Tam, gdzie słychać kukułkę, żyje więcej ptaków

Tam, gdzie słychać kukułkę, żyje więcej ptaków. Użyteczność tego gatunku w badaniach bioróżnorodności i do oceny jakości środowiska potwierdzono dzięki badaniom na zachodzie Polski. Wyniki ogłoszono na łamach "Ecological Indicators".

Posłuchaj
00:00
21

Badania nad kukułką

W ludowych wierzeniach kukułka raz uchodzi za symbol wiosny i miłości, innym razem za wcielenie podstępu i lenistwa. Dla ekologa kukułka jest tanim i skutecznym narzędziem do oceny jakości środowiska. "Tam, gdzie ją słychać, jest więcej ptaków" - mówi jeden z autorów publikacji, dyrektor Instytutu Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, prof. Piotr Tryjanowski.

Założenie to potwierdziły badania prowadzone w terenie dzięki zaangażowaniu większej liczby osób - doktorantów i studentów, badających w południowej Wielkopolsce ptaki krajobrazu rolniczego. Przez cztery lata w sezonie lęgowym liczyli oni ptaki należące do 157 gatunków, w tym 17 drapieżnych.

kukułka fot. Locaguapa CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons
fot. Locaguapa CC BY-SA 3.0
Wikimedia Commons
 

Wyniki potwierdziły, że kukułka pojawia się tam, gdzie żyje więcej gatunków, a jednocześnie unika okolic ubogich w ptaki. Oceny różnorodności z jej udziałem dawały wynik o 27 proc. dokładniejszy, niż tradycyjne modele uwzględniające obecność ptaków drapieżnych. Po co prowadzi się taki monitoring różnorodności gatunków? "Do oceny jakości środowiska. W sumie sprawa jest prosta. Słyszę kukułkę - wiem, że środowisko czyste" - tłumaczy prof. Tryjanowski.

Naukowcy poszukują wciąż nowych narzędzi do takich ocen środowiska, prowadząc w tym celu m.in. obserwacje ptaków drapieżnych. Ich użyteczność jako wskaźników bioróżnorodności jest jednak niepewna i kontrowersyjna - zauważa w publikacji prof. Tryjanowski wraz z dr Federico Morellim z Czeskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w Pradze. Rzecz w tym, że myszołowy czy pustułki polują nie tylko na inne ptaki, ale i drobne ssaki, na przykład nornice. Ich obecność w okolicy może więc mieć różne przyczyny.

Kukułka podrzuca jaja "rodzicom zastępczym"

🟢 Zobacz trendy ogrodowe sezonu 2025: aranżacje, kompozycje, inspiracje

Tymczasem kukułce w okresie lęgowym inne ptaki są po prostu niezbędne. Im więcej ich, tym lepiej, bo większa szansa, że znajdzie się rodzina zastępcza dla kukułczego jaja. Naukowcy znają ok. 200 gatunków ptaków, w których gniazdach pasożytuje kukułka. W Polsce są to np. pliszka, pleszka, świergotek, piegża, jarzębatka, gąsiorek, kopciuszek czy trzcinniczek. Kukułka pojawia się w sezonie lęgowym dość późno, kiedy pozostałe gatunki dawno już przyleciały i założyły gniazda.

"Pewnym minusem rozwiązania jest fakt, że kukułka może służyć jako wskaźnik tylko w okresie lęgowym. Ptak ten jest u nas migrantem, występującym od kwietnia do września, ale kuka - i jest łatwo wykrywalna - do lipca, czyli wtedy, kiedy gniazdują inne ptaki. Myślę, że jako wskaźnik jest jednak bardzo uniwersalna - niekoniecznie nasz rodzimy gatunek, ale i inne gatunki kukułek, czy ogólniej: pasożytów gniazdowych" - podkreśla profesor z Poznania.

Obecność kukułki można wykryć najłatwiej na podstawie jej pieśni godowej, jedynej w swoim rodzaju, którą nawet laikowi trudno z czymkolwiek pomylić. Za jej użytecznością w roli gatunku wskaźnikowego przemawia też fakt, że jest ona powszechna w różnych rodzajach krajobrazu. "Z racji własnych zainteresowań założenie testowaliśmy w krajobrazie rolniczym, ale kukułka może służyć do badania różnorodności gatunków w różnych typach krajobrazu - w zasadzie wszędzie, gdzie występuje, również w lesie czy nad wodami" - mówi prof. Tryjanowski.

Jak dodaje, praca wzbudziła spore zainteresowanie badaczy z innych krajów, są chętni do współpracy w ramach podobnych badań w szerszym spektrum siedlisk i w większej skali geograficznej.

20.04.2015
Tekst: PAP - Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl
zdjęcie tytułowe: fot. kukułka fot. Locaguapa CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0 Wikimedia Commons


☺️ Dziękujemy, że przeczytałaś/eś artykuł do końca. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera. Odwiedź nas na Facebooku, Instagramie, Pintereście, YouTube oraz na naszym internetowym forum ogrodniczym.

Obserwuj
Więcej na ten temat
Bez kabla, bez spalin, bez ograniczeń. Wystarczy jeden akumulator Bosch: do domu, ogrodu i garażu
Treści naszych partnerów
Porady na ten tydzień
Tydzień 18, Sentencja nr:5
Do oczka wodnego możemy już wpuścić ryby. Wodę w stawie należy systematycznie oczyszczać z glonów i obumarłych szczątków roślin. Ciągły przepływ wody w zbiorniku (np. dzięki fontannie bądź kaskadzie) ograniczy ilość glonów.
Przeczytaj także
Jak dbać o oczko wodne? Oczko wodne przyjazne dzikiej faunie Jak wykonać oczko wodne z betonu? 2 sposoby Hodowla ryb w ogrodzie: jak duże powinno być oczko wodne?
Tydzień 18, Sentencja nr:4
Pamiętajmy o systematycznym podlewaniu i nawożeniu żywopłotów. Do nawożenia możemy stosować nawóz długo działający, stopniowo uwalniający składniki, który podsypuje się pod krzewy raz w roku (wiosną).
Przeczytaj także
Jak nawozić trawnik wiosną? Praktyczne porady Nawożenie iglaków | Czym nawozić wiosną, latem i jesienią? Wiosenne nawożenie roślin ogrodowych | Jak to zrobić dobrze? Pielęgnacja drzew, krzewów i żywopłotów. W jaki sposób, kiedy i czym przycinać?
Tydzień 18, Sentencja nr:3
Przycinamy krzewy, które kwitły na zeszłorocznych pędach, przed wypuszczeniem liści. Należą do nich: forsycja, migdałek, wierzba, dereń jadalny. Przycięcie spowoduje, że krzewy wypuszczą nowe pędy.
Przeczytaj także
Narzędzia do cięcia drzew i krzewów Przycinanie forsycji: krok po kroku i bez błędów! Przytnij forsycję dopiero po kwitnieniu. Inaczej jej zaszkodzisz i nie zakwitnie! Uprawa dereni w ogrodzie – polecane gatunki i odmiany, które warto posadzić!
Komentarze

Darmowy program
Projektowanie Ogrodu
wypróbuj online
Projektowanie ogrodu
Nasz sklep ogrodniczy
Tagi
Najnowsze treści