Rozpław sercowaty (Pontederia cordata) to nadwodna bylina z rodziny rozpławowatych. Gatunek pochodzi z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej, ale jest też uprawiany w innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda rozpław sercowaty? Co to za roślina?
Rozpław sercowaty może dorastać do ok. 40-60 cm wys, a w porze kwitnienia nawet do 120 cm wys. Roślina tworzy zielone, sezonowe, wydłużone, szerokie, strzałkowate liście z wyraźnie zaznaczonym na blaszce podłużnym unerwieniem i sercowatą nasadą. Liście osadzone są na długich, sztywnych, nagich obłych ogonkach, zebranych w rozetkę. Liście mogą wystawać wysoko ponad wodę lub pływać po jej powierzchni.
Rozpław zakwita latem (VI-VIII), wydając drobne, dwuwargowe, niebieskofioletowe kwiaty z wystającymi pręcikami i widocznym na górnym płatku podwójnym, żółtym znaczkiem. Kwiaty zebrane są na szczytach wzniesionych, sztywnych pędów w bardzo gęste, kłosowe, wydłużone kwiatostany. Pąki kwiatowe i zewnętrzna strona kwiatów są omszone, a pojedynczy kwiat w kłosie pozostaje otwarty tylko przez jeden dzień. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w oryginalne, złożone, kłosowe owocostany z licznymi, drobnymi, ciemnymi nasionami, zamkniętymi pojedynczo w torebkach.
Rozpław rozwija długie, mięsiste korzenie z licznymi korzeniami włosowatymi i tworzy pełzające rozłogi korzeniowe, dzięki którym mocno się rozrasta (jest ekspansywny).
Jakie są wymagania i jak uprawiać rozpław sercowaty?
Rozpław sercowaty to roślina błotna lub nawet wodna, dlatego należy uprawiać ją w oczkach wodnych, stawach i sadzawkach. W uprawie preferuje ciepłe, słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze podłoża. Najlepiej sadzić go w specjalnych koszach dla roślin wodnych, umieszczanych w dużym zbiorniku wodnym na głębokości ok. 20-30 cm. Gatunek nie jest w pełni mrozoodporny (według różnych źródeł znosi mróz do ok. -15/-20°C).
Ze względu na szybki wzrost, raz na 2-3 lata rozpław zaleca się systematycznie odmładzać i dzielić, inaczej nadmiernie się zagęści i będzie słabej kwitł. Lepiej też nie sadzić go wprost do gruntu w dużym zbiorniku wodnym, gdyż szybko może go zdominować.
Rozpław sercowaty jako gatunek może być rozmnażany przez nasiona (może dawać samosiew), jednak jego odmiany lepiej rozmnażać wiosną przez podział dorosłych egzemplarzy.
Jak pielęgnować rozpław sercowaty?
Podlewanie rozpławu jest z reguły zbędne, ponieważ stale pobiera wodę z otoczenia. Nawożenie należy ograniczyć, stosując wiosną niewielkie dawki nawozów dedykowanych roślinom wodnym.
Zimowanie rozpławu może być pracochłonne. Ze względu na dość niską mrozoodporność roślinę najlepiej uprawiać go w głębokich stawach czy sadzawkach i przed zimą umieszczać na głębokości ok. 50-60 cm, co pozwoli uchronić roślinę przed zamarznięciem. Jeśli rozpław uprawiany jest w płytszych oczkach wodnych, na zimę trzeba przenosić go do chłodnego, zabezpieczonego przed mrozom pomieszczenia, bo inaczej może przemarznąć.
Zamierające jesienią liście warto systematycznie wyławiać z wody, gdyż wiosną utworzą na dnie zbiornika grubą warstwę, sprzyjającą zamulaniu.
Gdzie najlepiej zastosować, posadzić rozpław w ogrodzie?
Rozpław sercowaty to typowa roślina do uprawy w ogrodach wodnych, oczkach wodnych, stawach i sadzawkach. W okresie kwitnienia pięknie zdobi zbiornik wodny swoimi grubymi, wysokimi, barwnymi, kłosowatymi kwiatostanami, a także okazałymi, ciemnozielonymi liśćmi.
Popularne odmiany rozpławu sercowatego
- 'Blue' – kwiaty niebieskofioletowe
- 'Rosea' – kwiaty różowe
- 'Alba' – kwiaty białe
Ciekawostki o rozpławie sercowatym
Rozpław sercowaty w naturze chroni brzegi zbiorników wodnych przed erozją i stanowi schronienie dla młodych ryb, chroniąc je przed drapieżnikami. To bardzo ważna roślina w ekosystemach wodnych obu Ameryk.
Zdjęcia: Denny, SIAATH / AdobeStock