Ostropest plamisty (Silybum marianum) to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae). Naturalnie występuje min. w Afryce Północnej, Azji i południowej Europie, ale jest też uprawiana w wielu innych rejonach świata jako roślina lecznicza i ozdobna.
Jak wygląda ostropest plamisty?
Ostropest plamisty może dorastać do ok. 1,5-2 m wys. Początkowo rozwija lirowate, duże, wydłużone, mocno powcinane, kolczaste na brzegach, zielone liście z wyraźnym, białym żyłkowaniem na blaszce.
Ostropest kwitnie w lecie (VI-VII), wydając wzniesiony, gruby, sztywny, słabo ulistniony (liście mniejsze, siedzące, kolczate), nagi, rozgałęziający się w górnej części pęd, na szczycie którego rozwija drobne, fioletoworóżowe kwiaty, zebrane w okazałe, gęste, główkowate, pierzaste, przypominające oset kwiatostany, otoczone u podstawy długimi, zielnymi, odgiętymi do dołu, kolczastymi, sztywnymi, zakończonymi kolcem podsadkami. Po przekwitnieniu kwiatostany przekształcają się w owocostany zawierające liczne nasiona (niełupki), zaopatrzone w puch.
Roślina wytwarza mocny, palowy system korzeniowy.
Wymagania uprawowe ostropestu plamistego
Ostropest plamisty jest rośliną mało wymagającą i łatwą w uprawie. Najlepiej czuje się na ciepłym, słonecznym stanowisku i dość ubogim, przepuszczalnym, umiarkowanie wilgotnym podłożu. Doskonale znosi susze, nie lubi natomiast mokrej gleby. Chociaż preferuje słabsze, dość suche podłoża, na żyźniejszej, lekko wilgotnej glebie będzie bardziej okazały i wyda większe kwiaty oraz lepszej jakości nasiona.
Ostropest rozmnaża się przez wysiew nasion i może dawać obfity samosiew.
Jak pielęgnować ostropest? Co potrzebuje?
Młode rośliny wymagają regularnego podlewania, natomiast dojrzałe rośliny są odporne na suszę i wystarczy je sporadycznie podlewać. Nawożenie ostropestu jest minimalne; wystarczy umiarkowane nawożenie na początku sezonu wegetacyjnego, np. kompostem. Dodatkowe nawożenie można rozważyć tylko przy bardzo ubogiej glebie.
Podstawowa pielęgnacja ostropestu obejmuje regularne odchwaszczanie i usuwanie uszkodzonych liści.
Choroby i szkodniki ostropestu plamistego
Ostropest plamisty jest uważany za roślinę dość odporną na choroby i szkodniki, jednak egzemplarze uprawiane w złych warunkach (np. na zbyt mokrych lub zacienionych stanowiskach), mogą być porażane przez choroby grzybowe (min. rdza, szara pleśń, septoriozę, głownię) oraz atakowane przez szkodniki (np. chrząszcze jak np. szarek ostowiec, nezarę zieloną, mszyce, piętnówki).
Zastosowanie ostropestu plamistego
Ostropest plamisty uprawiany jest zwykle jako roślina lecznicza, gdyż jego nasiona posiadają bardzo bogaty skład (zawierają głównie sylimarynę i jej pochodne, ale też flawonoidy, kwasy organiczne, śluzy, witaminy C i K, minerały, fitosterole, białka, histaminy, a także olej bogaty w kwas linolowy) i wykazują min. działanie przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, przeciwzakrzepowe, odtruwające (szczególnie w przypadku zatruć grzybami lub alkoholem) i regenerujące komórki wątroby.
Ostropest to jednak również ciekawa roślina ozdobna, która zaskakuje swoją wyjątkową uroda. Jej okazałe, fantazyjne umaszczone liście i piękne kwiatostany wspaniale prezentują się na tle trawnika lub jasnej ściany domu. Ponieważ roślina jest bardzo okazała, może być uprawiana jako soliter, ale sprawdzi się też na rabacie w kompozycji z mikołajkami, przegorzanami, krwawnikami czy chabrami wielkogłówkowymi.
Wybrane odmiany ostropestu
- 'Silma' – polska odmiana użytkowa, o zmniejszonej masie zielonej
Zdjęcia: Heike Rau, Robert, jaroslavkettner, gigello / AdobeStock
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
