Cyklamen bluszczolistny (Cyclamen hederifolium) to należy do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Naturalnie występuje w południowo-wschodniej Europie, szczególnie w Grecji, Albanii i na Bałkanach, gdzie rośnie dziko w cienistych lasach i zboczach. W Polsce najczęściej kojarzony jest z doniczkami i dekoracjami wnętrz, jednak wbrew pozorom świetnie sprawdza się również w gruncie.
Wygląd cyklamenu bluszczolistnego – cechy szczególne rośliny
Cyklamen bluszczolistny osiąga wysokość 10-15 cm wysokości. Bylina ta ma niski, kępiasty pokrój i tworzy zwartą rozetę ozdobnych liści przypominających bluszcz, a jego delikatne kwiaty wyrastają tuż nad ziemią.
Roślina tworzy sporą, podziemną, spłaszczoną, okrągłą i ciemnobrązową bulwę, płytko pod ziemią. Przez nią, w branży ogrodniczej cyklamen określany jest jako "roślina cebulowa" (ponieważ wytwarza przetrwalnikowe organy podziemne).
Jego cechą szczególną jest nietypowy cykl rozwoju (czas pojawiania się liści i kwitnienia). Roślina zaczyna kwitnienie w sierpniu lub wrześniu, przed pojawieniem się liści, co czyni go jedną z nielicznych bylin kwitnących jesienią. Kwiaty są osadzone pojedynczo na cienkich, ale sztywnych pędach, mają charakterystycznie odgięte do góry płatki w odcieniach różu, fioletu lub bieli, czasem z ciemniejszymi żyłkami i wzorami. Dopiero po przekwitnięciu pojawiają się dekoracyjne, marmurkowate liście przypominające bluszcz (stąd nazwa gatunkowa; zdj. 4), które utrzymują się przez zimę, aż do wiosny.
🟢 Zobacz trendy ogrodowe sezonu 2025: aranżacje, kompozycje, inspiracje
Wymagania cyklamenu bluszczolistnego – jak go uprawiać?
Cyklamen bluszczolistny lubi miejsca zaciszne, półcieniste lub cieniste, najlepiej pod koronami drzew liściastych, gdzie latem ma sucho, a jesienią wilgotniej – zgodnie ze swoim naturalnym rytmem wzrostu. Najlepiej rośnie na glebie przepuszczalnej i próchnicznej, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego. Podłoże powinno być umiarkowanie wilgotne jesienią i wiosną, a suche latem, kiedy roślina przechodzi stan spoczynku.
Cyklamen bluszczolistny zaskakuje mrozoodpornością, gdyż w przeciwieństwie do swojego popularniejszego kuzyna – cyklamenu perskiego – wytrzymuje mrozy do -20°C i może zimować w gruncie w większości rejonów Polski.
Rozmnażanie cyklamenów odbywa się przez nasiona, które kiełkują powoli i wymagają cierpliwości (a młode rośliny zaczynają kwitnąć dopiero po kilku latach). W dobrych warunkach może się samoczynnie rozsiewać.
Kiedy i jak sadzić bulwy cyklamena w ogrodzie?
Zaleca się sadzenie bulw płytko, na głębokość ok. 3-5 cm, wczesną jesienią, tak by zdążyły się ukorzenić przed pierwszymi przymrozkami.
Jak dbać o cyklamena? Co lubi?
Cyklamen bluszczolistny to roślina mało wymagająca, ale warto pamiętać o jej naturalnym cyklu życia. Nie podlewa się go latem, kiedy bulwa znajduje się w stanie spoczynku – nadmiar wilgoci może prowadzić do gnicia. W okresie wegetacji, czyli jesienią i wiosną, warto dbać o stałą, umiarkowaną wilgotność gleby, ale unikać przelania.
Rośliny nie trzeba nawozić intensywnie – wystarczy wczesną wiosną dodać do podłoża kompost lub nawóz organiczny.
Nie wymaga przycinania, jedynie usuwania uschniętych liści i kwiatów.
Przed czym chronić? Jakie problemy mogą się pojawić?
Choć Cyclamen hederifolium jest rośliną stosunkowo odporną, może być atakowany przez ślimaki, szczególnie młode liście i kwiaty, które są dla nich smakowitym kąskiem. W wilgotnych miejscach i przy błędnym podlewaniu mogą pojawić się choroby grzybowe, takie jak szara pleśń czy zgnilizna bulw.
Zastosowanie cyklamenu bluszczolistnego w ogrodzie
Cyklameny ogrodowe, takie jak cyklamen bluszczolistny, to doskonałe byliny do nasadzeń naturalistycznych, w stylu leśnym, pod drzewami, krzewami i w zacienionych zakątkach ogrodu. Szczególnie efektownie prezentują się w większych grupach, tworząc dywany kolorowych kwiatów jesienią, a później ozdobnych liści zimą.
Cyklamen bluszczolistny można też sadzić w pojemnikach, skrzynkach balkonowych czy donicach, pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia na zimę. Dzięki swojej odporności, niewielkim wymaganiom i unikalnemu wyglądowi zasługuje na znacznie większą popularność w ogrodach niż dotąd.
Zdjęcia: progarten, Robert, Jina Ihm, jamescade / AdobeStock