Miejsce relaksu w ogrodzie: dla dzieci i dorosłych

Elementów małej architektury, które możemy umieścić w sąsiedztwie domu, jest naprawdę sporo. Jedne, jak fontanna, murki, donice czy rzeźby, pełnią funkcje estetyczne, uatrakcyjniając wygląd założenia. Inne, w postaci mebli ogrodowych, ławeczek czy altany, podnoszą komfort wypoczynku. Zarówno wybór, jak i rozlokowanie w ogrodzie elementów małej architektury warto jest dobrze przemyśleć. Ważna jest spójność kolorystyczna i architektoniczna z otaczającą zielenią, a także budynkiem mieszkalnym oraz jego najbliższym sąsiedztwem - utwardzonymi ciągami komunikacyjnymi i tarasami.

Jeżeli umieszczonych w ogrodzie elementów i konstrukcji będzie zbyt dużo, łatwo może wywołać to chaos i przesyt, a uzyskany efekt będzie odwrotny od zamierzonego. Dlatego też już na etapie planowania docelowego wyglądu ogrodu warto skonsultować się z architektem krajobrazu, najlepiej zlecając mu wykonanie całego projektu. Panuje zasada, aby większe, umieszczane na stałe elementy wyposażenia montować na samym początku.

Następnie wykonuje się chodniki i ścieżki, a dopiero w następnej kolejności sadzi drzewa, krzewy ozdobne i sieje trawę. Elementy mobilne, jak meble ogrodowe czy mniejsze zabawki dla dzieci, można dokupić i ustawić na końcu. Oczywiście, z powyższą kolejnością bywa różnie i przeważnie zależy ona, po prostu od możliwości finansowych inwestora. Często ogród wykonywany jest lub modernizowany nawet po kilku latach od zakończenia budowy domu.

Co możemy mieć w  ogrodzie?

Zlecając projekt ogrodu lub zastanawiając się nad jego "wyposażeniem", na pewno warto zacząć od ustalenia, na których elementach małej architektury najbardziej nam zależy. A tych do wyboru jest całkiem sporo. Mogą to być murowane, dekoracyjne donice na kwiaty, różnego rodzaju murki oporowe dzielące przestrzeń na strefy, pergole, trejaże, mostki, rzeźby, posągi, figurki, latarnie. Do większych elementów należą altana, drewutnia, wolno stojąca sauna, betonowy grill czy oczko wodne.

Nie wolno zapomnieć także o meblach ogrodowych, których wybór jest obecnie przeogromny i zabawkach dla dzieci, jak huśtawka, zjeżdżalnia, trampolina, piaskownica... czy domek na drzewie. Jeśli już określimy, na czym najbardziej nam zależy (starajmy się dokonywać wyboru z udziałem dzieci), zastanówmy się, gdzie moglibyśmy te elementy umieścić. Gdy architekt pozna naszą wizję i oczekiwania, będzie mógł nadać im realny kształt, właściwie zaaranżować przestrzeń oraz dopasować styl małej architektury do otoczenia.

Zacznij od mebli ogrodowych

Zanim zdecydujemy o lokalizacji poszczególnych konstrukcji czy elementów, warto określić najpierw obszar, w którym będziemy najczęściej spędzać czas w gronie rodziny bądź znajomych. To właśnie tam można zbudować altanę, wykonać zewnętrzny taras lub utwardzić niewielki plac, na którym można w ciepłe dni rozstawić parasol i meble ogrodowe.

Meble to podstawowy element, bez którego nie da się zorganizować żadnej imprezy na świeżym powietrzu. Oprócz stołu i krzeseł zaliczamy do nich różnego rodzaju siedziska, leżanki, pufy czy po prostu ławki, które przeważnie ustawia się w ustronnych, zacienionych miejscach. Meble ogrodowe mogą być wykonane z drewna, tworzywa sztucznego, metalu, technorattanu.

