Zjada tysiące komarów dziennie i może zamieszkać w Twoim ogrodzie. Jeśli odpowiednio go zachęcisz

Potrafi w ciągu jednej doby upolować nawet 20 tysięcy komarów. Brzmi jak wymarzony lokator każdego ogrodu? Zdecydowanie tak! A mimo to wciąż niewielu z nas wie, jak wspierać tego niezwykłego sprzymierzeńca w walce z owadami. Sprawdź, kim jest jerzyk i jak zaprosić go do swojego sąsiedztwa – z korzyścią dla przyrody i... własnego komfortu.

Nie jaskółka, ale mistrz podniebnych akrobacji

Choć wiele osób myli jerzyki z jaskółkami, to zupełnie inne ptaki. Jerzyk zwyczajny (Apus apus) to niewielki, smukły ptak z sierpowatymi skrzydłami i krótkim ogonem, który spędza większość życia w locie. Potrafi spać, jeść, a nawet... kopulować w powietrzu! W Polsce pojawia się na przełomie kwietnia i maja i zostaje do sierpnia.

Co ważne, jerzyki nie budują klasycznych gniazd z błota – preferują szczeliny w budynkach, szczeliny dachowe i specjalne budki lęgowe. Z tego powodu ich liczebność w miastach spada – remonty i nowe elewacje skutecznie odbierają im miejsce do życia.

Fot. Alexey / Adobe Stock

Jerzyk to niewielki, smukły ptak o ciemnobrązowym upierzeniu, które z daleka wygląda niemal na czarne. Ma charakterystyczne, długie i sierpowate skrzydła oraz krótki, rozwidlony ogon. W locie przypomina sierp i porusza się bardzo szybko, niemal nie siadając – większość życia spędza w powietrzu. 

Ptak na komary

Największą zaletą jerzyków z punktu widzenia ogrodnika czy właściciela domu jest ich niepohamowany apetyt. Jeden jerzyk potrafi w ciągu doby upolować od 10 do 20 tysięcy owadów, z czego ogromną część stanowią uciążliwe komary, muchy i meszki.

Nie potrzebują żadnych wabików, pułapek ani oprysków – wystarczy stworzyć im dogodne warunki do gniazdowania. Dzięki temu nie tylko zmniejszymy populację komarów w najbliższej okolicy, ale też ograniczymy konieczność stosowania chemii, która szkodzi środowisku i ludziom.

Fot. bennytrapp / Adobe Stock

Obecność jerzyka w ogrodzie to naturalna bariera przeciwko komarom – działa cicho, skutecznie i bez kosztów. Wystarczy zawiesić budkę, by zyskać sojusznika, który nie zakłóci spokoju, a znacznie poprawi komfort życia.

Gdzie mieszkają jerzyki i jak zaprosić je do ogrodu?

Naturalnym środowiskiem jerzyków były kiedyś szczeliny skalne i dziuple. Z czasem zadomowiły się w miastach, wykorzystując otwory wentylacyjne i szczeliny pod dachami. Niestety, współczesne budownictwo skutecznie odbiera im schronienie.

Co można zrobić?
Najlepszym rozwiązaniem są specjalne budki lęgowe dla jerzyków, które można zawiesić na ścianach budynków – na wysokości co najmniej 5 metrów. Budka powinna mieć mały otwór wlotowy (ok. 3×7 cm), brak podestu i być zabezpieczona przed drapieżnikami.

Montaż takiej budki jest prosty i tani, a korzyści – ogromne. W niektórych miastach prowadzi się nawet akcje masowego wieszania budek na osiedlach i budynkach użyteczności publicznej.

Fot. bykot / Adobe Stock

Jerzyki w naturze gniazdują w szczelinach skalnych i dziuplach, a w miastach przystosowały się do życia w szczelinach budynków, pod dachami i w otworach wentylacyjnych. Niestety, nowoczesne budownictwo często uniemożliwia im dostęp do takich miejsc. Aby im pomóc, warto wieszać specjalne budki lęgowe na wysokości co najmniej 5 metrów – zarówno na elewacjach domów, jak i budynków użyteczności publicznej. W ogrodzie warto także unikać chemicznych oprysków i dbać o naturalne środowisko, sprzyjające obecności owadów, którymi się żywią.

Jerzyki a inne ptaki – dlaczego to one są najskuteczniejsze?

W przeciwieństwie do wielu innych ptaków owadożernych, jerzyki polują wyłącznie w locie i tylko na owady unoszące się w powietrzu. To oznacza, że świetnie radzą sobie z komarami, które są aktywne o zmierzchu i unoszą się nad ziemią – czyli dokładnie tam, gdzie jerzyk patroluje niebo.

Dodatkowo, nie brudzą elewacji, nie niszczą elewacyjnych elementów i są bardzo ciche – nie musimy więc obawiać się ich obecności na naszym budynku. To idealni sąsiedzi!

Co jeszcze warto wiedzieć?

• Jerzyki wracają w to samo miejsce co roku, więc jeśli raz zaakceptują budkę, mamy zapewnionych sprzymierzeńców na długie lata.

• To gatunek objęty ochroną – nie wolno niszczyć ich siedlisk, a każda ingerencja w ich miejsca lęgowe wymaga zgody odpowiednich organów.

• Mimo że wyglądają niepozornie, są niezwykle wytrzymałe – przelatują tysiące kilometrów w drodze do Afryki i z powrotem.

Jeśli szukasz naturalnego sposobu na pozbycie się komarów, jerzyk to najlepszy kandydat na ptasiego współlokatora. Nie wymaga wiele, nie przeszkadza w codziennym życiu, a potrafi skutecznie oczyścić ogród i podwórko z uciążliwych owadów.

Zdjęcie tytułowe: gallinago_media / Adobe Stock