Fiołek motylkowy (Viola sororia) to niewielka bylina rozłogowa z rodziny fiołkowatych. Gatunek pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie najchętniej zasiedla lasy, zarośla, brzegi strumieni i wilgotne łąki, ale jest też spotykany na stanowiskach naturalnych w innych rejonach świata, w tym także w Polsce. W postaci odmian często jest też uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna.
Jak wygląda fiołek motylkowy? Co go charakteryzuje?
Fiołek motylkowy może dorastać do ok. 10-20 cm wys, rozwijając z podzielnego kłącza osadzone na krótkich ogonkach, duże, sercowate, zielone, błyszczące liście odziomkowe, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem i lekko karbowanym brzegiem.
Fiołek motylkowy zakwita wczesną wiosną (IV-V), rozwijając na sztywnych łodyżkach dość duże kwiaty, zbliżone budową do kwiatów roślin motylkowych (stąd nazwa gatunkowa). Pojedynczy kwiat posiada 5 płatków, z których dwa są większe i skierowane do góry, natomiast trzy pozostałe są mniejsze i skierowane do dołu, a także owłosione i ozdobione delikatnym rysunkiem u podstawy. Kwiaty nie pachną i mają na ogół barwę fioletową, rzadziej białą. Roślina ma zdolność do samozapylenia (wytwarza dodatkowe, letnie, zawsze zamknięte kwiaty, wewnątrz których następuje zapylenie i tworzenie się nasion), chociaż w porze kwitnienia jest chętnie odwiedzana przez owady zapylające.
Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany mające postać torebek nasiennych, wypełnionych kulistymi, beżowymi nasionami. Po dojrzeniu torebka pęka, wystrzeliwując nasiona.
Wygląd fiołka motylkowego może być zmienny, gdyż roślina bardzo chętnie krzyżuje się z innymi gatunkami fiołków, dając zróżnicowane potomstwo.
Fiołek motylkowy tworzy pod ziemią krótkie, grube rozłogi, za pomocą których się rozrasta.
Jakie wymagania uprawowe ma fiołek motylkowy? Co lubi?
Fiołek motylkowy preferuje półcieniste lub cieniste stanowiska oraz żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby. Nie znosi suszy i słońca, za to jest w pełni mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju.
Roślina może być rozmnażana przez podział, wysiew nasion lub sadzonki rozłogowe. Na dobrym stanowisku daje obfity samosiew i rozrasta się za pomocą rozłogów, dlatego bywa ekspansywna.
Pielęgnacja fiołka
Fiołek motylkowy nie jest rośliną szczególnie wymagającą. Nie musi być nawożony i nie wymaga zimowego okrycia. Jedynie w okresach przedłużającej się suszy, może potrzebować nawadniania, bo jako roślina runa leśnego, suszy nie lubi.
Choroby i szkodniki rośliny
Fiołki motylkowe zwykle nie sprawiają problemów w uprawie, czasami jednak mogą zapadać na choroby grzybowe (np. rdzę) lub wirusowe (mozaiki).
Zastosowanie ozdobne fiołka motylkowego w ogrodzie
Fiołek motylkowy to mała, urocza bylina, rozrastająca się za pomocą rozłogów, dlatego doskonale nadaje się do zadarniania rabat w cieniu lub pustych, lekko wilgotnych stanowisk pod drzewami i krzewami np. w ogrodach leśnych lub naturalistycznych.
Ładnie wygląda w pobliżu ścieżek, chodników, kamiennych płyt i ogrodowych schodów. Najlepiej sadzić go wtedy w grupach, dzięki czemu efekt dekoracyjny będzie szybszy, gdyż roślina rozrasta się dość wolno.
Popularne odmiany fiołka motylkowego
- 'Albiflora' – kwiaty białe
- 'Priceana' – kwiaty białe z niebieskofioletowym cieniowaniem na wewnętrznej stronie płatków
- 'Freckles' – kwiaty białe, fioletowo cętkowane
- 'Rubra' – kwiaty fioletowo-różowe
Zdjęcia: Совгіра Марина, Donna Bollenbach, billyfam, Anna / AdobeStock