Karczownik w ogrodzie. Jak wygląda? Jakie szkody powoduje? Jak się go pozbyć?

Karczownik w ogrodzie

Dziury w trawniku, uschnięte rośliny czy zapadające się grządki to tylko część problemów, jakie niesie ze sobą obecność karczownika. Ale jak go rozpoznać, jakie dokładnie są skutki jego działalności i – co najważniejsze – jak się go skutecznie pozbyć? W tym artykule znajdziesz szczegółowe informacje oraz sprawdzone metody walki z karczownikiem w ogrodzie. 

Posłuchaj
00:00
10

Jak wygląda karczownik? 

Karczownik ziemnowodny (Arvicola amphibius), znany również jako karczownik zwyczajny, to gryzoń z rodziny chomikowatych. Osiąga długość ciała od 15 do 20 cm, a jego ogon może mierzyć nawet do 10 cm. Futro karczownika jest gęste i najczęściej ciemnobrązowe lub czarne, choć zdarzają się także osobniki o nieco jaśniejszym ubarwieniu. Jego pyszczek jest krótki, a oczy i uszy – małe i ledwo widoczne, co upodabnia go do kreta lub nornicy. Charakterystyczną cechą karczownika są mocne, przystosowane do kopania łapki, dzięki którym tworzy on rozległe systemy tuneli.

Często mylony jest ze szczurem (bo jest do niego podobny) lub z kretem (z uwagi na kopanie w ziemi), to w przeciwieństwie do niego karczownik żyje zarówno pod ziemią, jak i na jej powierzchni. Jego ulubione środowisko to tereny wilgotne – łąki, pola uprawne czy brzegi rzek i stawów. Niestety, ogród o wilgotnej glebie również stanowi dla niego idealne miejsce do żerowania i rozmnażania.

Czy karczownik jest pod ochroną?

Karczownik ziemnowodny w Polsce nie jest objęty ochroną gatunkową. Jest uważany za szkodnika w rolnictwie i ogrodnictwie, ponieważ wyrządza znaczne szkody, podgryzając korzenie roślin, warzyw i drzew.

Cykl życia i zwyczaje karczownika

Karczownik prowadzi dość skryty tryb życia, co sprawia, że często długo nie zdajemy sobie sprawy z jego obecności w ogrodzie. Aktywny jest głównie w nocy, choć w miejscach spokojnych można go zaobserwować także w ciągu dnia. Jego dieta składa się głównie z roślin – zjada korzenie, kłącza, cebulki, a także warzywa i owoce. Nie pogardzi także młodymi pędami krzewów czy drzew owocowych.

Rozmnaża się bardzo szybko – samica może wydać na świat od 4 do 6 miotów rocznie, z których każdy liczy od 4 do 8 młodych. To sprawia, że w krótkim czasie populacja karczowników w ogrodzie może osiągnąć niepokojące rozmiary.

Karczownik ziemnowodny - wygląd, zdjęcia
Fot. Paul / Adobe Stock
Karczownik to gryzoń o długości ciała do 20 cm. Ma gęste, ciemnobrązowe futerko, małe uszy, krótki pyszczek i ogon sięgający nawet 10 cm. Porusza się zarówno pod ziemią, jak i na jej powierzchni, preferując wilgotne środowiska, takie jak brzegi rzek czy wilgotne łąki.
Redakcja poleca
0 Pomidor mięsisty 'Gigantomo' F1
Pomidor mięsisty 'Gigantomo' F1
1 Biosept Active w sprayu, wyciąg z grejpfruta poprawiający odporność, na choroby – 750 ml
Biosept Active w sprayu, wyciąg z grejpfruta poprawiający odporność, na choroby – 750 ml
2 NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 50 ml
NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 50 ml
3 Agrowłóknina HORTI-LINE – zimowa 2,10 m x10 mb
Agrowłóknina HORTI-LINE – zimowa 2,10 m x10 mb

Jakie szkody w ogrodzie powoduje karczownik?

