Najtroskliwszymi i niezastąpionymi opiekunami każdego ogrodu są bez wątpienia owady zapylające. Musimy je chronić, żeby odwdzięczyć się im za cichą pracę, jaką niestrudzenie wykonują dla nas każdego dnia. To właśnie one zapewniają odpowiednie zapylenie warzyw, drzew, owoców i roślin ozdobnych. Są więc szczególnie ważne dla odpowiedniego funkcjonowania m.in. ogródków działkowych, ale także w parków i innych zielonych przestrzeni miasta.
Odpowiednio zapylone drzewa dają np. nasiona, którymi żywią się ptaki. Niestety ze względu na aktualny trend w dbaniu o zieleń – dokładne wygrabianie liści, koszenie trawników czy usuwanie spróchniałego drzewa, owady zapylające mają coraz mniej naturalnych siedlisk i kryjówek. Dlatego idealnym sposobem na zachęcenie dzikich pszczół do zamieszkania na terenie ogrodu, jest ustawianie dla nich specjalnych „hoteli”, w których mogą znaleźć schronienie. Na szczęście hotele dla owadów zapylających są coraz bardziej popularne wśród miłośników ogrodów, a my mamy wielką nadzieję, że przygotowane przez nas instrukcje przydadzą się w stworzeniu jak największej liczby takich schronień!
Po co nam owady zapylające?
Pszczoły miodne, trzmiele i pszczoły samotnice odżywiają się pyłkiem i nektarem roślin. Zbierając pokarm, przenoszą pyłek z kwiatu na kwiat - z pylników na znamiona słupków - dzięki czemu mogą zawiązać się owoce i wykształcić nasiona. Pyłek dostarcza owa - dom białko, nektar zaś cukry i wodę. Większość roślin, które zjadamy, wymaga zapylenia przez owady, to aż 1/3 tego, co jemy. W samej Europie 4000 odmian warzyw zależy od pracy owadów zapylających. To im zawdzięczamy m.in. jabłka, gruszki, wiśnie, śliwki, czereśnie , borówki, ogórki, pomidory i wiele innych.
fot. JamesDeMers |
fot. WikiImages |
| Intensywnie zielony i idealnie przycięty – o tak zwanym angielskim trawniku marzą nie tylko fani piłki nożnej, lecz także ogrodnicy. Dla owadów jest zieloną pustynią. Również we własnym ogrodzie na małą skalę możesz wspierać owady zapylające. | |
fot. rikkerst Pixabay |
|
Owady zapylające – czyli kto?
Pewnie niewielu z Was jako zwierzęta hodowlane żyjące w Polsce wymieniłoby pszczoły. A jednak pszczoły miodne, które zazwyczaj kojarzą nam się z zapylaniem, są tylko małą częścią bardzo bogatej pszczelej rodziny. W Polsce żyje 470 gatunków owadów należących do rodziny pszczołowatych, z czego większość to pszczoły samotnice: żyjące w pustych łodygach roślin murarki, kopiące podziemne gniazda lepiarki, a także porobnice, które najlepiej czują się w pionowych ścianach wąwozów i glinianych domów i wiele, wiele innych.
Czy wiecie, że do pszczołowatych zaliczają się również trzmiele? Mamy ich w Polsce około 30 gatunków. W zapylaniu pomagają nam również motyle, osy, muchówki i chrząszcze. Dzikie owady zapylające są często bardziej wydajnymi zapylaczami niż pszczoły miodne. Są od nich mniejsze i mniej wybredne, przez co oblatują większą ilość roślin, również takich, do których nektaru pszczoły miodne nie potrafią się dostać.
Dzikie zapylacze mają jeszcze jedną zaletę - nie są agresywne i przeważnie mają uwstecznione żądła, czyli nie żądlą. Dziko żyjące owady zapylające nie produkują miodu i nie mają swoich opiekunów – pszczelarzy, przez co dużo trudniej śledzić to, jak sobie radzą w zmieniających się szybko warunkach. Wiemy, że tak samo jak w wypadku pszczół miodnych, jest ich coraz mniej. Ponad 220 gatunków pszczół samotnic znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych
fot. rikkerst Pixabay |
|
| Łąka kwietna to prawdziwa gratka dla owadów zapylających. Posadź na niej jak najwięcej różnych gatunków i odmian, najlepiej o pojedynczych kwiatach. Wiele pożytecznych roślin to pospolite chwasty. Niektóre są źródłem pokarmu dla gąsienic motyli, a inne źródłem pyłku i nektaru dla zapylaczy. Warto zostawić w ogrodzie kępkę chwastów i zarośli na skraju ogrodu. | |
fot. Florian Pircher, Pixabay |
fot. David ROUMANET |
Ogród przyjazny owadom ...to ogród naturalny
Różnorodność
Wysiewaj wiele różnych rodzimych gatunków roślin kwitnących, dopasowanych do warunków lokalnych - w miarę możliwości z nasion dzikich roślin lub pochodzących z upraw ekologicznych.
Kwiaty od wiosny do jesieni
Wybierając wczesne-, średnio- i późno kwitnące odmiany roślin kwiatowych, wydłużysz okres kwitnienia dla owadów zapylających, którym wczesną wiosną i późną jesienią często brakuje źródeł pożywienia.
Pojedyncze kwiaty
Unikaj odmian roślin o pełnych kwiatach (lat. flore pleno), ponieważ często nie dostarczają one pszczołom nektaru ani pyłku (czasami oznaczane skrótem „fl. pl.”).
Łąka kwietna
Już jedna mała działka czyni z monotonnego trawnika oazę dla wielu gatunków. Wybierz dostosowane do lokalnych warunków mieszanki traw i kwiatów. Pozwól roślinom kwitnąć i wydać nasiona. Pas łąki powinno się kosić co najwyżej dwa razu do roku.
Pyłek i nektar
Dobierając skład gatunkowy i odmianowy roślin na kwitnące rabaty powinniśmy zwracać uwagę aby były to rośliny dostarczające pyłku i nektaru, a także aby ich okresy kwitnienia zazębiały się tworząc ciągłą taśmę pokarmową dla owadów przez cały sezon.
Warzywa
Wiele roślin będących dla pszczół ważnym źródłem pokarmu można uprawiać na grządkach warzywnych jako śródplon lub źródło nawozu. Nadadzą się do tego świetnie np. facelia, gryka, gorczyca, jak również wiele gatunków koniczyny. Także niektóre gatunki warzyw dają nektar i pyłek, np. cukinie czy ogórki.
Zioła
Zioła, zwłaszcza należące do rodziny jasnotowatych (min. lebiodka (oregano), szałwia, tymianek, hyzop i inne), są nie tylko smacznym dodatkiem do dań, chociaż niepozorne i małe, są lubiane przez pszczoły jako źródło pyłku i nektaru w „chudych” miesiącach letnich. Warunkiem jest jednak to, abyście rośliny mogły zakwitnąć.
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
