Powojnik wąsaty (Clematis cirrhosa) to gatunek zimozielonego pnącza bylinowego z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Roślina pochodzi z rejonów Basenu Morza Śródziemnego, ale jest też uprawiana w innych rejonach świata jako ozdobne pnącze ogrodowe.
Jak wygląda powojnik wąsaty? Czym się różni od innych?
Powojnik wąsaty może dorastać do ok. 3-4 m wys. Roślina tworzy elastyczne, początkowo wiotkie i czerwone, z czasem drewniejące pędy, pokryte wyrastającymi w sporych odstępach od siebie trójklapowymi, ciemnozielonymi, błyszczącymi, ząbkowanymi na brzegach, zimozielonymi liśćmi, osadzonymi na długich, elastycznych ogonkach, za pomocą których roślina wspina się po podporach.
Pnącze to ma wyjątkową porę kwitnienia – rozwija kwiaty zimą (XI-II). Są one dość duże, pojedyncze lub zebrane po 3-4 w nieduże, wiechowate kwiatostany. Korona kwiatu ma 4-6 płatków i jest osadzona na długich, zwisających szypułkach. Kwiaty są białe i pojawiają się na pędach ubiegłorocznych znosząc niskie temperatury, do ok. -10/-12°C.
Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w puszyste owocostany (niełupki).
Wymagania i uprawa powojnika wąsatego
Powojnik wąsaty w uprawie oczekuje bardzo ciepłego, osłoniętego, dobrze oświetlonego stanowiska i żyznego, próchniczego, przepuszczalnego, stale lekko wilgotnego podłoża, najlepiej o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Roślina nie znosi skrajnych warunków i nie toleruje gleb mokrych, ciężkich i zimnych ani lekkich, suchych i piaszczystych. Posadzona na zbyt wilgotnym podłożu łatwo zagniwa, a na suchym zamiera.
Ze względu na niską mrozoodporność (znosi mróz do ok. -12°C), powojnika wąsatego poleca się uprawiać jedynie w najcieplejszych rejonach kraju, na bardzo ciepłych, osłoniętych od wiatru stanowiskach. Przed zimą podstawę pnącza warto też zabezpieczyć kopczykiem ziemi lub kory, podobnie jak róże.
Pielęgnacja powojnika wąsatego
Powojnik wąsaty wymaga podobnej pielęgnacji jak większość roślin ozdobnych w ogrodzie. Potrzebuje umiarkowanego podlewania i nawożenia takiego, jak w przypadku innych ozdobnych pnączy.
W porównaniu do innych, pnącze nie wymaga natomiast systematycznego cięcia, które powinno być ograniczone jedynie do zabiegu sanitarnego (wycięcie pędów suchych, uszkodzonych, połamanych, zdeformowanych oraz lekkie skrócenie zbyt wybujałych), przeprowadzonego na przedwiośniu, po zakończonym kwitnienia (II-III).
Szkodniki i choroby powojnika wąsatego
Do najczęstszych szkodników powojnika wąsatego należą mszyce, które żerują na sokach roślinnych, powodując deformacje liści i pędów. Ponadto, powojnik wąsaty może być atakowany przez mączlika, który osłabia roślinę i prowadzi do jej zasychania. Wśród chorób, brunatna plamistość liści jest powszechnym problemem, manifestującym się poprzez brązowe lub czarne plamy na liściach, co może prowadzić do ich przedwczesnego opadania.
Gdzie w ogrodzie sadzić powojnik wąsaty?
Powojnik wąsaty jest wyjątkowo efektownym, oryginalnym i pięknym pnączem, kwitnącym o niezwykłej porze roku, dlatego w ogrodzie powinien zajmować eksponowane stanowisko, dobrze widoczne zimą z okien domu. Ze względu na niewielką mrozoodporność, najlepiej uprawiać go na kratkach i pergolach w pobliżu południowej ściany domu lub altany (kratownica musi być wykonana z cienkiego, najlepiej ok. 1-centymetrowego drutu, aby umożliwić owijanie się wokół niego ogonków liściowych). Roślina nadaje się także do uprawy w ogrodach zimowych.
Wybrane odmiany powojnika wąsatego
- 'Freckles' – kwiaty duże, białe, intensywnie, bordowo nakrapiane wewnątrz korony
- 'Wisley Cream' – kwiaty duże, kremowobiałe
- 'Jingle Bells' – kwiaty niewielkie, białe
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: akif / AdobeStock