Spis treści
|
|
Do rodziny bananowatych należą trzy rodzaje roślin i każdą z nich możesz uprawiać w Polsce. Warto wiedzieć, że choć wyglądem i rozmiarami przypominają drzewa, są bylinami. Ich pień to nie prawdziwy pień, a złożona z ciasno ułożonych pochew liści nibyłodyga. Pod ziemią banany wykształcają bulwiaste kłącza.
Najbardziej znanym rodzajem bananowatych jest Musa, do którego należy banan zwyczajny (Musa paradisiaca). Jest on krzyżówką dwóch dzikich gatunków bananów stworzoną dla celów uprawowych. Niestety ten gatunek nie jest odpowiedni do polskich warunków, przede wszystkim ze względu na potrzeby cieplne.
Mimo to takie banany są świetnymi roślinami dekoracyjnymi. Wyjątkową ciekawostką jest tu Musa velutina, banan o różowych kwiatach i owocach.
Drugim rodzajem bananowatych jest Ensete. Ten krewniak banana do dziś jest ważną rośliną pokarmową w niektórych rejonach Afryki. W Etiopii Ensete ventricosum jest źródłem skrobi spożywczej, a roślina ta podobno miała znaczenie użytkowe już w starożytnym Egipcie.
W Polsce gatunek ten można spotkać pod nazwą banan abisyński. Do rodzaju Ensete należy najbardziej spektakularny gatunek banana do ogrodu. Ensete ventricosum ‘Maurelii’ może w polskich ogrodach osiągać nawet 5 m wysokości i górować nad innymi roślinami rozłożystą koroną zielono-bordowych liści. Zarówno ogromne rozmiary, jak i fascynujące ubarwienie sprawiają, że ogród z taką rośliną nabiera wyjątkowego charakteru.
Ostatnim, trzecim rodzajem jest Musella, do którego należy tylko jeden gatunek: Musella lasiocarpa, nazywany Złotym Lotosem. To roślina o niezwykłym kwiatostanie, który może wykształcić się zarówno u roślin posadzonych w ogrodzie, jak i w donicach. Warto spróbować uprawy, ponieważ widok kwiatostanu przypominającego żółty, osadzony na masywnej nibyłodydze kwiat lotosu jest zjawiskowy.
Wymagania bananów
Czego wymagają banany, aby mogły się dobrze rozwijać? Przede wszystkim ciepła, światła i wilgoci. Ich potrzeby w zakresie tych trzech parametrów decydują o tym, które gatunki możemy posadzić w ogrodzie i zabezpieczyć je w nim na zimę, które lepiej będzie wykopać i przezimować w donicy w chłodnym miejscu, a które będą odpowiednie do uprawy we wnętrzu.
Z pewnością więcej bananowatych możemy uprawiać w ogrodach czy w donicach na zewnątrz, niż w pomieszczeniach. Wiele bananów źle znosi suche powietrze i słabe oświetlenie.
Gatunkiem najbardziej odpowiednim do wnętrz jest Musa acuminata ‘Dwarf Cavendish’ lub ‘Super Dwarf Cavendish’. Ten drugi spotykany jest także pod nazwą Musa tropicana. To banany karłowe, dorastające do 1-2 m. Ich młode liście mają charakterystyczne bordowe plamki. To właśnie te banany najczęściej można spotkać w sprzedaży w marketach budowlanych czy ogrodniczych.
Domowa uprawa bananów
Banan w domowej uprawie doniczkowej wymaga jasnego stanowiska i żyznego, przepuszczalnego podłoża o pH 5,5-6,5. Ma duże wymagania pokarmowe – w sezonie potrzebuje zasilania nawozem do roślin zielonych bądź obornikiem oraz regularnego nawadniania. Kiedy ziemia przesycha, zaczynają przysychać końcówki liści, dlatego warto utrzymywać podłoże stale jednakowo wilgotne. Z drugiej strony banan nie lubi przelewania – wówczas liście żółkną, a mogą nawet czernieć, co jest objawem zgnilizny korzeni.
Największym wyzwaniem w uprawie bananów we wnętrzach jest ich zimowanie. To czas, gdy powietrze w pomieszczeniach jest nagrzane, ale suche, a to sprzyja rozwojowi przędziorków na miękkich, soczystych liściach. Z tego względu warto w tym czasie zadbać o podstawki nawilżające ustawione pod rośliną i regularnie sprawdzać liście pod kątem nieproszonych gości. W tym czasie dobrze jest też nieco ograniczyć podlewanie.
Banany pod gołym niebem
Znacznie więcej możliwości mamy w kwestii uprawy bananów w donicach na balkonie, tarasie czy w ogrodzie. Do donic polecam szczególnie dwa gatunki, które nie tylko pięknie wyglądają w pojemnikach, ale też dobrze zimują przechowywane w chłodnym miejscu, nawet całkowicie ciemnym.