Każdy materiał ma wady i zalety. Drewno (należy unikać gatunków iglastych, z których mogłaby sączyć się żywica) jest eleganckie, naturalne i ciepłe, ale trzeba o nie specjalnie dbać. Metal (w tym m.in. żeliwo) jest z kolei niezwykle solidny, ale i ciężki. Meble takie trudno jest przenosić. Tworzywa sztuczne są lekkie, stosunkowo tanie, trwałe, występują w szerokiej palecie kolorów i wzorów, lecz czasami kiczowato wyglądają. Meble z syntetycznego technorattanu, choć są trwałe, nie pasują do nowoczesnych ogrodów.

Producenci mebli często łączą ze sobą różne materiały, co daje niekiedy bardzo interesujące efekty. Obecnie w modzie są meble niskie, minimalistyczne, o prostych formach i w naturalnych kolorach. Meble ogrodowe można kupować pojedynczo lub w zestawach. Większość z nich można rozkładać, co ułatwia transport i przechowywanie. Warto dokupić do nich poduchy oraz koce, którymi będziemy mogli przykryć się po zmroku lub w chłodniejsze dni. Dobrze zastanowić się też nad pokrowcami, które ochronią meble przed deszczem i pozwolą dłużej utrzymać je w czystości.

Dziecięca strefa relaksu w ogrodzie

Gdy ustalimy już w ogrodzie miejsce, w którym znajdzie się strefa wypoczynku dla dorosłych, warto stworzyć podobny obszar dla dzieci. Zabawki dobrze jest ustawić w jednym miejscu, na obsianym trawą placu, który można otoczyć krzewami. Dzięki temu będą miały wydzieloną strefę do zabaw. W razie potrzeby będzie można rozstawić im tam bramki do piłki nożnej, stojak do koszykówki, stolik piknikowy, pograć w badmintona czy siatkówkę.

Jakie zabawki mogą znaleźć się w przydomowym ogrodzie? Podstawowe to na pewno huśtawka, zjeżdżalnia, piaskownica, trampolina, ewentualnie domek na drzewie. Piaskownica może być zamontowana na stałe bądź mobilna, drewniana lub plastikowa. Powinna być zamykana (ewentualnie osłaniana pokrowcem) i mieć chroniący przed słońcem daszek. W sprzedaży są modele w różnych kształtach, wiele z nich może pełnić także funkcję... minibasenu. Przed nastaniem zimy piaskownicę taką opróżnia się, myje i chowa do garażu bądź pomieszczenia gospodarczego.

Huśtawki i zjeżdżalnie również mogą być drewniane i plastikowe, ale także metalowe. Niektóre ustawia się w ogrodzie na stałe, inne można demontować, przenosić lub składać. Poza tym dostępne są też różnego rodzaju moduły, będące połączeniem zjeżdżalni, huśtawki i np. niewielkiego domku. Ich zaletą jest to, że są z reguły nieco tańsze niż pojedyncze elementy i zajmują mniej miejsca.

Ciekawą propozycją są niewielkie zabawowe fontanny, dmuchane baseny oraz rozkładane namioty, np. w kształcie remizy strażackiej. Wśród zieleni najlepiej będą wyglądały zabawki o stonowanych kolorach, wykonane z naturalnych materiałów, wśród których powinno dominować drewno.

Grill ogrodowy, czyli kuchnia na świeżym powietrzu

Kto z nas nie używał w ogrodzie grilla? Może on być albo przenośny (węglowy, elektryczny, gazowy), albo stacjonarny - murowany bądź złożony z betonowych bloczków. Ten drugi zajmuje więcej miejsca, ale może stanowić ozdobę ogrodu i jest bardziej praktyczny - często można też na nim gotować lub wykorzystywać go do wędzenia mięs lub ryb. Grill taki najlepiej umieścić gdzieś z boku, w ustronnym miejscu, aby nie zdominował całego założenia. Może być zrobiony z klinkieru, połączonych zaprawą kamieni (wówczas wygląda bardziej naturalnie) bądź złożony z gotowych prefabrykatów.

