Ostrokrzew okółkowy (Ilex verticillata) to okazały krzew z rodziny ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae). Naturalnie występuje na obszarze Ameryki Północnej, gdzie najchętniej zasiedla wilgotne lasy i tereny podmokle, ale jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda ostrokrzew okółkowy?
Ostrokrzew okółkowy w naturze może dorastać do 5-7 m wysokości, ale w uprawie rzadko przekracza 2-3 m wys. Roślina tworzy liczne, wzniesione, rozgałęziające się pędy i zwykle przybiera krzaczasty, gęsty, rozłożysty pokrój. Czasami jednak może mieć też formę niewysokiego, wielopniowego drzewka. Pędy na całej długości pokryte są układającymi się naprzemiennie dużymi, jajowatymi, zielonymi, sezonowymi, ząbkowanymi na brzegach i wyraźnie unerwionymi liśćmi, które jesienią przebarwiają się na żółto-pomarańczowy kolor.
Krzew kwitnie wiosną (V-VI), wydając małe, niepozorne, białe kwiaty, zebrane w kątach liści na pędach zeszłorocznych w niewielkie pęczki. Roślina jest dwupienna, dlatego na jednych egzemplarzach rozwija kwiaty męskie, na innych żeńskie. Po zapyleniu z kwiatów żeńskich rozwijają się małe, kuliste owoce (jagody), które po dojrzeniu przybierają jaskrawoczerwony kolor i pozostają na krzewie jeszcze długo po opadnięciu liści, stając się największą ozdobą rośliny.
Ostrokrzew okółkowy na dobrych, dostatecznie wilgotnych stanowiskach tworzy odrosty korzeniowe, przez które rozrasta się w spore kępy (może być ekspansywny).
Wymagania uprawowe ostrokrzewu okółkowego
Ostrokrzew okółkowy oczekuje w uprawie słonecznego lub lekko półcienistego stanowiska i żyznej, próchniczej, ciężkiej, stale wilgotnej, a nawet podmokłej gleby o lekko kwaśnym lub kwaśnym odczynie pH. Bardzo nie lubi suszy i podłoży zasadowych. Jest natomiast całkowicie mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju (nie wymaga okrycia na zimę).
Aby móc doczekać się niezwykle ozdobnych owoców, w ogrodzie należy posadzić obok krzewów żeńskich przynajmniej jeden egzemplarz męski, co pozwoli na zapylenie kwiatów i zawiązanie się dekoracyjnych jagód.
Ostrokrzew okółkowy najlepiej rozmnaża się przez sadzonki pędowe, odrosty korzeniowe lub odkłady, nie warto natomiast rozmnażać rośliny przez nasiona (ze względu na dwupienność oraz nierównomierne wschody nasion).
Pielęgnacja ostrokrzewu okółkowego
Ostrokrzew okółkowy wymaga wilgotnego podłoża, dlatego trzeba ją systematycznie podlewać. Krzew doskonale reaguje na nawożenie, zarówno nawozami mineralnymi (np. uniwersalnych o długim działaniu) jak i organicznymi (np. kompost, rozłożony obornik).
Ostrokrzew może osiągać spore rozmiary, ale rośnie wolno, dlatego nie wymaga systematycznego ciecia. Zabieg jednak znosi dobrze, dlatego można korygować jego pokrój, przycinając pędy rośliny tuż po przekwitnięciu.
Choroby i szkodniki ostrokrzewu okółkowego
Ostrokrzew okółkowy uprawiany na odpowiednim stanowisku zwykle nie przysparza problemów, jednak czasami może być porażany przez choroby grzybowe (np. brunatna plamistość liści) lub atakowany przez szkodniki (mszyce, miniarki, przylepnica szklarniowa).
Zastosowanie ostrokrzewu okółkowego w ogrodzie
Ostrokrzew okółkowy w sezonie wegetacyjnym nie wyróżnia się niczym szczególnym, dlatego najlepiej sadzić go w grupach z innymi krzewami ozdobnymi. Jego uroda w całej okazałości ujawnia się dopiero jesienią, kiedy liście przebarwiają się na żółto oraz zimą, gdy bezlistne pędy żeńskich egzemplarzy są niemal oblepione czerwonymi jagodami, szczególnie efektownie prezentującymi się na tle białego śniegu.
Ze względu na ich niezwykłą dekoracyjność, pędy z owocami często wykorzystywane są we florystyce, a także stanowią bardzo efektowny element bożonarodzeniowych kompozycji i świątecznych dekoracji.
Wybrane odmiany ostrokrzewu okółkowego
- 'Oosterwijk' – jagody na żeńskich egzemplarzach czerwone, wys ok. 2 m (nazwą 'Oosterwijk M' określa się odmianę męską)
- 'Magical Citronella' – owoce na żeńskich egzemplarzach jasnożółte, wys ok. 2 m
- 'Winter Gold' – owoce na żeńskich egzemplarzach pomarańczowożółte, wys ok. 2-2,5 m
Zdjęcia: Wiert, guentermanaus, V. J. Matthew, David / AdobeStock