Fatsja japońska (Fatsia japonica) to wiecznie zielona roślina z rodziny araliowatych (Araliaceae). Gatunek pochodzi z Azji (Japonia, Korea Południowa), ale w postaci odmian jest też uprawiany w innych rejonach świata jako roślina doniczkowa.
Jak wygląda fatsja japońska? Co charakteryzuje roślinę?
Fatsja japońska może dorastać do ok. 4-5 m wys, jednak w uprawie doniczkowej rzadko przekracza 1,5 m wys. W naturze roślina ma pokrój wielopniowego, rozłożystego krzewu, rozrastającego się za pomocą odrostów korzeniowych. Hodowana w doniczce jest zwykle prowadzona w pojedynczy, sztywny, gruby, wzniesiony, nierozgałęziony, drewniejący u podstawy pęd, z którego na długich ogonkach wyrastają naprzemianlegle duże (ok. 15-30 cm. śr.), głęboko, palczasto klapowane, parasolowate, miękkie, błyszczące liście z wyraźnie zaznaczonym na blaszce, jaśniejszym unerwieniem.
Fatsja japońska w uprawie może kwitnąć jedynie w sprzyjających warunkach, wydając drobne, kremowobiałe, pięciopłatkowe kwiaty z długimi, wystającymi pręcikami, zebrane na długich ogonkach w małe, kuliste baldaszki, tworzące na szczycie wzniesionej, sztywnej łodygi luźne, okazałe baldachogrona. Po przekwitnieniu z zapylonych kwiatów rozwijają się nieduże, kuliste, czarne, niejadalne owoce (jagody), zawierające małe, podłużne nasiona.
Wymagania uprawowe fatsji japońskiej
Fatsja japońska w uprawie oczekuje półcienistego, a nawet cienistego stanowiska (odmiany barwne potrzebują więcej światła) i próchniczej, przepuszczalnej, żyznej, lekko wilgotnej gleby o lekko kwaśnym odczynie pH.
W sezonie wegetacyjnym fatsja oczekuje temperatury pokojowej (ok. 20-24°C) i półcienistego lub cienistego stanowiska, zimą jednak potrzebuje okresu spoczynku w niższych temperaturach, dlatego jesienią należy przenieść ją do widnego, ale chłodnego pomieszczenia (temp. ok. 5-10°), zaprzestając w tym czasie nawożenia i ograniczając podlewanie do minimum.
Ponieważ fatsja japońska jako gatunek wykazuje pewną mrozoodporność (do ok. -7/-10°C), w najcieplejszych rejonach kraju, na ciepłych, osłoniętych od wiatru stanowiskach i pod okryciem, może przetrwać zimę w gruncie, jednak przy większych mrozach trzeba liczyć się z utratą rośliny. Z mrozami nie poradzą sobie natomiast delikatniejsze odmiany ozdobne fatsji.
Fatsja japońska jako gatunek może być rozmnażana przez wysiew nasion, jednak odmiany poleca się rozmnażać wegetatywnie za pomocą odrostów korzeniowych lub sadzonek pędowych.
Pielęgnacja fatsji
Fatsja japońska wymaga regularnej pielęgnacji, aby zachować swój dekoracyjny wygląd. Roślinę należy podlewać umiarkowanie, dbając o lekko wilgotne podłoże – nadmiar wody może prowadzić do gnicia korzeni.
W okresie wegetacji warto zasilać ją nawozami wieloskładnikowymi przeznaczonymi dla roślin ozdobnych, co wspomoże szybki wzrost i bujne ulistnienie. Przycinanie wierzchołków pomaga uzyskać bardziej rozłożysty pokrój, pobudzając roślinę do wytwarzania nowych odrostów.
W chłodniejszych miesiącach fatsję należy odpowiednio zimować – przenieść do jasnego, chłodnego pomieszczenia, ograniczając podlewanie i rezygnując z nawożenia. Jeśli jest uprawiana w gruncie, zimą warto ją zabezpieczyć przed mrozem, stosując okrycie z agrowłókniny lub słomy.
Choroby i szkodniki fatsji
Fatsja w uprawie zwykle nie sprawia kłopotów, ale źle reaguje na błędy pielęgnacyjne. Przegrzana lub przesuszona gubi liście, zalana więdnie i gnije, a narażona na suche powietrze lub zbyt rzadko podlewana, zasusza końce liści. Osłabione rośliny mogą też paść ofiarą szkodników (np. przędziorki, mszyce, tarczniki).
Gdzie zastosować fatsję japońską w ogrodzie?
Fatsja japońska ze względu na swoje spore rozmiary i duże liście, najlepiej prezentuje się w donicy jako soliter. Powinna być też uprawiana w dużych pomieszczeniach takich jak salon, obszerny hol czy duży gabinet.
Latem może być też wystawiana na zewnątrz, stanowiąc wspaniałą ozdobę balkonu, tarasu, ogrodowej altany, a nawet zacienionej rabaty.
Popularne odmiany fatsji japońskiej
- 'Spider`s Web' – (zdj. 3) liście zielone, mocno, biało nakrapiane
Zdjęcia: Romaura, New Africa, John Caley, つーたん / AdobeStock