Grille betonowe zwykle mają około 2 m wysokości i stawia się je na planie prostokąta. Występują w różnych kolorach, mogą też mieć różną wielkość paleniska, nad którym, na kilku poziomach, znajduje się od jednego do nawet kilku rusztów. Pod paleniskiem jest zwykle wolna przestrzeń, w której można przechowywać opał, a nad nim daszek z niewielkim kominem, który wspomaga ciąg podczas palenia. Obok grilla można posiać trawę bądź wybrukować niewielki plac pod stół z krzesłami.

Bardziej rozbudowaną wersją grilla może być zewnętrzna kuchnia z pełnym wyposażeniem, która pozwala gotować na świeżym powietrzu przez cały rok. Tego typu moduły są często zadaszone. Z kolei znacznie tańszą alternatywą murowanego grilla czy kuchni będzie zwykłe ognisko. Przestrzeń wokół paleniska wykłada się kamieniami polnymi lub utwardza kostką. Obok można umieścić ławeczki lub wykonać półokrągły kamienny murek, na którym będzie można wygodnie usiąść.

Najważniejsza mała architektura ogrodowa, czyli altana, sauna, drewutnia

Chyba najważniejszą ogrodową konstrukcją jest altana. Można organizować w niej przyjęcia w upalne dni, znajdując ochronę przed słońcem, bądź spędzać długie wieczory. Altana może mieć kształt niewielkiego domku na planie koła, kwadratu, prostokąta, sześciokąta. Może być ażurowa, mieć zamkniętą jedną lub kilka ścian. Niektóre konstrukcje mają też drzwi i okna, dzięki czemu można komfortowo spędzać w nich czas nawet w chłodne, deszczowe dni.

Zwykle altanę stawia się na utwardzonym kostką brukową podłożu. Ale można posadowić ją również na betonowych stopach fundamentowych, do których mocuje się legary, a na nich układa drewniane deski (wówczas konstrukcja ma drewnianą podłogę). Legary można też, oczywiście, przymocować bezpośrednio do kostki brukowej. Dach przeważnie jest dwu- lub kilkuspadowy, kryty gontem drewnianym lub bitumicznym. Dachówkę ceramiczną stosuje się rzadko, bo jest bardzo ciężka. Altany najczęściej wykonuje się z drewna sosnowego lub świerkowego, które musi być wcześniej odpowiednio zaimpregnowane. Jako, że jest to materiał naturalny, raz na jakiś czas trzeba poddawać go zabiegom konserwującym.

Aby wszystko wyszło idealnie, po zaplanowaniu miejsca na altanę dobrze jest zrobić jej projekt i zlecić fachowcom wykonanie, albo... kupić gotową konstrukcję, np. w markecie budowlanym. Alternatywą dla altany są pawilony ogrodowe, które mają materiałowy dach oparty na drewnianych kratownicach i z reguły otwartą konstrukcję. Są one mniej solidne od altany, bo nie przytwierdza się ich do podłoża.

Inną ogrodową konstrukcją, która może dostarczyć nam sporo frajdy zwłaszcza zimą, jest wolno stojąca sauna w kształcie beczki lub domku. Producenci często mają w ofercie moduły, w których oprócz sauny znajduje się niewielka przebieralnia oraz miejsce do wspólnego grillowania. Sauna ogrodowa wymaga równej, utwardzonej powierzchni oraz doprowadzonej osobnym obwodem trójfazowej instalacji elektrycznej, choć i ona - jeśli zdecydujemy się na piec opalany drewnem - nie jest absolutną koniecznością (wówczas - podobnie jak w przypadku altany - wystarczy instalacja jednofazowa służąca do oświetlenia).

