Lucerna siewna (Medicago sativa)

Lucerna siewna (Medicago sativa) to bylina należąca do rodziny bobowatych (Fabaceae). W naturze można ją spotkać w Afryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce jest rośliną uprawą, niekiedy dziczejącą.

Lucerna może dorastać do ok. 30-90 cm wys. Tworzy długi, drewniejący korzeń palowy (do ok. 10 m) i rozwija wiotkie, rozgałęzione, pędy, pokryte licznymi, niewielkimi, trójlistkowymi, owalnymi liśćmi, lekko ząbkowanymi i zaostrzonymi na wierzchołku.

Roślina zakwita wiosną (zwykle w maju) i kwitnie do września. Na szczycie pędów rozwija niewielkie, różowo-fioletowe kwiaty zebrane w groniaste, główkowate, owalne kwiatostany (mogą mieć 5-30 kwiatków). Aby kwiaty wytworzyły nasiona, musi dojść do zapylenia krzyżowego (pyłek zapylający kwiat musi pochodzić z innej rośliny tego samego gatunku). Kwiaty lucerny są miododajne i chętnie odwiedzane przez pszczoły oraz inne owady zapylające.

Z zapylonych kwiatów jesienią rozwijają się nasiona, zamknięte w brązowych, podłużnych i lekko skręconych strąkach.

Wymagania i uprawa

Lucerna siewna jest rośliną dość wymagającą. Oczekuje ciepłych, słonecznych stanowisk i żyznych, próchniczych, umiarkowanie wilgotnych gleb o zasadowym odczynie pH. Nie toleruje podłoży kwaśnych, ciężkich, mokrych i ubogich. Roślina jest stosunkowo odporna na niskie temperatury, ale w mroźne, bezśnieżne zimy może przemarzać.

Najlepiej rośnie po warzywach (z wyjątkiem roślin z rodziny bobowatych), nawożonych obornikiem.

Lucerna jak większość roślin z rodziny bobowatych, wchodzi w symbiozę z bakteriami brodawkowymi, umożliwiającymi jej wiązanie azotu z powietrza, ale nie zawsze robi to skutecznie, dlatego jej nasiona warto zaprawić przed siewem szczepionką z bakteriami brodawkowymi dla nasion lucerny. 

Lucernę można wysiewać wiosną (koniec kwietnia i maj) lub latem (gorszy termin min. ze względu na częsty niedobór wody) i przekopać latem lub pozostawić na zimę. Normy siewu podane są na opakowaniach z nasionami. Ważne jest, aby nasiona pochodziły z pewnego źródła, gdyż roślina jest wrażliwa na choroby i zachwaszczenie.

Zastosowanie

Choć lucerna siewna nie sprawdza się jako roślina ozdobna, ma szereg innych zastosowań. Najbardziej znana jest jako roślina pastewna, gdyż zawiera dużo białka, witamin i soli mineralnych. Jej młode liście lub podkiełkowane nasiona wykorzystywane są też w kuchni, jako wartościowy dodatek do sałatek i surówek.

Roślina może być też znakomitym nawozem zielonym, gdyż poprawia strukturę gleby, wzbogaca ja w substancje odżywcze (min. azot i wapń) i związki organiczne oraz wspomaga przemieszczanie się substancji odżywczych z głębszych do płytszych warstw gleby.

Odmiany

W rejestrze COBORU znajduje się szereg odmian lucerny np.: Alexis, Odra, Planet, Plato, Salsa, Ulstar.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: WikimediaImages, jhenning_Naturphotos/Pixabay, "Medicago sativa plant2"/Macleay Grass Man/CC BY 2.0, "Medicago sativa"/anro0002/CC BY-SA 2.0