie)łatwa uprawa | Wszystko, co musisz wiedzieć!

Spis treści

Co o Wandzie warto wiedzieć? Poznaj lepiej tego wyjątkowego storczyka! Jakie odmiany storczyka Vanda są najpopularniejsze? Jak wygląda storczyk Vanda? Dlaczego jest tak wyjątkowy? Co lubi storczyk Vanda? Jak o niego dbać? Jak często podlewać i nawozić? Gdzie ustawić?

Storczyk zwany Wandą

Według najbardziej znanej wersji Wanda, córka Kraka i polska księżniczka (postać najprawdopodobniej wymyślona przez Wincentego Kadłubka), to właśnie ta „która nie chciała Niemca”... ale to nie o niej jest ta historia.

Słowo "Vanda" najprawdopodobniej pochodzi z sanskrytu (prajęzyka wszystkich języków indoeuropejskich) i należy do jednego z najpiękniejszych storczyków na Świecie. W Indiach niebieski storczyk Wanda jest symbolem pokoju. Według legendy piękny indyjski bóg wojny Skanda jeździł na pawiu i wszędzie tam, gdzie pojawiał się, zostawiał na znak pokoju pióra. To właśnie z nich wyrosły niebieskie okazy storczyka Wanda.

Vanda, bo tak nazywa się cały rodzaj ponad 50 gatunków, to w większości epifity, żyjące wysoko w koronach drzew, a dokładnie na gałęziach, w załamaniach i spękaniach kory. Często używa się ich spolszczonej nazwy – wanda. Te egzotyczne piękności mają azjatyckie korzenie (a mają je naprawdę długie). Dziko rosnące wandy można spotkać w tropikalnych rejonach Azji – m.in. we wschodnich Himalajach, północno-wschodnich Indiach, Birmie i w Tajlandii i Chinach, a także na Nowej Gwinei i w płn. Australii.

Wśród wszystkich dzikich wand najbardziej ceniona jest Wanda błękitna (łac. Vanda coerulea) nosząca miano niekorowanego króla wand, tworzącego niezwykłe prawie niebieskie kwiaty (bardzo cenione przez kolekcjonerów). Niestety przez nadmierne zbieractwo jest tak bardzo rzadka, że została wpisana na międzynarodową listę gatunków zagrożonych CITES. Na szczęście w handlu rzadko kiedy spotyka się dzikie gatunki, za to znacznie bardziej popularne są ich wielkokwiatowe mieszańce (łac. hybrida). Sprzedawane są głównie jako kwiaty cięte, a w uprawie doniczkowej są jeszcze mało popularne – ale to na szczęście powoli się zmienia.

Fot. MaX Fulcher - Flickr - CC BY-SA 3.0

Vanda Miss Joaguim

Chyba najbardziej znana jest Vanda Miss Joaquim – narodowy kwiat Singapuru (zdjęcie powyżej, po lewej stronie). To piękna, różowa, podobno naturalna hybryda, nosi imię Agnes Joaquim, w której ogrodzie powstała ponad 200 lat temu. Została zarejestrowana przez Henry'ego Nickolasa Ridley'a – ówczesnego dyrektora Ogrodu Botanicznego w Singapurze (ang. Singapore Botanic Gardens).

Singapur i Royal Couple

W Ogrodzie Botanicznym w Singapurze (uznawanym za jeden z najpiękniejszych ogrodów botanicznych na świecie) storczyki rosną na ziemi i „w powietrzu” – mają nawet swoją własną część (National Orchid Garden).

Ogród odwiedzany jest corocznie przez niezliczoną liczbę turystów - znanych i mniej znanych. W 2012 roku odwiedzili go Książę William z Księżną Kate. Na pamiątkę tej wizyty ich imionami została nazwana piękna hybryda Vanda William Catherine.

Wanda książęcej pary dołączyła do rodziny „królewskich storczyków” - t.j. Dendrobium Queen Elizabeth II oraz Dendrobium Memoria Princess Diana oraz do innych vip-owskich orchidei – m.in. Paravanda Nelson Mandela, Dendrobium Margaret Thatcher oraz Dendrobium Jackie Chan.

Zdjęcie: National Parks Board, Singapore

Brytyjska para książęca, William i Kate podczas wizyty w Ogrodzi Botanicznym w Singapurze. Obok nich ich „królewski storczyk” o nazwie: Vanda William Catherine.

Wanda okiem botanika

Już na pierwszy rzut oka widać, że wanda jest bardzo podobna do popularnych w Polsce storczyków z rodzaju Phalaenopsis oraz Dendrobium. Ma jednak w sobie coś niezwykłego, coś znanego i coś egzotycznego.

