Lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), nazywana też lipą węgierską, to duże drzewo z rodziny ślazowatych (Malvaceae). Naturalnie występuje w południowo-wschodniej Europie oraz w Zachodniej Azji, ale uprawiane jest też w innych rejonach świata.
Jak wygląda i czym się wyróżnia lipa srebrzysta?
Lipa srebrzysta może dorastać do ok. 20-30 m wys. Drzewo posiada gruby, prosty, gładki pień, pokrywający się z czasem spękaną korowiną (bywa też wielopniowe) i tworzy gęstą, regularną, początkowo stożkowatą, później owalną koronę. Młode pędy są jasnozielone i owłosione, starsze nagie. Lipa posiada też charakterystyczne, osadzone na długich ogonkach, sercowate, dwukolorowe liście, które z wierzchu są ciemnozielone, a od spodu pokryte srebrzystobiałym kutnerem. Jesienią liście długo pozostają na pędach, a przed opadnięciem przebarwiają się na żółto.
Lipa kwitnie latem (VII-VIII), rozwijając małe, jasnożółte, pachnące, miododajne kwiaty zebrane w wierzchotkowate kwiatostany osadzone na długich, zwisających łodyżkach (z daleka kwiatostany przypominają najeżone kulki).
Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w małe, twarde, kuliste owoce (orzeszki), pokryte szarym kutnerem. Owoce zebrane są w pęczki na długich szypułkach i zaopatrzone w jedno, szerokie, wydłużone skrzydełko.
Jakie są wymagania lipy srebrzystej? Jakiego miejsca potrzebuje?
Lipa srebrzysta w uprawie preferuje cieple, osłonięte, słoneczne stanowiska i średnio żyzne, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne gleby. Jest odporna suszę, suche powietrze i zanieczyszczenia miejskie, a także dostatecznie mrozoodporna (znosi mróz do ok -21°/-26°C).
Gatunek można rozmnażać za pomocą siewu nasion (na skiełkowanie można czekać nawet do dwóch lat), natomiast odmiany przez sadzonki pędowe i szczepienie.
Pielęgnacja lipy srebrzystej
Lipa srebrzysta ze względu na swój atrakcyjny, gęsty, regularny pokrój nie wymaga cięcia, jeśli jednak chcemy skrócić jej zbyt wybujałe pędy, zabieg najlepiej przeprowadzić w okresie uśpienia drzewa (XI-II). W tym czasie można też wykonać cięcie sanitarne, polegające na usunięciu pędów chorych, uszkodzonych czy zdeformowanych.
Po całkowitym ścięciu, drzewo daje liczne odrośla i przybiera formę dużego, wielopniowego krzewu.
Które szkodniki i choroby zagrażają lipie srebrzystej?
Lipa srebrzysta jest stosunkowo odporna na choroby i szkodniki, ale oczywiście może być atakowana przez np.: mszyce i czerwce, które uszkadzają liście i korę, oraz przez owady żerujące na liściach, takie jak gąsienice, które mogą prowadzić do opadania liści.
Zastosowanie lipy srebrzystej w ogrodzie – gdzie ją sadzić?
Lipa srebrzysta to doskonałe drzewo miejskie, które dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza i suszę. Pięknie prezentuje się w zielni miejskiej, parkach i dużych ogrodach. Najefektowniej wygląda posadzone jako soliter, ale może też tworzyć szpalery wzdłuż drogi. Niższe odmiany można sadzić w ogrodach przydomowych.
Lipa srebrzysta, choć nie tak popularna w zielarstwie jak lipa drobnolistna, również znajduje swoje zastosowanie w naturalnych metodach leczenia. Kwiaty lipy, cenione za swoje właściwości uspokajające, przeciwgorączkowe i wspomagające pot, są wykorzystywane w naparach i herbatkach ziołowych. Te aromatyczne napoje, polecane przy przeziębieniach i grypie, pomagają łagodzić objawy, takie jak gorączka, kaszel czy bóle gardła, przyczyniając się do szybszej regeneracji organizmu. Dodatkowo, zastosowanie lipy w zielarstwie rozciąga się na uspokajanie nerwów i pomoc w zaburzeniach snu, co czyni ją cennym składnikiem mieszankach ziołowych mających na celu poprawę ogólnego samopoczucia i zdrowia.
Wybrane odmiany lipy srebrzystej
- 'Silver Globe' – korona kulista, ok. 3-5 m wys
- 'Pendula' – odm. o płaczącym pokroju i zwisających, bocznych pędach, ok. 15-20 m wys
- 'Brabant' – korona gęsta, szerokostożkowa, ok. 15-20 m wys
- 'Varsaviensis' – regularna, gęsta, stożkowa korona, ok. 20 m wys
Ciekawostki o lipie srebrzystej
Kwiaty tego gatunku lipy były uważane za trujące dla pszczół ze względu na znajdowane pod drzewami martwe owady, jednak badania tego nie potwierdziły.
Zdjęcia: guentermanaus, progarten, nahhan / AdobeStock