Sauny zewnętrzne zwykle są wykonywane z sosny polarnej, a wykwalifikowana ekipa składa na miejscu wszystkie elementy włącznie z konstrukcją dachu w dosłownie kilka dni. Czasami można też zamówić części do montażu i złożyć saunę samemu. Przeważnie w saunach ogrodowych stosuje się piece opalane drewnem o mocy do 9 kW. Wykonane są one ze stali nierdzewnej, mają przeszklone lub żeliwne drzwiczki, mogą mieć też podgrzewacz wody, która gotując się wytwarza parę. Sauny zewnętrzne zwykle kryte są gontem bitumicznym. Obok nich można postawić prysznic ogrodowy, balię z zimną wodą lub większą beczkę kąpielową. Do beczek często dostępne są opalane drewnem piece zewnętrzne lub wewnętrzne.

Konstrukcją, która może mieć w ogrodzie przynajmniej kilka zastosowań jest drewutnia. Jak sama nazwa wskazuje, można przechowywać w niej pocięte drewno do kominka, ale też - jeśli jest zabudowana i ma zamykane drzwi - narzędzia ogrodowe, przenośnego grilla czy meble. Najprostsze wykonane z drewna konstrukcje można nabyć w marketach budowlanych.

Tajemniczy ogród, czyli jak zapewnić intymność w ogrodzie

Dzielenie ogrodu na strefy, w których naturalną barierą często jest po prostu zieleń, nie tylko zapewnia domownikom większą intymność i stwarza aurę tajemniczości, ale także często chroni przed wzrokiem idących chodnikiem osób czy sąsiadów. Do budowania zielonych ścian i przejść służą różnego rodzaju pergole, kratownice i trejaże. Wszystkie one podtrzymują pędy pnących się roślin ozdobnych, m.in. pelargonii czy róż, tworząc w ten sposób naturalne przejścia i ściany, dodatkowo chroniąc przed słońcem, hałasem czy dolatującym z ulicy kurzem.

Wykonana z drewna pergola ma przeważnie ażurowe ściany, połączone u góry łukiem. Może mieć też płaskie, ażurowe zadaszenie oparte na drewnianych słupach. Trejaż to rodzaj ażurowej ściany, składającej się z metalowych lub drewnianych słupów i rygli. Porośnięty pnączami tworzy rodzaj zasłony. Najprostszą konstrukcję ma drewniana kratownica, która może być też połączona z pergolą.

W sąsiedztwie domu dobrze wyglądają też donice z kwiatami, które często w naturalny sposób łączą go z ogrodem. Donice, w zależności od pory roku, można obsadzać różnymi roślinami. Zmieniając ich kompozycję można modelować otoczenie budynku oraz ogrodu.

Donice ogrodowe mogą mieć różne kolory (wybierajmy raczej bardziej stonowane, które nie będą konkurowały z otaczającą zielenią), rozmiary, kształty i być wykonane z różnych materiałów: drewna, betonu, kamienia naturalnego, ceramiki, zabezpieczonego przed korozją metalu, tworzywa sztucznego. Powinny być na pewno odporne na działanie czynników atmosferycznych i wody. Unikajmy donic ciężkich, które trudno będzie przestawiać, oraz wysokich i wąskich, które łatwo mogą zostać przewrócone przez wiatr.

A może oczko wodne?

Niewielka sadzawka lub oczko wodne stanowią w ogrodzie element dekoracyjny. Podobnie rzecz się ma z fontanną. Trzeba jednak pamiętać, że wszystkie tego typu konstrukcje wymagają sporej przestrzeni i fachowego wykonania.

Do budowy oczek (najlepiej prezentują się te o nieregularnych kształtach) używa się specjalnych folii z tworzyw sztucznych, którymi wykłada się dno wykopu, albo gotowych form z polietylenu lub żywic poliestrowych, wzmacnianych włóknem szklanym. Po wkopaniu takiego oczka w ziemię, jego brzegi można obłożyć kamieniami i obsadzić roślinami.

W sadzawce można umieścić też fontannę z pompą i filtrem. Może ona być kaskadowa, gejzerowa, kielichowa - o kształcie wyrzucanej wody decyduje dysza. Przy fontannie można ustawić ławeczkę, posąg i dodatkowo ją podświetlić.