Wszystkie wandy mają monopodialny typ wzrostu – t.j. tworzą jeden pęd złożony z licznych, ściśle do siebie przylegających liści, charakterystycznie ułożonych w kształt litery V (mają go również na przekroju). W warunkach naturalnych mogą dorastać nawet do 3 metrów, w szklarni do 150 cm, w domu będą znacznie mniejsze.

Fot. Hans Braxmeier - Pixabay.com

Fot. Cyndy Sims Parr - Flickr - CC BY-SA 2.0

Kwiaty wandy są bardzo podobne do „naszych” storczyków, zwłaszcza do falenopsisa. Na jednym pędzie kwiatostanowym może być nawet do 20 okrągławych w zarysie kwiatów o średnicy do 15 cm. W zależności od gatunku lub mieszańca mogą być niebieskawe, fioletowe, różowe, czerwone, białe lub żółte. Często mają wzór „siateczki”, paski lub kropki. Wiele z nich ma małą warżkę (łac. labellum, dolny płatek kwiatu), a inne całkiem sporą i bardzo ozdobną. To najbardziej efektowna i rzucająca się w oczy część kwiatu (dolny płatek), w naturze służy jako „lądowisko” dla owadzich zapylaczy.

Jednak nie tylko kwiaty i liście są ozdobą wandy. Na uwagę zasługują także niezwykłe długie, rozgałęzione, zwisające korzenie powietrzne. Wyglądają jak mini liany z tropikalnej dżungli.

Fot. Flower Council Holland

Wandy doskonale sprawdzają się jako kwiaty cięte – w wazonie utrzymują się nawet 3 tygodnie, pod warunkiem, że raz w tygodniu przytniemy im łodygę i wymienimy wodę.

Trudna uprawa Wandy
Zachcianki tropikalnej piękności

Aby ostudzić nadmierny entuzjazm storczykomaniaków trzeba zaznaczyć, że wandy nie są łatwe w uprawie! jednak przy regularnej pielęgnacji i znajomości podstawowych zasad nie powinny sprawić wielu trudności. Nie są to na pewno storczyki dla początkujących!

Podlewanie i spryskiwanie
Domowe wandy lubią to samo co ich „dzikie kuzynki”, które rosnąc wysoko w koronach drzew (bez podłoża) przyzwyczajone są do częstych ulewnych deszczów. Wymagają więc regularnego podlewania (nawet codziennie), gdyż ich długie nagie korzenie szybko przesychają. Na szczęście szybko chłoną wodę jak gąbka, dlatego warto zafundować im solidną, ale krótką kąpiel w wiadrze z wodą (najlepsza jest woda destylowana lub filtrowana metodą odwróconej osmozy). Nie stosować metody Ice Bucket Challenge! Woda do podlewania powinna mieć temperaturę pokojową. Wandy dobrze będą się czuły w pomieszczeniu z dużą wilgotnością powietrza (70-80%), lubią też częste spryskiwanie liści.

Nawożenie
Ponadto raz w tygodniu warto do niej dodać nawóz do storczyków (w połowie dawki podanej przez producenta).

Stanowisko
Wandy najlepiej uprawiać w wiszących koszykach aby ich korzenie mogły swobodnie zwisać, można je także uprawiać w szklanych wazonach lub doniczkach z podłożem do storczyków (wtedy podlewamy co 5 dni) jednak ich korzenie zawsze powinny móc swobodnie rozchodzić się na boki (muszą mieć dostęp do światła i w żadnym wypadku nie można ich przycinać!). Najlepiej czują się w jasnym pomieszczeniu. Należy jednak uważać aby w lato nie były narażone na mocne słońce (zwłaszcza w miesiącach letnich).

Temperatura
Temperatura w mieszkaniu będzie dla niej odpowiednia (optymalna to 24-32 °C w dzień i 16-20°C w nocy), jednak należy uważać na zimne przeciągi, których wandy bardzo nie lubią. Kwitną praktycznie o każdej porze roku (nawet 2-3 razy, a pojedyncze kwitnienie trwa kilka tygodni) ale najczęściej od wiosny do jesieni. W zimie lubią trochę niższą temperaturę gdyż z uwagi na krótsze dni i mniej światła wandy wolniej rosną. Wandy nie tworzą bulw i nie przechodzą określonego okresu spoczynku.

Wanda może być naturalna, nowoczesna lub tradycyjna. Wszystko zależny od tego czy będziesz uprawiać ją w wiszącym koszyczku, szklanym wazonie czy w doniczce. Bez względu na panującą modę Wanda zawsze pozostanie wyrazista, oryginalna i wyjątkowa.