Azalia pontyjska (Rhododendron luteum), nazywana też różanecznikiem żółtym, to duży krzew z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Występuje naturalnie na Kaukazie i w Azji Mniejszej, ale jedno jej stanowisko znajduje się także w Polsce (podlega ścisłej ochronie gatunkowej).
Krzew posiada luźny, rozłożysty pokrój i może dorastać do ok. 3-4 m wys. Tworzy liczne, cienkie, rozgałęzione, początkowo omszone, później gładkie pędy, pokryte w górnych partiach szerokolancetowatymi, zielonymi, sezonowymi, miękkimi liśćmi (młode liście i pąki są lepkie). Liście przebarwiają się jesienią na czerwono lub pomarańczowo.
Azalia pontyjska kwitnie w maju. Na szczytach pędów pojawiają się duże, silnie pachnące, lepkie, jaskrawożółte, kielichowate kwiaty, zebrane po kilka lub kilkanaście w gęste, okazałe kwiatostany. Kwiaty składają się z 5-6 wywiniętych na zewnątrz i zaostrzonych na wierzchołku, szerokich płatków, kilku długich, wystających i wywijających się do góry pręcików oraz jeszcze dłuższego, cienkiego słupka.
Roślina tworzy płytki, ale rozgałęziony system korzeniowy, z którego lubią wyrastać odrosty. Łatwość ukorzeniania mają też pokładające się na ziemi pędy.
Azalia żółta jest rośliną trującą.
Wymagania i uprawa
Azalia pontyjska w uprawie oczekuje słonecznych, zacisznych stanowisk i żyznej, próchniczej, lekko wilgotnej gleby o kwaśnym odczynie pH. Ze względu na płytki system korzeniowy, nie lubi suszy i choć może ją przetrwać, lepiej rośnie, gdy podłoże jest wilgotne. Azalia pontyjska w naszym klimacie jest dostatecznie mrozoodporna, dlatego może być uprawiana na terenie całego kraju.
Krzew najlepiej rozmnaża się przez odrosty korzeniowe i odkłady, choć z jego pędów można też pobierać sadzonki półzdrewniałe.
Zastosowanie
Azalia pontyjska pięknie komponuje się z innymi azaliami i roślinami kwasolubnymi na wrzosowisku, ale może być też sadzona w grupach lub jako soliter na trawniku lub na tle ogrodzenia. Sprawdzi się także jako krzew ozdobny w widnych ogrodach leśnych.
Od gatunku wyprowadzono też wiele odmian o kolorowych kwiatach, w tym mieszańcze zaliczane do grupy azalii gandawskich.
Ciekawostki
Sadząc azalię pontyjską w ogrodzie należy jednak pamiętać, że cała roślina jest trująca. W swoich tkankach zawiera liczne toksyny (min. glikozydy i flawonoidy), mogące powodować zatrucia zarówno u ludzi jak i u zwierząt. Trujący, a nawet śmiertelnie niebezpieczny jest też miód wyprodukowany przez pszczoły, zbierające nektar z kwiatów azalii, dlatego krzewu nie wolno uprawiać w pobliżu uli i pasiek.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: savelov, Олег Можаров / AdobeStock