Palczatka cytrynowa (Cymbopogon citratus) nazywana też trawą cytrynową to bylina z rodziny wiechlinowatych. Jej ojczyzną są tropikalne rejony Południowo-Wschodniej Azji, ale jest też uprawiana w wielu innych krajach świata jako roślina ozdobna i użytkowa.
Trawa cytrynowa może dorastać do ok. 0,8-1,5 m wys. Rozwija długie, trawiaste, wąskie, łukowato przewieszające się na zewnątrz i szorstkie na brzegach, zielone liście. Tworzą one małe kępki z kremowo-białym zgrubieniem u podstawy, zebrane ponad ziemią w okazałą, rozłożystą kępę. Liście po potarciu wydzielają przyjemny, cytrusowy aromat.
Roślina zakwita latem, wydając liczne, drobne, czerwonawe kwiaty, zebrane na szczytach pędów w złożony, luźny, kłosowy kwiatostan.
Trawa wytwarza dość grube, podziemne kłącza.
Wymagania i uprawa
Palczatka cytrynowa w naturalnym środowisku jest byliną, ale ze względu na brak mrozoodporności w chłodniejszym klimacie uprawiana jest zwykle jako roślina jednoroczna. W ogrodzie oczekuje ciepłego, zacisznego, słonecznego stanowiska i żyznego, próchniczego, przepuszczalnego, lekko wilgotnego podłoża.
Chcąc w pełni cieszyć się jej walorami ozdobnymi, wiosną warto zaopatrzyć się w podrośniętą sadzonkę na targu lub u producenta, gdyż w naszym klimacie roślina potrzebuje trochę czasu, aby rozwinąć ładną kępę. Ponieważ jest wybitnie ciepłolubna, znacznie lepiej niż w gruncie czuje się pod osłonami, gdzie w krótkim czasie rozwija ładną, dużą, gęstą kępę. Roślinę można też uprawiać w doniczkach, przechowywanych przez zimę w jasnym, chłodnym pomieszczeniu (min. 5°C).
Palczatkę cytrynową najczęściej rozmnaża się przez wysiew nasion (II - III/IV) do doniczek umieszczonych w jasnym, ciepłym pomieszczeniu (temp. 18-24°C, siewki wymagają pikowania), ale młode egzemplarze można też pozyskać dzieląc wiosną dorosłe kępy.
Nasiona trawy cytrynowej
Zastosowanie
Palczatka cytrynowa to piękna trawa o atrakcyjnym, fontannowym pokroju. W ogrodzie, wspaniale prezentuje się w kompozycjach japońskich oraz w ogródkach żwirowych. Egzemplarze uprawiane w donicach w sezonie letnim mogą być ozdobą ogrodowego patio, tarasu lub balkonu, tym bardziej, że ich zapachu nie lubią uciążliwe owady takie jak komary czy kleszcze.
Ze względu na wyrazisty, cytrusowo-korzenny smak, palczatka jest też traktowana jako roślina przyprawowa, chętnie wykorzystywana w kuchni wschodniej i śródziemnomorskiej (częścią użytkową są dolne, białe, bulwiaste zgrubienia). Dobrze komponuje się z rybami i owocami morza, ale może też poprawiać smak potraw z drobiu lub warzyw, a także zup (trawa cytrynowa to niezastąpiony dodatek do zupy tajskiej). Z rośliny można przygotowywać też herbaty, napary, nalewki i napoje orzeźwiające. Sugeruje się nawet, że napary i nalewki z palczatki wykazują działanie antynowotworowe i lecznicze (poprawiają trawienie, łagodzą stres, wspomagają pamięć i obniżają ciśnienie krwi).
Także pozyskiwany z rośliny olejek eteryczny (w tym. min. cytronelowego), posiada właściwości lecznicze (min. łagodzi bóle głowy) oraz kosmetyczne (min. przeciwtrądzikowe, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne).
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Nannie_iiuu/Depositphotos, Cymbopogon citratus Vakona/Maria Vorontsova/CC0 1.0.
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