Pierwszym z nich jest Musa basjoo o żywo zielonych liściach, który także w donicy rośnie bardzo szybko. Pięknie wygląda posadzony solo, ale także w kompozycji z surfiniami, wilcami, czy dichondrą. Druga z propozycji to Musella lasiocarpa, czyli Złoty Lotos. Liście tego gatunku są nieco sztywniejsze niż u rodzaju Musa, stąd też lepiej zniosą trochę bardziej wietrzne warunki. Mają one chłodniejszy, szarozielony odcień liści, a dodatkowo często wydają wiele nibyłodyg w jednej donicy, co wygląda bardzo efektownie.
Banany w donicach również potrzebują żyznego i przepuszczalnego podłoża, nawożenia i regularnego podlewania. Mogą rosnąć w pełnym słońcu, choć warto je stopniowo do tego przyzwyczaić, by bezpośrednie promienie nie poparzyły liści. Najlepiej rozwijają się i wyglądają w miejscu nagrzanym, ale osłoniętym od wiatru. Silne podmuchy mogą rozdzierać miękkie blaszki liści.
Wśród bananów do ogrodu można znaleźć wiele ciekawych gatunków różniących się wyglądem i mrozoodpornością. Jeśli ogród mieści się w cieplejszych rejonach kraju, możemy pokusić się o zimowanie bananów w gruncie z zastosowaniem solidnej warstwy ochronnej ściółki.
Najodporniejszym na chłody bananem jest Musa basjoo, dorastający do wysokości ok. 2,5 m. Ten gatunek rośnie na przykład w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego i latem pięknie kwitnie. Żółte kwiatostany przyciągają pszczoły i zamieniają się później w małe banany. Co prawda nie dojrzewają, tym niemniej są bardzo dekoracyjne.
Ciekawym bananem jest również bardzo odporny Musa sikkimensis. Smukły, dorastający nawet powyżej 3 m wysowysokości, o grubej nibyłodydze. Liście także ma długie, a te młode zabarwione są od spodu intensywnie na bordowo, co dodaje im wyjątkowo eleganckiego wyglądu.
Na koniec zostawiłam banana o najbardziej niecodziennym wyglądzie. To wspomniany już Ensete ventricosum ‘Maurelii’. Intensywnie bordowozielone liście i gruby nibypień przyciągają wzrok z daleka. Rośnie szybko, kiedy ma pod dostatkiem ciepła, wody i nawozu.
Ten gatunek nie jest tak wytrzymały na mróz, dlatego kiedy zapowiadane będą przymrozki ścinamy liście, wykopujemy nibyłodygę z ziemi i sadzimy ją do donicy. Przechowujemy ją w bezmroźnym miejscu, nie przelewając, by nie ryzykować zgnicia korzeni i nibyłodygi.
Ogromną zaletą wszystkich bananów jest fakt, że nawet, gdy jesienią zetniemy wszystkie liście, posadzone wiosną do gruntu czy wystawione na zewnątrz szybko odrastają i znów osiągają duże rozmiary. Ścinanie liści nie jest koniecznym zabiegiem; robi się to, by obniżyć wysokość rośliny dla wygodniejszego zimowania.
Banan czy bananowiec?
Szukając informacji o tych roślinach możemy spotkać się z różnymi określeniami. Która z nich jest poprawna? Zgodnie z polską nomenklaturą botaniczną roślina z rodziny bananowatych i rodzaju Musa jest bananem. Nazwa bananowiec odnosi się bardziej do ciasta z bananami, choć co ciekawe, to jej używał Ryszard Kapuściński w swoich książkach. Gdy rozmawiamy o roślinach, możemy stosować zarówno nazwę botaniczną, jak i potoczną.
Rozmnażanie bananów
Jak można uzyskać sadzonki bananów? Są na to dwa sposoby. Można oddzielić młode nibypnie wyrastające obok rośliny-matki. Jest też druga droga, o której niewiele osób wie: wiele pięknych gatunków bananów można otrzymać z nasion. Nie jest to trudne, o ile kupimy nasiona możliwie świeże. Niedużym kosztem możemy stworzyć wtedy małą bananową kolekcję, która umilać nam będzie letnie dni spędzone czy to w ogrodzie, czy na balkonie lub tarasie.
Banany razem z bambusami i palmami tworzą klasyczną egzotyczną trójkę. Każda z tych roślin wnosi na swój sposób klimat tropików do przestrzeni. Kto wie, czy zastosowane wspólnie z czasem nie sprawią, że chętniej będziemy spędzać wakacje we własnym ogrodzie, niż na dalekich wycieczkach.
Tekst i zdjęcie tytułowe Sylwia Hennek
|
Artykuł pochodzi z magazynu |
Ochrona przed mrozem 
Choroby i szkodniki 
Nawozy 
Ziemia / podłoża 
Chwasty 
Środki ochrony roślin 
Ogród bez chemii 
Gryzonie 
Insekty domowe 