Obecność karczownika w ogrodzie to prawdziwe wyzwanie dla każdego ogrodnika. Szkody, jakie wyrządza, są zarówno estetyczne, jak i praktyczne. Oto najczęstsze problemy, które mogą świadczyć o jego obecności:

  • Zniszczone korzenie roślin – Karczownik podgryza korzenie, co prowadzi do obumierania roślin. Szczególnie narażone są drzewa owocowe, krzewy ozdobne oraz warzywa, takie jak marchew, buraki czy ziemniaki.
  • Zapadnięcia gleby i trawnika – Rozbudowany system tuneli powoduje niestabilność gleby, co skutkuje zapadaniem się ziemi i powstawaniem nierówności na trawniku.
  • Straty w uprawach warzywnych i owocowych – Karczownik potrafi zniszczyć całe grządki warzywne, wyjadając plony bezpośrednio z ziemi.
  • Problemy z estetyką ogrodu – Tunele i kopce pozostawione przez karczownika psują wygląd ogrodu, a ich usuwanie jest czasochłonne.
Karczownik w ogrodzie - objawy i zdjęcia
Fot. murasal / Adobe Stock
Obecność karczownika w ogrodzie zdradzają podziemne tunele, zapadnięcia gleby oraz uszkodzone korzenie roślin, które obumierają mimo odpowiedniej pielęgnacji. Na trawniku mogą pojawiać się nierówności, a grządki warzywne są często ogołocone z plonów, zwłaszcza takich jak marchew, buraki czy ziemniaki.

Jak skutecznie pozbyć się karczownika z ogrodu?

Pozbycie się karczownika wymaga zastosowania odpowiednich metod, które nie tylko przepędzą gryzonia, ale także zapobiegną jego powrotowi. Oto najskuteczniejsze sposoby:

1. Naturalni wrogowie karczownika
Jednym z najbardziej ekologicznych sposobów walki z karczownikiem jest wprowadzenie do ogrodu jego naturalnych wrogów. Ptaki drapieżne, kuny, lisy czy nawet koty mogą skutecznie ograniczyć populację tego szkodnika. Aby przyciągnąć drapieżniki, warto zainstalować budki lęgowe lub zadbać o różnorodność środowiska.

2. Pułapki na karczownika
Na rynku dostępne są specjalne pułapki na karczowniki, które można umieścić w ich tunelach. Pułapki mechaniczne działają na zasadzie zatrzasku, a ich skuteczność zwiększa regularne monitorowanie i odpowiednie umiejscowienie.

3. Odstraszacze dźwiękowe i zapachowe
Elektroniczne odstraszacze dźwiękowe emitują ultradźwięki, które są uciążliwe dla karczowników, zmuszając je do opuszczenia ogrodu. Z kolei odstraszacze zapachowe, takie jak kulki naftalinowe czy olejki eteryczne (np. miętowy), również skutecznie odstraszają te gryzonie.

4. Zalewanie nor
Jednym z popularniejszych sposobów jest zalewanie nor wodą z dodatkiem substancji odstraszających, takich jak czosnek, gnojówka z pokrzywy czy napar z mięty. Intensywny zapach oraz wilgoć zmuszają karczownika do przeprowadzki.

5. Mechaniczne bariery
Podczas sadzenia cebulek czy młodych drzew warto zastosować siatki ochronne, które zabezpieczą korzenie przed podgryzaniem. Siatki można umieścić także na obrzeżach grządek, tworząc fizyczną barierę dla gryzoni.

Profilaktyka – zapobieganie nawrotom karczownika

Oprócz działań mających na celu usunięcie karczownika, równie ważne jest zapobieganie jego powrotowi. Oto kilka prostych kroków, które mogą Ci w tym pomóc:

  • Regularne porządkowanie ogrodu – Usuń resztki warzyw, owoców i innych odpadków organicznych, które mogą przyciągać gryzonie.
  • Popraw drenaż gleby – Karczownik preferuje wilgotne środowisko, dlatego warto zadbać o odpowiednie odprowadzanie wody z gleby.
  • Zastosuj naturalne odstraszacze – Posadź w ogrodzie rośliny, których karczownik unika, takie jak czosnek, cebula czy mięta.
  • Monitoring – Regularnie sprawdzaj stan gleby i roślin, aby w porę zauważyć pierwsze oznaki obecności szkodnika.

Zdjęcie tytułowe: Mariia / Adobe Stock

Obserwuj
Autor
Redakcja portalu Redakcja portalu

Redakcja ZielonyOgrodek.pl to zespół ogrodników i projektantów, który dzieli się z wami swoją praktyczną wiedzą i pomysłami na ogród. 

Artykuły autora Wszyscy autorzy
Tematy
Więcej na ten temat
50+ prezentów na Mikołajki i Boże Narodzenie 2024 r. | Dla ogrodników i ich bliskich
Komentarze

Zobacz nasz
Sklep ogrodniczy
sprawdź ofertę
Sklep Zielony Ogródek
Ciesielska czy rozłupująca? Jaka siekiera do ogrodu? Zobacz nową generację siekier marki Fiskars
Bestsellery
Tagi
Najnowsze treści